Soạn bài Nghị luận về một tư tưởng, đạo lí

Đề bài

Câu 1. Đọc kĩ đoạn văn của J. Nê-ru để xác định câu trả lời cho những câu hỏi bên dưới

Hướng dẫn giải

a) Vấn đề mà J. Nê-ru đưa ra để nghị luận là gì? Căn cứ vào nội dung cơ bản của vấn đề ấy, hãy đặt tên cho văn bản.

-   Vấn đề mà Nê-ru cố Tổng thống Ấn Độ nêu ra là văn hoá và những biểu hiện của văn hoá ở con người.

-   Có thể đặt tên cho văn bản là: Bàn về văn hoá của con người.

b) Để nghị luận, tác giả đã sử dụng những thao tác lập luận nào, nêu ví dụ

-   Tác giả sử dụng các thao tác lập luận: Giải thích, chứng minh, phân tích, bình luận

Ví dụ (Về thao tác giải thích):

"Văn hoá có phải là sự phát triển nội tại bên trong một con người hay không? Có phải là cách ứng xử của anh ta với người khác không? Văn hoá có phải là khả năng hiểu được bản thân mình và hiểu được người khác, là khả năng làm người khác hiểu được mình không? Tôi nghĩ rằng văn hoá là tất cả những cái đó."

+ Đoạn từ đầu đến “hạn chế về trí tuệ và văn hoá": Giải thích và khẳng định vấn đề (chứng minh).

+ Những đoạn còn lại là thao tác phân tích, nghị luận.

c) Cách diễn đạt trong văn bản trên có gì đặc sắc?

Nét đặc trưng trong diễn đạt:

+ Dùng câu nghi vấn để thu hút

+ Lặp cú pháp và phép thế

+ Cách diễn đạt rõ ràng, giàu hình ảnh

Câu 2. Nêu suy nghĩ về vai trò của lí tưởng trong cuộc sống của con người (từ câu nói của nhà văn L. Tôn-xtôi)

Trả lời:

a) Khái niệm “Lí tưởng"

-   Lí tưởng là ước mơ cao đẹp nhất, là hình ảnh tuyệt vời về một con người kiểu mẫu, một xã hội hoàn hảo, là biểu tượng trong sáng hoàn thiện, hoàn mĩ của cuộc sống mà cá nhân tự xây dựng cho bản thân mình và xem như mục đích để vươn tới. Lí tưởng là lẽ sống, là mục tiêu phấn đấu thu hút mọi hoạt động của cả đời người.

b) Vai trò của lí tưởng:

-  Lí tưởng là ngọn đèn chỉ đường; không có lí tưởng thì không có cuộc sống

-  Hướng tới cái đẹp hoàn thiện

-  Vẫy gọi con người không ngừng vươn lên

-  Tạo niềm lạc quan và tự tin trong mọi hành động

“Người nào không biết ngày mai mình sẽ làm gì, thì ngườii đó là kẻ khốn khổ " (M. Gor-ki).

c) Bàn luận

Những người không có lí tưởng sẽ có cuộc sống, tương lai thế nào?

d) Lí tưởng của cá nhân và con đường phấn đấu cho lí tưởng ấy: Không ngừng học tập, tu dưỡng và hành động.