Những cảm nhận về đất nước của Nguyễn Khoa Điềm trong phần một đoạn trích “Đất nước”
Đề bài
Phân tích những cảm nhận về đất nước của Nguyễn Khoa Điềm trong phần một đoạn trích “Đất nước” (trích từ trường ca “Mặt đường khát vọng”)
Hướng dẫn giải
Đất nước là những gì gần gũi, gắn bó bình dị với mỗi con người, mỗi gia đình, vừa trừu tượng lại vừa cụ thể. Đất nước gợi nhắc đến miếng trầu bà ăn, đến mảnh đất cha ông ta từ xưa sinh ra, lớn lên, trồng tre, đánh giặc, gắn với cuộc sống lao động, trong đó mọi người thương yêu và đùm bọc lẫn nhau:
Cha mẹ thương nhau bằng gừng cay, muối mặn
Cái kèo, cái cột thành tên
Hạt gạo phải một nắng hai sương xay, giã, giần, sàng…
Đất nước được cảm nhận từ phương diện địa lí và lịch sử, theo thời gian đằng đẵng và không gian mênh mông. Đó là chiều dài và chiều sâu lịch sử với những huyền thoại Lạc Long Quân, Âu Cơ đẻ ra trăm trứng, những truyền thuyết Hùng Vương và ngày giỗ Tổ; đó là không gian rộng với núi sông, rừng biển “Con chim phượng hoàng”, “con cá ngư ông”, là không gian gần gũi với cuộc sống của từng con người “đất là nơi anh đến trường, nước là nơi em tắm”, cũng chính là nơi tồn tại của cộng đồng dân tộc qua nhiều thế hệ:
Những ai đã khuất
Những ai bây giờ
Yêu nhau và sinh con đẻ cái
Gánh vác phần người đi trước để lại
Dặn dò con cháu chuyện mai sau…
Đất nước hàm chứa mọi cá nhân nên trong mỗi cá nhân đều có một phần đất nước. Đó là một ý tưởng mới mẻ trong cách cảm nhận về đất nước của Nguyễn Khoa Điềm.:
Trong anh và em hôm nay
Đều có một phần Đất Nước.
Kết thúc phần một là lời nhắn nhủ thế hệ trẻ về trách nhiệm đối với đất nước của mình. Tư tưởng ấy được thể hiện với một điệu thơ chân thành, tha thiết:
Mai này con ta lớn lên
Con sẽ mang Đất Nước đi xa…
...Đất Nước là máu xương của mình
Phải biết gắn bó và san sẻ
Phải biết hóa thân cho dáng hình xứ sở
Làm nên Đất Nước muôn đời…
Cùng học vui chúc các em học tập tốt!