Phân tích bài thơ Vội Vàng Xuân Diệu

 

      Xuân Diệu là một trong những nhà thơ lớn đã góp phần điểm tô cho nền văn học Việt Nam. Với danh xưng là “ông hoàng” của những bài thơ tình cháy bỏng, nồng nàn, Xuân Diệu luôn đem cái khát khao mãnh liệt được yêu, được sống vào từng ấn phẩm thi ca. Vội vàng là một trong những sáng tác tiêu biểu cho cái tôi sôi nổi, cuồng say ấy. Hơn cả thế, bài thơ còn là tiếng nói của một trái tim đang bùng cháy khát khao được hòa mình vào cuộc sống tươi đẹp. Để rồi, cái tôi ấy đem cả nỗi trăn trở, khắc khoải và lo âu của mình trước sự vội vã của thời gian vào từng lời thơ tinh tế.

      Vội vàng là một tác phẩm trích từ tập Thơ Thơ được viết vào năm 1938 của Xuân Diệu. Bài thơ được tạo nên từ nguồn cảm hứng của một tâm hồn thiết tha mãnh liệt với cuộc sống. Đồng thời, qua tác phẩm này, Xuân Diệu cũng đã có những khám phá mới mẻ về triết lý nhân sinh của cuộc đời.

      Mở đầu tác phẩm là giọng thơ ngập tràn niềm vui tươi, yêu đời khi đứng trước vẻ đẹp tinh khôi của mùa xuân mơn mởn. Tác giả đã tạo nên một bức tranh thiên nhiên rực rỡ màu sắc với những hình ảnh thơ mộng và đẹp đẽ lạ thường. Cuộc sống trông thật sống động và tràn trề nhựa sống:

                  “Tôi muốn tắt nắng đi 

                  Cho màu đừng nhạt mất

                  Tôi muốn buộc gió lại 

                  Cho hương đừng bay đi.

                  Của ong bướm này đây tuần tháng mật

                  Này đây hoa của đồng nội xanh rì

                  Này đây lá của cành tơ phơ phất

                  Của yến anh này đây khúc tình si

                  Và này đây ánh sáng chớp hàng mi

                  Mỗi sáng sớm, thần Vui hằng gõ cửa

                  Tháng giêng ngon như một cặp môi gần”

      Vì quá say đắm cái hương vị ngọt ngào của cảnh xuân tinh khôi mà nhà thơ đã nảy ra một suy nghĩ vô cùng táo bạo. Ông muốn “tắt nắng”, “buộc gió” - những việc làm phi lý, vô thực. Việc sử dụng điệp ngữ “tôi muốn” kết hợp với những động từ ấy đã bộc lộ một cách rõ nét niềm đam mê mãnh liệt và khát vọng được chinh phục tạo hóa để giữ mãi khoảnh khắc tươi đẹp của thiên nhiên.

      Nhà thơ đã vẽ nên một khung cảnh thiên nhiên rực rỡ sắc màu với những câu thơ đầy sinh động. Cảnh vật lúc bấy giờ hiện lên một cách lung linh với hình ảnh “ong bướm”, “hoa của đồng nội”, “lá của cành tơ”, “yến anh”... qua con mắt của người nghệ sĩ tài hoa. Cuộc sống phải chăng là một buổi tiệc với những hương vị ngọt ngào, lãng mạn, và nhà thơ chính là một thực khách đang cố nếm trọn từng khoảnh khắc tuyệt đẹp ấy? Giữa cảnh thiên nhiên rực rỡ, tình yêu lứa đôi hiện ra càng khiến cho cuộc sống thêm phần ấm áp bởi thứ hạnh phúc tuổi xuân đang ngập tràn khắp không gian. 

      Điệp cấu trúc “này đây” đã được Xuân Diệu sử dụng một cách tài tình như một lời mời gọi người ta đến hưởng trọn những tinh hoa tuyệt sắc của cuộc sống. Mỗi sáng sớm, “thần Vui hằng gõ cửa” là một ngày mới đầy hân hoan và rạng rỡ. Hình ảnh “tháng giêng ngon như một cặp môi gần” đã đặc tả nên một mùa xuân tràn đầy sức sống, căng mọng tuyệt đẹp như bờ môi của người con gái đang độ tuổi xuân thì. Mỗi một cách nhìn, mỗi một cách cảm nhận của Xuân Diệu đều vô cùng độc đáo và mới mẻ.

      Yêu cuộc sống là thế, nhưng Xuân Diệu lại luôn tận hưởng nó trong tâm trạng hối hả và vội vàng. Ông chẳng thể giấu nổi sự lo âu khắc khoải đang ngập tràn trong lòng mình. Có lẽ hơn ai hết, ông là người hiểu rõ nhất về sự vô hạn của cuộc đời nhưng đời người lại quá ngắn ngủi. Phải làm sao mới có thể níu kéo được ngày xuân tươi đẹp, làm sao mới có thể nếm trọn vị ngọt của cuộc đời?

                  “Tôi sung sướng. Nhưng vội vàng một nửa:

                  Tôi không chờ nắng hạ mới hoài xuân.

                  Xuân đang tới, nghĩa là xuân đang qua,

                  Xuân còn non, nghĩa là xuân sẽ già,

                  Mà xuân hết, nghĩa là tôi cũng mất.

                  Lòng tôi rộng, nhưng lượng trời cứ chật,

                  Không cho dài thời trẻ của nhân gian,

                  Nói làm chi rằng xuân vẫn tuần hoàn,

                  Nếu tuổi trở chẳng hai lần thắm lại

                  Còn trời đất, nhưng chẳng còn tôi mãi,

                  Nên bâng khuâng tôi tiếc cả đất trời;

                  Mùi tháng, năm đều rớm vị chia phôi,

                  Khắp sông, núi vẫn than thầm tiễn biệt...

                  Cơn gió xinh thì thào trong lá biếc,

                  Phải chăng hờn vì nỗi phải bay đi?

                  Chim rộn ràng bỗng đứt tiếng reo thi,

                  Phải chăng sợ độ phai tàn sắp sửa?

                  Chẳng bao giờ, ôi! Chẳng bao giờ nữa...”

      Sự sung sướng xen lẫn bao nỗi lo lắng đang bùng cháy trong lòng tác giả. Ông càng say đắm mùa xuân của tuổi trẻ bao nhiêu. thì lại càng sợ hãi sự vô tình nhanh như mộng của thời gian bấy nhiêu. Mỗi một lần xuân đến, chính là một lần xuân mang đến bao niềm vui và sự hy vọng, nhưng mùa xuân đến cũng mang theo cả nỗi buồn hiu quạnh của con người khi ý thức được sự trôi qua của tuổi xuân.

      Tình yêu cuộc đời bao la là thế, nhưng nào có thể thắng nổi được quy luật của tạo hóa. Xuân đi rồi xuân sẽ lại đến, duy mùa xuân của tuổi trẻ chỉ có một lần trong đời. Nhà thơ như đang hờn trách sự vô tình của thời gian, lại chẳng thể phủ nhận được rằng đời người chỉ là phù du, ai rồi cũng sẽ trở về mới cát bụi. Cũng chính vì thấu hiểu lẽ đời, mà ông như truyền tải nỗi thống khổ, tuyệt vọng cùng mộng ước được sống mãi với cuộc đời vào trong từng câu thơ tinh tế.

      Nghệ thuật điệp từ “xuân” cùng phép đối xứng “rộng” - “chật” đã góp phần làm cho mạch thơ thêm dồn dập, gấp gáp, như hối thúc, như giục giã người đọc sống vội từng phút giây tươi đẹp của cuộc đời.

      Đoạn thơ cuối chính là lúc tác giả bộc lộ khát vọng và mong muốn cháy bỏng được hòa nhập, được giao cảm với cuộc đời. Tác giả đã sử dụng những câu thơ dạt dào cảm xúc cùng sự cuồng nhiệt đắm say để tái diễn nhịp sống vội vã, dồn dập: 

                  “Mau đi thôi! Mùa chưa ngả chiều hôm,

                  Ta muốn ôm

                  Cả sự sống mới bắt đầu mơn mởn

                  Ta muốn riết mây đưa và gió lượn,

                  Ta muốn say cánh bướm với tình yêu,

                  Ta muốn thâu trong một cái hôn nhiều

                  Và non nước, và cây, và cỏ rạng

                  Cho chếnh choáng mùi thơm, cho đã đầy ánh sáng

                  Cho no nê thanh sắc của thời tươi

                  - Hỡi xuân hồng, ta muốn cắn vào ngươi!”

      Lời thúc giục vội vã “Mau đi thôi” kết hợp với đại từ nhân xưng “ta” được lặp lại nhiều lần đã góp phần bộc lộ cái tôi rất riêng của tác giả. Xuân Diệu giờ như một kẻ say tình, say đời, vì cuồng nhiệt mà bùng cháy khát khao được tận hưởng hương vị tình yêu nồng cháy. Trong đoạn thơ cuối, tác giả đã sử dụng hàng loạt những hình ảnh thơ mộng, kết hợp cùng các động từ mạnh nhằm thể hiện xúc cảm mãnh liệt của mình.

      Câu thơ cuối “Hỡi xuân hồng ta muốn cắn vào ngươi” chính là một suy nghĩ đầy táo bạo và độc đáo. Mùa xuân ấy phải đẹp đẽ, quyến rũ đến bao nhiêu mới khiến người ta liền muốn “cắn”, muốn lập tức chiếm giữ cho riêng mình cái đẹp, cái tinh túy thuần khiết nhất của đất trời. Trong những câu cuối, tác giả chính là đang đem đến một lời khuyên cho độc giả, rằng mỗi chúng ta đều chỉ có một lần để được sống, được cảm nhận, được trải nghiệm, vì thế, hãy sống sao cho cuộc đời mình trở nên thật ý nghĩa, hãy sống cháy hết mình với đam mê, hãy sống để chẳng bao giờ phải tiếc nuối vì đã để lỡ thời khắc tươi đẹp nhất cuộc đời trong tiếc nuối.

      Có thể nói, bài thơ Vội Vàng chính là cả bầu trời tâm tư, cảm xúc của Xuân Diệu. Ông yêu say đắm hương vị của tình, hương thơm của đời, đến nỗi chỉ muốn được hòa nhập vào để hưởng trọn vẹn sự tươi đẹp, tinh khôi ấy. Nhưng ông cũng hiểu rằng, không ai có thể tránh khỏi được quy luật tất yếu của cuộc đời. Vậy nên, chỉ có thể vội vàng để không bỏ lỡ bất kỳ khoảnh khắc tươi đẹp nào của thế gian rộng lớn này!

      Đó là bài văn mẫu phân tích bài Vội Vàng của Xuân Diệu mà bạn có thể tham khảo. Hy vọng bài viết sẽ giúp ích cho bạn trong quá trình học tập và làm bài. Đừng quên xem thêm các bài văn mẫu khác tại CungHocVui!