Bình giảng đoạn thơ Hai chữ nước nhà Trần Tuấn Khải

Đề bài: Bình giảng đoạn thơ Hai chữ nước nhà

Bài làm

“Hai chữ nước nhà" là bài thơ rất nổi tiếng của Trần Tuấn Khải, in trong tập ‘Bút quan hoài" (1926). Bài thơ được viết theo thể song thất lục bát, ra đời đã ngót một thế kỉ, nhưng nó vẫn còn đem đến cho chúng ta ngày nay nhiều rung cảm, Đặc biệt ,là 20 câu thơ trong đoạn hai của bài thơ.

Đoạn thơ đã gợi lại những truyền thống tốt đẹp của đất nước, của dân tộc. Là dòng dõi “Hồng Lạc" có nhiều “anh hùng hiệp nữ”. Một đất nước ở giời Nam, có giang sơn bờ cõi, đã trường tồn qua mấy ngàn năm. Các từ ngữ “hoàng thiên đã định”, “riêng một cõi này”, “xưa nay kém gì” dã biểu lộ niềm tự tôn tự hào dân tộc một cách mãnh liệt:

“Giống Hồng Lạc hoàng thiên đã định

Mấy ngàn năm suy thịnh đổi thay.

Giời Nam riêng một cõi này,

Anh hùng hiệp nữ xưa nay kém gì”.

Các từ ngữ Hán Việt như: “Hồng Lạc”, “hoàng thiên”, “suy thịnh”, “cõi”, “anh hùng hiệp nữ”... được dùng khá đắc địa, vừa gợi lên không khí lịch sử, vừa tạo nên phong cách trang trọng.

Nguyễn Phi Khanh đã bị giặc Minh bắt giải sang Tàu; đất nước thân yêu đã bị quân thù giày xéo. Thù nhà, nợ nước, hãy khắc sâu vào tim óc, “Con ơi, con nhớ lấy lời cha khuyên ”.

Giặc Minh tràn sang xâm lăng nước ta, biến nước ta thành phủ huyện của Tàu. Chúng ra sức đốt phá, cướp bóc, giết hại dân lành. Máu lửa ngút trời, nhân dân tan tác đau thương. Hàng loạt hình ảnh có tác dụng gợi lên lòng căm thù trước những hành động vô cùng dã man của giặc Minh tàn bạo:

'Than vận nước gặp khi biến đổi,

Để quân Minh thừa hội xâm lâng,

Bốn phương khói lửa bừng hừng

Xiết hao thảm họa xương rừng máu sông !

Nơi đô thị thành tung quách vỡ,

Chốn nhân gian bỏ vợ lìa con...”.

Tâm can cha như “xé” tan nát thành trăm mảnh trước thảm họa vong quốc, trước cảnh “nòi giống lầm than”. Cả một không gian rộng lớn bao trùm đau thương tang tóc, từ Nùng Lĩnh đến Hồng Giang “như xây khối uất”, “nhường vật cơn sầu" Nỗi đau thương của dân tộc không thể.nào kể xiết, khiến cho “đất khóc, giời than”. Cách viết của Trần Tuấn Khải vừa hình tượng, vừa biểu cảm mãnh liệt, chấn động, Lời cha dặn con là lời tâm huyết. Cha lo lắng cho vận mệnh của đất nước, lo lắng cho sự tồn vong của giống nòi:

Xem thêm Phân tích nội dung và nghệ thuật thể hiện của đoạn trích Hai chữ nước nhà của Ả Nam Trần Tuấn Khải

Bài thơ: Hai chữ nước nhà - Nội dung bài thơ, Hoàn cảnh sáng tác, Dàn ý phân tích tác phẩm

Soạn bài Hai chữ nước nhà của tác giả Trần Tuấn Khải

“Khói Nùng Lĩnh như xây khối uất,

Sông Hồng Giang nhường vật cơn sầu.

Con ơi! Càng nói càng đau

Lấy ai tế độ đàn sau đó mà ?”

Ẩn chứa trong dòng thơ là những giọt lệ, những lời than, những tiếng nức nở. Trần Tuấn Khải đã có một cách nói đặc sắc, không chỉ đưa người đọc, quốc dân đồng bào sống lại những năm tháng đau thương của dân tộc trong thế kỉ XV khi Đại Việt bị giặc Minh xâm lược, mà còn gợi lên bao liên tưởng và kích thích trong lòng người về nỗi nhục mất nước, nỗi lầm than của nhân dân dưới ách thống trị của thực dân Pháp.

Cảm hứng yêu nước dào dạt, cuồn cuộn trong những vần thơ “Hai chữ nước nhà" của Trần Tuấn Khải. Thi sĩ Xuân Diệu có viết:

“Cái duyên trong văn tự đã muốn rằng mạch văn yêu nước trong sáng tác của Á Nam đã tập đại thành trong một bài thơ có tác dụng lớn kích dộng lòng yêu nước của thế hệ thanh niên: “Hai chữ nước nhà”...

Thế hệ chúng tôi, vào tuổi thiếu niên khoảng những năm 1930 - 1932, đã đọc tới là mê, là nhớ, là thuộc.

(...) Điệu song thất lục bát vốn là thể thơ cha ông chúng ta xưa dùng để viết "ngâm khúc", những vần trắc (yêu vận) xô xát ở giữa câu, réo rắt, da diết, rất hợp để diễn đạt nỗi uất ức, nỗi căm giận, lời mắng nhiếc, tiếng thở than, sự nghĩ ngợi, nỗi ưu sầu....

Bài "Nguyễn Phi Khanh dặn dò Nguyễn Trãi" là một thành tựu của bài thơ yêu nước"

(Đọc thơ Á Nam Trần Tuấn Khải)