"Vợ chồng A Phủ" là bức tranh chân thực về số phận đồng bào miền núi dưới chế độ phong kiến chúa đất

A. ĐỀ BÀI
Phần 1. Đọc hiểu ( 3 điểm)
Đọc đoạn trích và trả lời từ 1 đến 4:
- Mình về thành thị xa xôi
Nhà cao, còn thấy núi đồi nữa chăng?
Phố đông, còn nhớ bản làng
Sáng đèn, còn nhớ mảnh trăng giữa rừng?
Mình đi, ta hỏi thăm chừng
Bao giờ Việt Bắc tưng bừng thêm vui?

- Ðường về, đây đó gần thôi!
Hôm nay rời bản về nơi thị thành
Nhà cao chẳng khuất non xanh
Phố đông, càng giục chân nhanh bước đường.
Ngày mai về lại thôn hương
Rừng xưa núi cũ yêu thương lại về
Ngày mai rộn rã sơn khê
Ngược xuôi tàu chạy, bốn bề lưới giăng.
                                                 (Trích Việt Bắc - Tố Hữu - NXB Giáo dục 2003)
Câu 1: Phương thức biểu đạt chính của đoạn trích là gì?
Câu 2: Chỉ ra và nêu nghệ thuật của một biện pháp tu từ được sử dụng trong đoạn trích?
Câu 3: Nêu kết cấu nội dung của đoạn trích?
Câu 4: Điều anh/chị tâm đắc nhất trong đoạn trích trên là gì? (Trình bày từ 5 đến 7 dòng)
II. Phần Làm văn (7 điểm)
Câu 1. (2,0 điểm)
Hãy viết một đoạn văn (khoảng 200 từ) trình bày suy nghĩ của anh chị về lối sống tình nghĩa của con người được gợi ra từ đoạn trích ở phần Đọc hiểu.
Câu 2. (5,0 điểm)
Nhận xét về giá trị hiện thực của truyện ngắn “Vợ chồng A Phủ” - Tô Hoài, có ý kiến cho rằng: Truyện là bức tranh chân thực về số phận đau khổ của đồng bào dân tộc miền núi dưới chế độ phong kiến chúa đất.
Bằng việc phân tích tác phẩm, hãy làm sáng tỏ ý kiến trên.
B. HƯỚNG DẪN
I. Phần Đọc hiểu
Câu 1. Phương thức biểu đạt chính của đoạn thơ: Biểu cảm
Câu 2. Đoạn trích sử dụng nhiều biện pháp tu từ, học sinh có thể chọn 1 biện pháp và nêu hiệu quả nghệ thuật của chúng
a) Câu hỏi tu từ: (Mình về...chăng?/ Sáng đèn còn...rừng/ Bao giờ....vui?). 
b) Tác dụng: tạo ấn tượng đặc biệt cho đoạn thơ, nhắc nhở, khắc sâu trong lòng người ra đi những kỉ niệm với quê hương Việt Bắc.
-              Điệp ngừ
+ Lặp đi lặp lại cụm từ còn thấy, còn nhớ, tác dụng: nhấn mạnh, lay động tình cảm của người ra đi.
+ Lặp đi lặp lại hr ngày mai. Tác dụng: nhấn mạnh niềm tin, niềm hi vọng về một tương lai tươi sáng.
Câu 3:
- Kết cấu đối đáp
- Mượn lời đối đáp giữa kẻ ở, người đi, đoạn thơ gợi nhắc những kỉ niệm kháng chiến, bày tỏ tình cảm lưu luyến nhớ nhung tha thiết mặn nồng của người đi, kẻ ở, đồng thời khẳng định lối sống nghĩa tình, niềm tin vào một ngày mai tươi sáng.
Câu 4. Học sinh tự do bày tỏ điều mình tâm đắc nhất sau khi đọc đoạn thơ cần lí giải vì sao mình tâm đắc nhất điều đó
VD: Lối sống nghĩa tình, Tình cảm quân dân như cá với nước..v..w             
II. Phần Làm văn
Câu 1:
1. Mở đoạn
Xác định đúng vấn đề cần nghị luận : Lối sống nghĩa tình
2. Triển khai vấn đề
Giải thích:
-              Nghĩa tình: Là tình cảm thuỷ chung hợp với lẽ phải, với đạo lí làm người
-              Lối sống nghĩa tình là lối sống thủy chung, gắn bó keo sơn giữa con người với con người.
Đánh giá, bình luận:
-              Sổng có nghĩa có tình là một đạo lí truyền thống tốt đẹp của dân tộc Việt Nam, một tiêu chuẩn để đánh giá phẩm chất đạo đức của con người.
-              Lối sống nghĩa tình thể hiện ở thái độ sống trước sau như một, yêu thương, câm thông, sẵn sàng chia ngọt sẻ bùi, sẵn sàng giúp đỡ nhau khi khó khăn hoạn nạn, luôn biết ơn, trân trọng sự giúp đỡ của người khác...
-              Người sống không tình nghĩa, phân bội bè bạn, người thân, tổ quốc ...không biết yêu thương, trân trọng những người giúp đỡ minh, cho mình cuộc sống tốt đẹp... sẽ bị cười chê, lên án.
-              Lấy dẫn chứng
3. Kết đoạn
-              Bài học nhận thức và hành động để duy trì lối sống tốt đẹp này, đồng thời liên hệ bản thân.
Câu 2:
1.            Mở bài
Giới thiệu vài nét về tác giả, tác phẩm
Giới thiệu về ý kiến được nêu ra
Giá trị hiện thực của truyện thế hiện tập chung ở việc tái hiện bức tranh chân thực về số phận đau khổ của đồng bào dân tộc miền núi dưới chế độ phong kiến chia đất.
2.            Thân bài
- Giải thích ý kiến:
+ Giá trị hiện thực là khả năng tái hiện hiện thực của tác phẩm văn chương. Một tác phẩm có giá trị hiện thực khi miêu tả chân thực, đầy đủ, sinh động hiện thực cuộc sống, giúp người đọc có những hiểu biết sâu sắc về đối tượng mà nhà văn miêu tả. 
+ Ý kiến là lời đánh giá về một biểu hiện của giá trị hiện thực trong tác phẩm Vợ Chồng A Phủ, Tác phẩm miêu tả đầy đủ, chân thực sổ phận đau khổ, bất hạnh của đồng bào dân tộc miền núi dưới ách thống trị của bọn phong kiến chúa đất.
Phân tích, chứng minh để thấy rõ giá trị hiện thực, nhân đạo của tác phẩm (Chi tiết trong phần tài liệu)
+ Số phận đau khổ của cha mẹ Mị: Vì nghèo nên lấy nhau không có tiền phải vay nợ nhà thống lý, chết vẫn chưa hết nợ. Cha Mị sống trong đau khổ vì con gái phải làm người ở(danh nghĩa là con dâu) để trả nợ thay mình.
+ Số phận đau khổ của Mị: Bị bắt làm con dâu gạt nợ
+Mị đã có ý định tự tử. Mắc dù đã phản ứng quyết liệt và không đồng ý làm con dâu nhà thống lí nhưng Mị đà bị chúng bắt cóc về làm vợ. Hiện thực xã hội về một xã hội thần quyền, tiền quyền đầy con người vào bước đường cùng. Mị bị bắt về làm dâu mà thống lí và bị cúng trình ma, chờ ngày chết nì xương ở đây. Bị bóc lột sức lao động tàn tệ
+Mị làm việc chẳng khác nào con trâu con ngựa trong nhà thống lí. Cô đang sống kiếp nô lệ, bóc lột.
=> Số phận chung ciia người lao động Tây Bắc dưới thời Chúa đất.
+Căn phòng của Mị là một căn phòng tối tăm, chật ớt, có một ô cửa bé bằng lòng bàn tay ing mờ mờ trăng trắng, không biết là sương hay là nắng, là ngày hay đêm.
+Dù lấy A Sử nhưng giữa hai người không có tình yêu. Ngày hội, Mị không được A Sử cho đi chơi mà còn bị trói vào cột nhà rồi đánh đập một cách tàn nhẫn.
+Khi đắp thuốc cho A Sử, cô còn bị hắn đạp vào mặt không thương tiếc
=> Sự đày đọa khiến Mị tê liệt khát vọng sống, tê liệt ý thức đấu tranh,, nlnr cái xác không hồn...
+ Số phận đau khổ của A Phủ:
Sinh ra đã bất hạnh (Bố mẹ, anh em không còn ai, cả làng chết hết vì bệnh dịch, 10 tuổi bị đem bán xuống bản người Thái...)
Lớn lên sống kiếp làm thuê, làm mướn, nghèo khó đến nỗi không có tiền cưới vợ.
Bị đánh đập, tra tấn dã man, bị phạt vạ, trở thành người làm công trò nợ cho nhà thống lí.
Vì để hổ ăn thịt mất một con bò mà bị đánh nhiều ngày, có thể sẽ bị chết.
+ Số phận đau khổ của những người di
Nhiều người bị trói rồi bỏ quên đến chết.
Có những người chưa già nhưng lưng đã còng xuống.
- Nhận xét về nghệ thuật
+ Nghệ thuật xây dựng nhân vật độc đáo, môi nhân vật
nhau.
+ Mi ậm chất miều núi, lối kể chuyện linh
Tiểu kết, đánh giá chung về nhận định 
+ Miêu tả cuộc đời số phận của người lao động miền núi trước cách mạng tháng tám, Tô Hoài bày tỏ niềm yêu mến, cảm thông với những bất hạnh của họ.
+ Nhà văn còn cất lên tiếng nói lên án, tố cáo chế độ phong kiến chúa đất miền núi đà đày đọa con người, đầy họ vào cảnh lầm than, bất hạnh.
+ Viết tác phẩm, nhà văn đưa người đọc đến với cuộc sống của đồng bào dân tộc, giúp người đọc cảm thông yêu mến những con người nơi đây, từ đó trân trọng những ước mơ, khát vọng, trân trọng sức sống tiềm tàng, khả năng tự giải phóng và tìm đến cách mạng của họ.
4.            Kết bài
Từ việc phân tích giá trị hiện thực ta khẳng định truyện có giá trị nhân đạo mới mẻ hướng đến cuộc sống của người lao động Tây Bắc, đồng thời tác giả đã mở đường cho họ đến với cuộc hon. Tô Hoài xứng đáng là một đạo từ trong cốt tủy. Tác phẩm đã mở đầu cho dòng văn học hiện thực phê phán và xuất sắc khi viết về đề tài miền núi.

Xem thêm >>> Phân tích khát vọng sống ở nhân vật thị và Mị

Trên đây là bài viết mà Cunghocvui muốn gửi tới bạn về dàn ý phân tích, nhận định về ý kiến tác phẩm "Vợ chồng A Phủ" là bức tranh chân thực về số phận đồng bào miền núi dưới chế độ phong kiến chúa đất. Chúc các bạn học tập tốt <3