Thiên nhiên và nghệ thuật trong bài thơ Ngắm trăng

Thiên nhiên và nghệ thuật trong bài thơ Ngắm trăng

Qua bài thơ Cảm tưởng đọc thiên gia thi, tưởng như Bác Hồ không làm thơ về thiên nhiên. Ngược lại thiên nhiên tràn ngập trong thơ Người. Chỉ có điều là người yêu thiên nhiên, nhưng không dừng ở việc mô tả cái đẹp của thiên nhiên tách rời khỏi đời sống xã hội. Thiên nhiên trong thơ Bác không chỉ là đối tượng xã hội của nhà thơ mà còn là những cảnh ngộ, tâm trạng, phương tiện tự thể hiện con người.

Những lúc đêm khuya cảnh vắng, nhà tù đã quạnh hiu càng hiu quạnh. Đó là lúc tâm hồn hòa nhập với thiên nhiên và Người đã viết những bài tho hay nhất. Một đêm ba canh không ngủ, Người nhìn ra bên ngoài:

•  Cô bé bán diêm
•  Trợ từ, thán từ

Khóm chuối trăng soi càng thấy lạnh,
Nhòm song Bắc đẩu đã nằm ngang
 
Càng cảm thấy yêu mến, gần gũi trăng sao và trăng sao đã được nhân hóa để nói chuyện với Người. Hồ Chí Minh viết nhiều bài thơ về trăng. Có lẽ trăng là hình tượng gắn bó nhất với tâm hồn con người. Trăng là người bạn thanh cao, gần gũi:
 
Người ngắm trăng soi ngoài cửa sổ,
Trăng nhòm khe cửa ngắm nhà thơ.
 
Trong tù đêm trung thu không được thưởng trăng, nhà thơ cảm thấy lòng buồn vời vợi.

Thơ trăng có thể là loại thơ cao khiết nhất trong thơ thiên nhiên. Nó lắng đọng và kết tinh những tình cảm đẹp nhất của con người. Nó là sự gặp gỡ của những tâm hồn thanh cao trong thế giới huyền diệu và tinh tế của thiên nhiên và nghệ thuật.