Nghị luận văn học Tự Tình Hồ Xuân Hương

     Cùng CungHocVui tham bảo bài nghị luận văn học tự tình Hồ Xuân Hương. Để hiểu hơn về tài nữ trong nền văn học Việt Nam cũng như phong cách sáng tác độc đáo của bà. Đồng thời qua đó thấy được phần nào số phận của người phụ nữ trong xã hội xưa.

Nghị luận bài thơ tự tình

Mở bài nghị luận văn học tự tình

     Hồ Xuân Hương được mệnh danh là trong những tài nữ của nền Văn học nước nhà Việt Nam. Phong cách sáng tác chủ yếu của Hồ Xuân Hương là tả cảnh ngụ tình. Bà có lối thơ kiêu hãnh nhưng cũng không kém phần độc đáo, châm biếm sâu sắc. Bên cạnh đó, các tác phẩm của bà còn mang thêm nét nổi loạn, muốn lên tiếng phê phán lối sống cổ hữu, nhẫn tâm và bênh vực, khẳng định giá trị của những người phụ nữ trong xã hội xưa. Nổi bật phải kể đến chính là bài thơ Tự Tình vang danh một thời, chứa đựng nhiều cung bậc cảm xúc khác nhau và mang những hàm ý sâu xa khác.

Xem thêm:

Tự tình 2: Nội dung bài thơ, hoàn cảnh sáng tác, dàn ý phân tích tác phẩm

Phân tích bài thơ Tự Tình 

Thân bài nghị luận văn học tự tình

Giải thích ý nghĩa nhan đề của bài thơ Tự Tình

     “Tự tình” ý chỉ nỗi lòng của một người muốn bộc bạch, chia sẻ ra bên ngoài cốt ý để có người đồng cảm, thấu hiểu. Bài thơ Tự tình cũng chính là tiến glofng của nhà thơ Hồ Xuân Hương nói riêng và tiếng lòng của những người phụ nữ trong xã hội cũ nói chung. 

     Bài thơ là nỗi chán chường cho số phận người phụ nữ bị vùi dập, bị xem như những món đồ nhỏ bé, thậm chí là không đáng giá. Tác giả cũng muốn mượn bài thơ để lên án gay gắt những phong tục cổ hữu đã khiến giá trị của người phụ nữ cao quý bị mài mòn, khuất lấp.

Luận điểm 1: 2 câu đề thể hiện nỗi chán chường, cảm thấy buồn tủi cho bản thân của tác giả

     Vừa vào hai câu đầu của bài thơ, ta đã cảm nhận được nỗi cô đơn và buồn tủi của tác giả trước chuyện “thế thái nhân tình” trong xã hội cũ lúc bấy giờ:

                         Đêm khuya văng vẳng trống canh dồn

                         Trơ cái hồng nhan với nước non

     Tác giả chỉ có thể chừ lúc “đêm khuya” là khoảng thời gian vạn vật chìm vào bóng tối, xung quanh im lìm, không còn ai thức giấc, không gian im ắng, tĩnh mịch thì mới có thể bày tỏ hết tâm tư, tình cảm thầm kín của chính mình vào một khoảng không đen đặc, không người nghe, chỉ có người tâm sự. Ấy vậy mà thời khác sao cũng nghiệt ngã với người phụ nữ khi trôi qua một cách vội vã với tiếng “trống canh dồn” đếm nhịp thời gian trôi qua một cách chóng vánh.

Nghị luận về bài tự tình

     Tác giả đã rất táo bạo và khéo léo khi sử dụng từ láy tượng thanh “văng vẳng” để lấy động tả tính, chỉ những âm thanh từ xa vọng lại trong màn đêm, làm cho người nghe có cảm giác màn đêm dường như vắng lặng đến mức u tịch.

     Bên cạnh đó, Hồ Xuân Hương đã tự gọi mình là “cái hồng nhan”, nghe sao thật nhỏ bé, đau lòng. Bởi vốn dĩ hai từ “hồng nhan” dùng để chỉ những người phụ nữ đẹp một cách trân trọng, nâng niu. Nhưng từ “trơ” và “cái” lại lật ngược hoàn toàn giá trị của họ. Tác giả đã ngầm phê phán xã hội phong kiến thời ấy chỉ xem những người phụ nữ như món đồ vật, có thể đong đếm, có thể quyết định số phận của họ, những người phụ nữ bị đối xử bất công và xem thường.

     “Với nước non”- tác giả muốn gợi lên cốt cách kiêu hãnh, sự cứng rắn của một người phụ nữ tài năng, nhưng lại phải chịu cảnh chơ vơ, cô lập, đàn áp trong xã hội.

Luận điểm 2: 2 câu tiết theo tô điểm thêm tình cảnh hiu quạnh và nỗi buồn chán của người phụ nữ 

     Hai câu thơ tiếp theo lại càng tô đậm sự buồn chán của Hồ Xuân Hương, khi cứ mãi đi tìm hạnh phúc nhưng càng tìm lại càng xa vời:

                         Chén rượu hương đưa say lại tỉnh

                         Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn

     Vì quá cô đơn đến mức đơn độc nhưng không biết giải bày cùng ai nên tác giả phải đành mượn rượu giải sầu. Thế nhưng dường như rượu cũng không làm cho người ta quên đi được những chuyện buồn chán, mà “chén rượu” cứ thế “hương đưa say lại tỉnh”, để rồi chỉ khiến người ta thêm quẩn quanh không lối thoát, cuộc đời cứ thể đẩy người phụ nữ yếu mềm vào một vòng bế tắc triền miên trong một cuộc tình.

     Khoảng thời gian mà người người phụ nữ được tự do thể hiện bản thân của mình cũng cô đơn đến lạ. Đó là lúc “Vầng trăng bóng xế khuyết chưa tròn” là thời khắc nửa đêm, ánh trăng lên cao rồi cũng dần trôi qua, tuổi xuân của người phụ nữ cũng nhanh chóng trôi qua.

Xem thêm:

Bình giảng bài thơ Tự Tình- Hồ Xuân Hương

Phân tình hai câu đề và hai câu thực bài Tự Tình

Luận điểm 3: sự ngột ngạt, phẫn uất và sự phản kháng của tác giả

     Hai câu thơ cuối cùng là sự muốn bứt phá khi tác giả đã cảm thấy quá ngột ngạt và phẫn uất cho số phận của mình và muốn vùng lên phản kháng mạnh mẽ:

                         Xiên ngang mặt đất rêu từng đám

                         Đâm toạc chân mây đá mấy hòn

     Hồn Xuân Hương đã mượn hình ảnh “Rêu từng đám” và “Đá mấy hòn” hàm ý chỉ sự yếu ớt, nhỏ nhoi giống như giá trị của người phụ nữ trong xã hội cùng với đồng từ “Xiên ngang, đâm toạc” lại chỉ hành động mạnh mẽ nhưng mang tính ương ngạnh. Có lẽ người phụ nữ đã quá sức chịu đựng, muốn bức phá, thoát khỏi gông xiềng phong kiến cổ hủ cho cuộc đời bi đát của họ.

Luận điểm 4: Tâm trạng buồn chán nhưng vẫn mang khao khát về một hạnh phúc thật sự dù muộn màng

                         Ngán nỗi xuân đi xuân lại lại

                         Mảnh tình san sẻ tí con con

     Hai câu thơ còn có ngụ ý chỉ tuổi xuân của người phụ nữ đã trôi qua, tuổi xế chiều đang dần ập đến. Thế nhưng nhân duyên mà một người phụ nữ bình thường khao khát vẫn chưa vẹn tròn, hạnh phúc vẫn chưa được viên mãn trong cuộc đời họ.

Giá trị nghệ thuật của bài thơ

     Hồ Xuân Hương đã thể hiện tài năng vượt trội của mình khi sáng tác bằng thể thơ Thất ngôn bát cú đường luật được Việt hóa một cách mới mẻ và đầy sáng tạo. Cùng với lối chơi chữ mạnh mẽ, thú vị nhưng hàm chứa nhiều ý nghĩa sâu sắc mà tác giả muốn gửi gắm trong đó.

Xem thêm:

Dàn ý nghị luận văn học tự tình

Kết bài nghị luận văn học tự tình

      Tự tình không chỉ là một bài thơ hay, câu từ lạ mắt, mới mẻ, độc đáo, mà bài thơ còn gây ấn tượng mạnh với người đọc bởi tài năng chơi chữ tú vị nhưng vẫn có thể bộc bạch hết nỗi lòng chỉ trong một bài thơ ngắn của bà. Qua đó cũng giúp ta thấy thêm đồng cảm và xót xa cho số phận của những người phụ nữ trong xã hội phong kiến ngày xưa. Họ có khao khát, có cuộc sống riêng nhưng lại bị đối xử bất công, bị xã hội giẫm đạp lên quyền tự do không thương tiếc.

      Hy vọng qua bài văn mẫu nghị luận văn học Tự Tình của Hồ Xuân Hương, bạn đọc sẽ có thêm tư liệu quý báu và học tập hiệu quả hơn môn Ngữ Văn 11.