Bàn luận về ca dao: "Ai ơi giữ chí cho bền/Dù ai xoay hướng đổi nền mặc ai."

2,564 từ

A. ĐỀ BÀI: Nhân dân ta thường khuyên bảo nhau:
Ai ơi giữ chí cho bền.
Dù ai xoay hướng đổi nền mặc ai.
Hãy bàn luận về câu ca dao trên.
B. DÀN BÀI
1. Mở bài
Sống trong xã hội, con người thường bị tác động của hoàn cảnh khác quan. Nếu không kiên định ý chí sẽ dễ hoang mang nản lòng.
Dẫn câu ca dao và nêu hướng bàn luận
2. Thân bài
a) Giải thích câu ca dao
- Nghĩa đen: Khi đã suy nghĩ kĩ lưỡng và quyết định rồi thì nhất quyết không thay đổi trước những lời bàn ra tán vào.
- Nghĩa bóng: Kiên định tư tưởng và tình cảm trước sau như một.
Không hoang mang dao động thay đổi chính kiến đối với công việc chính mình đã quyết định rồi.
b) Bàn luận về câu ca dao
Khẳng định câu ca dao trên là hoàn toàn đúng:
Làm bất cứ một công việc lớn nhỏ nào chúng ta cũng đều phải cân nhắc suy nghĩ kĩ càng, chu đáo trước khi quyết định.
Trong quá trình tiến hành, nhất định không thể tránh khỏi bao nhiêu trở ngại khó khăn từ các phía khác quan tác động. Muốn hoàn thành công việc chúng ta phải giữ vững ý chí, kiên định tư tưởng và tình cảm thì công việc mới hoàn thành được.
- Bàn bạc mở rộng:
Phải kiên trì tư tưởng và tình cảm của mình khi việc làm có mục đích đứng đắn, tốt đẹp, phù hợp với thực tế khách quan chớ không vin vào truyền thống để báo thủ và vin vào kiên trì để cố chấp.
Phải sẵn sàng tiếp thu ý kiến đóng góp xây dựng của người khác để điều chỉnh, thay đổi công việc của mình nếu xét thấy ý kiến đóng góp đó chính xác và có thiện, tránh bảo thủ, ngoan cố.
3. Kết bài
Câu ca dao là một lời khuyên thiết thực giúp ta kiên trì với công việc, giữ gìn những bản chất tốt đẹp tinh hoa bản sắc của dân tộc. Tuy nhiên phải biết chọn lọc cái hay của người khác để tiếp thu học hỏi và tự đổi mới mình để tiến bộ.
C. BÀI LÀM THAM KHẢO
Ai chăng rò vai trò của ý chí trong mọi công việc hàng ngày. Không có ý chí, người ta dễ bị lung lay bởi những lời bàn ra tán vào vu vơ vò căn cứ. Không có ý chí người ta để bị dao động bởi những hoàn cảnh khách quan tác động vào trong mọi việc từ lớn đến nhỏ.
Bởi vậy, ca dao khuyên ta:
Ai ơi giữ chí cho bền
Dù ai xoay hướng đổi nền mặc ai.
Đây là một lời khuyên đặt ra cho chúng ta nhiều vấn đề phải suy nghĩ
Ý nghĩa của câu ca dao trên là gì?
Ta thấy ngay tác giả dân gian đã mượn một hình ảnh gần gũi, cụ thế để làm vật so sánh cho dễ hiểu: đó là ngôi nhà. Mỗi ngôi nhà đều phải có cái nền vững chắc và được dựng theo một hướng nào đó chủ định: hướng đông nam, tây nam, chính nam, hướng đông bắc... Cái hướng ấy được chọn theo một yêu cầu lợi ích hay thẩm mỹ nào đó của người chủ. Tương tự, con người phải có chí hay chí hướng. Nói theo cách nói ngày nay, có thể gọi đó là quan điểm, lập trường hay đúng hơn là mục đích sống, lí tưởng sống cùa mình.
Câu ca dao khuyên ta khi đã xác định được chí hướng đúng đắn của mình rồi thì phải kiên gan bền chí với bản lĩnh vững vàng giữ chí cho hển thì mới mong thực hiện được hoài bão lí tưởng của mình. Chống lại mọi sự thay đổi xoay hướng, đổi nền, câu ca dao cũng ca ngợi lòng chung thủy, sự kiên định với cái cũ gợi ta nhớ đến lời thơ Tố Hữu trong bài Ta đi tới nổi tiếng:
Dù ai nói ngả nói nghiêng
Lòng ta vẫn vững như kiềng ba chân.
Phải có bản lĩnh vững vàng nếu không sè dễ ngả nghiêng theo ý kiến người này, người khác giống như anh chàng đẽo cày giữa đường trong truyện cười dân gian đã nhọc lòng mệt sức tốn công chẳng đạt được kết quả mà còn làm trò cười cho mọi người nữa.
Câu ca dao đúng là một lời khuyên răn chỉ lí chỉ tình, một bài học được rút ra từ biết bao kinh nghiệm thành công cả thất bại ở đời của nhiều người, tương tự những câu: Có chí thì nên, Có công mài sắt/ Có ngày nên kim. Điều này xác đáng trong mọi trường hợp, dùng với việc thực hiện sự nghiệp lớn như cứu nước, làm cách mạng mà cũng hoàn toàn dùng với cả những công việc hàng ngày của đời học sinh chúng ta như làm một bài tập, đọc một quyển sách. Bởi vậy, Bác Hồ từng khẳng định:
Không có việc gì khó
Chỉ sợ lòng không bền
Đào núi và lấp biển
Quyết chí ắt làm nên
Câu ca dao cũng còn là một bài học về sự thủy chung trong tình cảm: tình bạn. tình đồng chí, tình yêu... Đó cũng là lời nhắn nhủ đối với những ai như ngựa không cương, như thuyền không lái, trôi dạt lông bông (Vương Dương Minh) để dao động, dễ bị hoàn cảnh khách quan chi phối dẫn đến đổi hướng xoay dòng phản lại mục đích sống lí tưởng mà mình từng xác định từ đầu.
Trong lịch sử của dân tộc ta, chính nhờ tinh thần giữ chí cho bền mà ông ta đã chống lại được âm mưu đồng hóa nham hiểm của giác thù để sau hơn một ngàn năm đô hộ giặc Hoa vẫn có được một đất nước Đại Việt độc lập, hùng cường sau gần một trăm năm nô lệ giặc Tây và hơn hai mươi năm miền Nam bị Mĩ hóa từng ngày về chính trị và kinh tế mà vẫn giữ vững được một đất nước Việt Nam, một con người Việt Nam theo đúng truyền thống dân tộc Việt Nam.
Tuy nhiên, điều cần lưu ý là từ đầu chúng ta phải xác định đúng đắn mục đích và lí tưởng sống, nói một cách khác là chí hướng của mình sao cho phù hợp với chân lí cuộc đời và đạo lí con người. Không nên vin vào truyền thống để báo thù xưa, làm vậy rồi duy trì những hủ tục lỗi thời trong đời sống. Nhắm mắt làm theo người khác một cách mù quáng là đúng nhưng không thèm xem xét người ta thay đổi như thế nào, vì sao lại phải đổi thay như thế thì chẳng qua đó cũng là thái độ cố chấp một cách mê muội mà thôi.
Tóm lại, trong cuộc sống, bất kì ai, làm bất cứ việc gì khi đã xác định mục đích và phương hướng đúng đắn rồi thì phải kiên định giữ chí cho bền, quyết tâm phấn đấu đến cùng mạc đầu đây đó xung quanh có bao kẻ xoay hướng đổi nền cũng không thể nào nao núng hay dao động mà nửa đường bó cuộc hoặc thay hướng đối dòng, chì có thế mới dẫn đến thành công mà thôi.
Câu ca dao đúng là kinh nghiệm sống đẹp trong kho tàng kinh nghiệm phong phú của cha ông ta. Đó vừa là lời động viên khuyến khích mọi người cần có chí hướng và phải kiên định giữ vững ý chí vừa là lời nhắn nhủ ăn bao những kẻ dễ thì làm khó thì bỏ dễ chùn bước khi gặp khó khăn trở ngại hay thát bại liên tiếp nhiều lần.