Soạn bài: Thuế máu (siêu ngắn)

I.Chiến tranh và người bản xứ

Trước 1914, chúng coi họ là những tên da đen bẩn thỉu. Chiến tranh nổ ra, họ trở thành “chiến sĩ bảo vệ công lí và tự do”. Nhưng họ đã phải trả một cái giá quá đắt, cả những người ra trận và hậu phương phải bỏ mạng vô kể.

II.Chế độ lính tình nguyện

Ngoài thuế, sưu, ...nhân dân Đông Dương còn phải chịu thêm vạ mộ lính. Chế độ ấy được tiến hành bằng cách nào không biết, chỉ cần trong thời gian nhất định phải nộp cho đủ một số lính nhất định. Những người bị bắt, tìm đủ mọi cách để trốn.

III.Kết quả của sự hi sinh

Khi chiến tranh kết thúc, cả người da đen lẫn chúng ta trở lại “giống người bẩn thỉu”. Bọn chúng lột hết của cải của họ, đánh đập, hành hạ một cách dã man trong khi thương binh người Pháp được đối đãi tử tế.

Câu 1 (trang 91 Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

Nhận xét về cách đặt tên chương, tên phần trong văn bản:

-Cách đặt tên chương “Thuế máu”:

 + Thứ thuế bóc lột xương máu, tính mạng con người

 + Gợi số phận thảm thương của người dân thuộc địa và tội ác man rợ của thực dân Pháp.

 + Cho thấy sự phẫn nộ của tác giả đối với bọn thực dân, niềm thương xót với nhân dân thuộc địa.

 + Tạo ấn tượng mạnh và sự tò mò cho độc giả

-Cách đặt tên chương: Trình tự và cách đặt tên các phần trong chương gợi lên quá trình lừa bịp, bóc lột đến cùng kiệt thuế máu của bọn thực dân cai trị.

Câu 2 (trang 91 Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

- Thái độ cai trị của bọn thực dân trước và khi xảy ra chiến tranh:

 + Trước chiến tranh: Người dân chỉ là những tên da đen, những tên "An-nam-mít bẩn thỉu", chỉ biết kéo xe tay, ăn đòn của quan cai trị.

 + Khi chiến tranh nổ ra: họ thành " con yêu", người "bạn hiền" của quan phụ mẫu, quan toàn quyền lớn bé, được trao cho những danh xưng cao quý.

-Số phận thảm thương của người dân thuộc địa trong các cuộc chiến tranh phi nghĩa được miêu tả: Trả giá đắt

 + Đột ngột xa lìa vợ con, quê hương.

 + Bỏ mạng, phơi thây trên bãi chiến trường châu Âu: Lấy máu tưới vòng nguyệt quế, lấy xương chạm nên những chiếc gậy của ngài chống chế...

 + Hậu phương kiệt sức trong các xưởng thuốc súng ghê tởm

 + Bảy mươi vạn người bản xứ đã đặt chân lên đất Pháp, tám vạn người không thể trở về.

Câu 3 (trang 91 Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

-Các thủ đoạn, mánh khóe bắt lính của bọn thực dân:

+ Tiến hành các cuộc vây bắt lớn người dân đi lính

+ Lợi dụng việc bắt lính để tham nhũng, vòi vĩnh

+ Đánh đập dã man nếu người dân chống đối

+ Bọn thực dân dựng lên màn kịch rêu rao về chế độ " tình nguyện" đi lính.

- Người dân thuộc địa không tình nguyện như lời lẽ bọn cầm quyền:

+ Họ tự tìm cách làm cho mình bị nhiễm những căn bệnh nặng nhất để không phải đi lính.

+ Họ bị xiềng xích, bắt bớ, tống giam và bị áp tải xuống tàu.

Câu 4 (trang 92 Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

-Kết quả sự hi sinh của người dân thuộc địa trong các cuộc chiến tranh:

+ Những lời tình tứ của những nhà cầm quyền bỗng dưng im bặt

+ Họ trở về là “giống người bẩn thỉu” như trước chiến tranh

+ Họ bị lột hết của cải, bị ngược đãi, đánh đập dã man

+ Họ phải hi sinh vô nghĩa bởi một chế độ không biết đến chính nghĩa và công lí.

⇒Chính quyền thực dân đã đối xử với họ vô cùng bất công, tàn nhẫn, dã man.

Câu 5 (trang 92 Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

Bố cục của các phần trong chương được kết cấu theo:

+ Trình tự thời gian: trước, trong, và sau cuộc chiến tranh thế giới lần thứ nhất.

=>Phơi bày được toàn bộ tội ác cũng như sự trơ trẽn, lật lọng của chính quyền thực dân và khắc họa được nỗi đau của nhân dân ta.

- Nghệ thuật châm biếm, đả kích sắc xảo của tác giả thể hiện chủ yếu qua:

+ Đưa vào những hình ảnh chân thực phản ánh chính xác thực trạng, có sức tố cáo mạnh mẽ.

+ Ngôn từ của tác giả sâu sắc khi châm biếm, đả kích chính sách và giọng điệu lừa bịp của bọn thực dân: ngôn ngữ có sức gợi hình.

+ Dùng câu hỏi tu từ với mục đích đập tan luận điệu xảo trá đến trơ trẽn của chính quyền Đông Dương.

+ Sử dụng rất thành công giọng điệu giễu nhại, nghệ thuật phản bác.

Câu 6 (trang 92 Ngữ Văn lớp 8 Tập 2):

-Yếu tố biểu cảm trong đoạn trích

+ Cách đặt tên chương, tên phần

+ Hình ảnh mang tính biểu tượng cao “những miền hoang vu mộng mơ”, “lấy máu mình tưới vòng nguyệt quế”...

+ Giọng diệu khi châm biếm sâu cay, khi đồng cảm, xót thương