Soạn bài: Tóm tắt văn bản tự sự (Siêu ngắn)

- Tóm tắt văn bản tự sự theo nhân vật chính là: viết hoặc kể lại một cách ngắn gọn các sự việc cơ bản trong văn bản tự sự theo lời nhân vật chính.

a. Nhân vật chính của truyện An Dương Vương và Mị Châu - Trọng Thủy: An Dương Vương, Mị Châu, Trọng Thủy.

b. Tóm tắt truyện dựa theo nhân vật An Dương Vương:

An Dương Vương là vua nước Âu Lạc, khởi công xây thành, nhiều lần thất bại. Nhờ rùa vàng giúp đỡ, An Dương Vương đã xây được thành và chế nỏ giữ nước. Triệu Đà nhiều lần tấn công nhưng thất bại, đã đùng mưu kế: cầu hôn Mị Châu - con gái An Dương Vương cho con trai là Trọng Thủy. Trọng Thủy ở rể, thực hiện âm mưu tráo nỏ thần. Triệu Đà cất binh sang xâm lược, cậy có nỏ thần, An Dương Vương chủ quan dẫn đến mất nước. Cuối cùng nhà vua cùng Mị Châu lên ngựa chạy về phía biển đông, cầu cứu Rùa Vàng. An Dương Vương rút gươm chém Mị Châu, cầm sừng tê giác theo Rùa vàng rẽ nước xuống biển.

c. Tóm tắt truyện dựa theo nhân vật Mị Châu:

Mị Châu là con gái của Vua nước Âu Lạc, An Dương Vương Thục Phán. Nhân việc Triệu Đà thua trận xin cầu hoà và muốn được cho con trai sang ở rể, nàng được vua cha thuận ý gả cho Trọng Thuỷ. Mị Châu rất mực yêu chồng nên đã vô ý đem bí quyết nỏ thần ra nói với chồng. Có được nỏ thần, Trọng Thuỷ xin về quê nhà. Trọng Thuỷ cùng cha đem đội quân sang đánh Âu Lạc. Loa Thành đại bại, Mị Châu theo cha chạy xuống phương Nam nhưng vừa đi nàng lại vừa sắc lông ngỗng làm dấu cho Trọng Thuỷ. Chạy ra bờ biển vua cha nổi giận tuốt gươm ra chém. Mị Châu chết, máu nàng chảy xuống biển, trai sò ăn phải đều biến thành hạt châu. Xác nàng được Trọng Thuỷ đêm về mai táng ở Loa Thành, Trọng Thuỷ thương nhớ Mị Châu, sau đó cũng lao đầu xuống giếng mà chết. Người đời sau mò được ngọc ở biển Đông đem về giếng ấy mà rửa thì ngọc càng thêm sáng.

d. Cách tóm tắt văn bản dựa theo nhân vật chính:

Bước 1: Đọc kĩ văn bản, xác định nhân vật chính và diễn biến của sự việc đó.

Bước 2: Chọn sự việc cơ bản xảy ra với nhân vật chính và diễn biến của sự việc đó.

Bước 3: Tóm tắt hành động, lời nói, tâm trạng của nhân vật theo diễn biến của sự việc.

Câu 1 (trang 121 - 122 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):

a/

- Bản tóm tắt 1: tóm tắt toàn bộ câu chuyện

   + Mục đích làm rõ cốt truyện. Dựa theo các sự kiện cơ bản xảy ra với nhân vật chính và diễn biến sự việc đó.

- Bản tóm tắt 2: bắt đầu từ chàng “Trương đi đánh giặc” đến “thì không kịp nữa”. Đoạn tóm tắt này được dùng làm dẫn chứng để làm sáng tỏ 1 ý kiến.

   + Ghi chép tài liệu nhằm minh họa một ý kiến.

   + Dựa theo diễn biến của cốt truyện có dẫn nguyên văn câu nói của đứa bé.

b/ Bản tóm tắt 1: tóm tắt đầy đủ cả câu chuyện.

Bản tóm tắt 2: chỉ lựa chọn 1 số sự việc, chi tiết tiêu biểu phục vụ cho việc làm sáng tỏ 1 ý kiến.

Câu 2 (trang 122 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):

Sau lần mang quân xâm lược Âu Lạc thất bại, Triệu Đà lập mưu sang hỏi cưới Mị Châu. An Dương Vương đồng ý gả Mị Châu, Trọng Thủy xin ở rể và dụ dỗ Mị Châu cho xem trộm nỏ thần. Trọng Thủy đánh cắp nỏ thần trở về nước và hứa hẹn theo lông ngỗng của Mị Châu để tìm nàng. Triệu Đà kéo quân sang xâm lược Âu Lạc, An Dương Vương chủ quan nên mất thành. Trọng Thủy đi tìm Mị Châu theo dấu lông ngỗng tới bờ biển thì thấy xác của Mị Châu, bèn mang xác về Loa Thành an táng. Vì quá thương nhớ Mị Châu, Trọng Thủy lao đầu xuống giếng chết. Người đời sau lấy ngọc trai ở biển Đông đem rửa bằng nước giếng thì thấy ngọc sáng hơn.

Câu 3 (trang 122 sgk Ngữ Văn 10 Tập 1):

Tấm mồ côi cha từ nhỏ, nàng sống với mẹ con dì ghẻ Cám. Mẹ con Cám thường xuyên bắt Tấm làm việc vất vả. Một lần đi bắt cá, Cám chút hết giỏ tôm cá của Tấm, trong giỏ còn mỗi con cá Bống, Tấm mang về nuôi. Mẹ con Cám thịt cá Bống. Nhà vua mở hội, mẹ con Cám bắt Tấm ở nhà nhặt thóc gạo trộn lẫn, được Bụt giúp Tấm dược đi chơi hội, trên đường đi Tấm đánh rơi hài. Nhà vua nhặt được, ai đi vừa chiếc hài sẽ lấy làm vợ. Tấm đi vừa hài và trở thành hoàng hậu. Mẹ con Cám lập mưu giết Tấm, Tấm biến thành chim Vàng Anh, cây xoan đào, khung cửi, quả thị. Cuối cùng Tấm gặp lại nhà vua và sống trong cung hạnh phúc đến suốt đời.