Soạn bài Từ ấy- Soạn văn lớp 11

     1. Tố Hữu đã dùng những hình ảnh nào để chỉ lí tưởng và biểu hiện niềm vui sướng, say mê khi bắt gặp lí tưởng?

     Từ ấy đánh dấu một thời điểm quan trọng trong cuộc đời Tố Hữu. Đó là giây phút nhà thơ bắt gặp lí tưởng cách mạng khi còn hoạt động bí mật. Bài thơ thể hiện niềm vui sướng tràn ngập trong lòng người thanh niên trẻ tuổi, một sự bừng sáng cả tâm hồn và trí tuệ khi gặp gỡ lí tưởng cộng sán. Đây cũng là lời ước nguyện gắn bó đời mình với quần chúng lao khổ, một tuyên ngôn về lẽ sống của Tố Hữu.

     Bốn câu thơ đầu bộc lộ trực tiếp tâm trạng tác giả, diễn tả sự bừng sáng của tâm trí ông và niềm hạnh phúc lớn lao của ông khi đến với lí tưởng cách mạng:

                                             "Từ ấy trong tôi hừng nắng hạ   

                                             Mặt trời chân li chói qua tim     

                                             Hồn tôi là một vườn cây lá               

                                             Rất đậm hương và rộn tiếng chim..."

   Hai chữ Từ ấy đánh một mốc son trong cuộc dời. Với Tố Hữu,sự gặp gỡ lý tưởng cộng sản đã đem lại  cho nhà thơ một niềm vuí thật mãnh liệt đã từng sống trong cánh tăm tối  cửa nguời dân thuộc địa. 

   Lí tưởng đó được nhà thơ cảm nhận như mật trời chân li làm bừng sàng cả tâm trí mình, nền ông nói “chói qua tìm". Sự tiếp nhộn lí tưởng cùa Tố Hữu ở đây cùng như trường hợp của nhiều thanh niên khác là vừa bằng cả nhận thức trí tuệ vừa bằng cả trái tim thương yêu của mình..

     2. Khi được ánh sáng của lí tưởng soi rọi, nhà thơ đã có những nhận thức mới về lẽ sống như thế nào?

   Nguồn sáng mới này là niềm vui sứơng lớn lao đã giải thoát nhà thơ khỏi sự vây hàm buộc ràng: "Rồi một hôm nào tôi thấy tôi. Nhẹ nhàng như con chim cà lơi. Say đồng hương nắng vui ca hát. Trên chín tầng oao bát ngát trời” (Nhớ dồng).

   Như mặt trời đă đem đến cho thiên nhiều sự sống diệu kì, nguồn sáng mới này đã biến đổi cả tâm hồn nhà thơ thành cả một vườn hoa lá thật rộn ràng, quyến rủ: "Rất đậm hương và rộn tiếng chim". Nghĩa là lí tường cách mạng với sức hồi sinh nhiệm màu đã làm mảnh đất tâm hồn nhà thơ nảy nở hoa lá tốt tươi với bao sự sống niềm vui, dầy âm thanh và nhiều hương sắc.

   Gần 30 năm sau, năm 1964, trong một buổi tọa đàm với các thầy cô giáo dạy văn ở Hà Nội, nhà thơ kể lại:

      "Còn cái gì trên đời này đẹp hơn chủ nghĩa cộng sản và Đảng của Mác - Lê nin vĩ đại? Lòng tôi vui sướng vô cùng khi cảm thấy ánh sáng của chứ nghĩa Mác • Lenin soi rọi vào tâm hồn tươi trẻ của mình".                                                                                                                                           

  3. Sự chuyển biến sâu sắc trong tình cảm của nhà thơ được thể hiện ra sao?

      Nếu trong khổ thơ đầu, cảm xúc tràn ngập thì trong hai khổ thơ còn lại, cảm xúc hòa quyện với ý chí làm nên những câu thơ bình dị, rắn rỏi của một lời tâm niệm chân thành:

                                                   "Tôi buộc lòng tôi với mọi người

                                                   Để tình trang trài với trăm nơi   

                                                   Để hồn tôi với bao hồn khổ   

                                                   Gần gũi nhau thêm mạnh khối đời.

 

                                                   Tôi đã là con của vạn nhà   

                                                   Là em của vạn kiếp phôi pha     

                                                   Là anh cửa vạn đầu em nhỏ

                                                   Không áo cơm cù bất cù bơ..."

   Giác ngộ lí tưởng cộng sản, chàng trai 18 tuổi Tố Hữu đã chủ động đến với quần chúng lao khổ, tự nguyện  gắn bó máu thịt với tất cả những "ai cực khổ bần hàn" và "các nồ lệ ở thể gian" Lúc đầu sự gắn bó của nhà thơ với  quần chúng còn xa cách nhau, nhưng sau đó là sự hòa quyện làm một là những tỉnh cảm máu thịt ruột rà. Nhà thơ tự cảm thấy mình đố trỏ thành người con, người em, người anh của vạn nhà, vạn kiếp phôi pha và nhất là của những đầu em nhỏ, không áo cơm cù bất cù bơ.

   Ở hai khố thơ này, lốì bộc lộ trực tiếp ý nghĩ, ước nguyện và cách nối khẳng định dứt khoát của tác giả cho thấy tất cá sự nhiệt tinh, hâm hở cửa người chiến sĩ cách mạng trẻ tuổi và tình yêu của nhà thơ với lí tường cộng sản, với quần chúng lao khổ là mãnh liệt dạt dào không gì làm cho phôi phai được. Cảm xức chân thành đó được thể hiện qua giọng thơ sôi nổi, thiết tha và đầy sức truyền cảm.

     4. Nhận xét về các biện pháp tu từ dùng trong bài thơ. Có gì đáng chú ý trong nhịp điệu của các câu thơ?

     Bài thơ thể hiện niềm vui sướng tràn ngập trong lòng người thanh niên trẻ tuổi, một sự bừng sáng cả tâm hồn và trí tuệ khi gặp gỡ lí tưởng cộng sán. Đây cũng là lời ước nguyện gắn bó đời mình với quần chúng lao khổ, một tuyên ngôn về lẽ sống của Tố Hữu.

    Nhạc điệu của bài thơ trước hết được tạo ra từ thể thơ thất ngôn - vốn mang âm điệu trang trọng. Cách ngắt nhịp trong bài thơ liên tục thay đổi qua các câu thơ, ví dụ: Từ ấy/trong tôi/bừng nắng hạ... Hồn tôi/là một vườn hoa lá/... Gần gũi nhau/thêm mạnh khối đời... Hệ thống vần cuối của các câu thơ cũng rất phong phú.