Phân tích chất vàng mười của thiên nhiên và thứ vàng mười đã qua thử lửa ở con người Tây Bắc được thể hiện qua đoạn trích người lái đò sông Đà

Phân tích Chất vàng mười trong Người lái đò sông Đà

Mở bài phân tích chất vàng mười của thiên nhiên và thứ vàng mười đã qua thử lửa của con người Tây Bắc 

     Là một nhà văn theo chủ nghĩa xê dịch, Nguyễn Tuân dành trọn cả cuộc đời mình để rong ruổi khắp nơi truy tìm chân – thiện – mỹ. Ở văn chương của Nguyễn Tuân, ta không chỉ thấy thiên nhiên gắn liền với cái đẹp mà đến cả con người, vẻ đẹp ấy cũng ngã vào trang giấy. Nguyễn Tuân nhìn đời bằng ánh nhìn tinh tế, ông đi sâu khai thác vào vẻ đẹp bên trong bị khuất lấp bởi những dung dị đời thường của những con người lao động. Ở “Người lái đò sông Đà”, vẻ đẹp của con người được đẩy lên đến tột cùng khi được ví von như “Thứ vàng mười đã qua thử lửa” hay vẻ đẹp của thiên nhiên được gọi bằng “Chất vàng mười”.

Giới thiệu về tác phẩm người lái đò sông Đà của Nguyễn Tuân

     Được trích từ tập tùy bút “Người lái đò sông Đà”, tác phẩm là kết quả của chuyến đi thực tế lên Tây Bắc của Nguyễn Tuân những ngày đất nước đang trên đà đổi mới, người dân bắt đầu công cuộc kiến thiết đất nước. Tác phẩm còn đặc trưng cho phong cách sáng tác của Nguyễn Tuân sau Cách mạng tháng Tám là nhận thấy và ngợi ca vẻ đẹp tiềm ẩn của con người lao động. “Người lái đò sông Đà” là minh chứng cho chủ nghĩa xê dịch ở Nguyễn Tuân cũng như vốn từ vựng phong phú cùng với tài hiểu biết uyên thâm của nhà văn.

Xem thêm:

Dàn ý phân tích hình tượng người lái đò sông Đà trong tùy bút Người lái đò sông Đà

Dàn ý phân tích hình tượng con sông Đà trong người lái đò sông Đà

Giải thích các cụm từ “Chất vàng mười của thiên nhiên” và “Thứ vàng mười đã qua thử lửa”

     “Vàng” mà Nguyễn Tuân sử dụng không theo nghĩa đen mà ở đây ta có thể hiểu đó là cụm từ kết tinh hết những vẻ đẹp, tinh hoa của đất trời Tây Bắc và vẻ đẹp tài trí của con người.

     Trong cả thiên nhiên và con người Tây Bắc đều tiềm tàng những giá trị quý báu được thể hiện một cách tinh tế. “Chất vàng mười” ám chỉ những giá trị lớn lao mà thiên nhiên nơi đây chất chứa. “Thứ vàng mười đã qua thử lửa” cũng giống như con người Tây Bắc đã được tôi luyện qua những thử thách, gian lao. Cách sử dụng từ “vàng” theo cách của Nguyễn Tuân rất “đắt” cả về mặt nội dung lẫn nghệ thuật.

Phân tích về Chất vàng mười của thiên nhiên

Phân tích Chất vàng mười trong tác phẩm Người lái đò sông Đà

     Sông Đà tự bao đời nay vẫn giữ riêng cho mình một vị trí độc tôn giữa núi rừng Tây Bắc, dòng sông như biểu tượng cho sức mạnh và sự hùng vĩ của thiên nhiên. Hai bên sông Đà “đá dựng thành vách” như những thành trì kiên cố, vững chắc khó lòng xâm phạm. “Những thác nước gầm réo muôn đời” như tiếng oán than của sinh vật chốn rừng thiêng chỉ trực chờ tước mạng con người. Khi lại như van xin, lúc lại như khiêu khích, giọng gằn mà chế nhạo, con sông lúc này đang điên cuồng, hung bạo đến tột cùng, nó như trở thành biểu tượng của sự oai linh. Cùng với những vách đá và tiếng thác nước gầm réo muôn đời, sự xuất hiện của sóng, của đá và gió sông Đà tạo thành một bản hùng ca sông nước.

     Sông Đà mưu mẹo, hiểm ác khi đã bố trí những tảng đá từ hòn to đến nhỏ phối hợp với các ghềnh thác tạo thành những thạch trận trên sông. Cửa sinh bao giờ cũng hiếm hoi hơn cửa cửa tử. Sông Đà luôn trực chờ những mái chèo non tay lái để nuốt gọn vào lòng. Sự bố trí cửa sinh và cửa tử ở mỗi vòng đều khác nhau để đánh lừa những con người không tường tận sông nước nơi đây. Sông Đà lúc này mang hình hài là “kẻ thù số một của người lái đò”.

Chất vàng mười của thiên nhiên còn được thể hiện ở một sông Đà kiều diễm, trữ tình 

     Thế nhưng bên cạnh những hung bạo của dòng sông “đời đời làm mình làm mẩy với con người Tây Bắc” thì sông Đà cũng có những lúc trữ tình, e lệ đến lạ. Từ “thứ kẻ thù số một”, sông Đà lúc này lại được ngắm nhìn như một cố nhân. Nắng sông Đà như màu “nắng tháng Ba đường Thi”, đầy vẻ thi vị khiến người ta quên béng đi vẻ hung bạo vốn có. Sông Đà khoác lên vẻ dịu dàng của “một áng tóc trữ tình” và điển lên áng tóc tuôn dài ấy mà tạo hóa đã ban tặng cho con người Tây Bắc là sắc trắng của hoa ban, hoa gạo tháng Hai. 

Xem thêm: 

Cảm nhận về hình tượng người lái đò sông Đà

Phân tích hình tượng con sông Đà trong người lái đò sông Đà

     Sông Đà đẹp đến nao lòng người, dòng sông thướt tha bao đời dung hòa với đất trời Tây Bắc như một nét chấm phá nơi đây. Nước sông Đà không chỉ tẻ nhạt một màu vĩnh cửu mà ở mỗi mùa, nước sông lại biến đổi thành những sắc màu khác nhau. Là “xanh màu xanh ngọc bích” như hân hoan với đất trời mùa xuân, là “lừ lừ chín đỏ như da mặt một người bầm đi vì rượu bữa” mỗi độ thu về. 

     Không chỉ dòng sông, hai bên bờ sông cũng được miêu tả nên thơ, trữ tình đến lạ. “Hai bên bờ sông lặng tờ” như tăng thêm nét huyền bí, cuốn hút cho dòng sông “chốc dịu dàng đấy, rồi lại bẵng tính và gắt gỏng, thác lũ ngay đấy”. “Bờ sông hoang dại như một bờ tiền sử”, chưa có sự khai phá, động chạm của con người, bờ sông lúc này vẫn giữ nguyên nét đẹp tựa buổi hồng hoang. Sự xuất hiện của “đàn hươu cúi đầu ngốn búp cỏ gianh đẫm sương đêm” khiến đoạn văn như được thổi bùng sức sống.

Phân tích thứ vàng mười đã qua thử lửa của con người Tây Bắc qua ông lái đò sông Đà

     Ông lái đò được Nguyễn Tuân miêu tả mang đậm hơi thở của những người con sông nước, ông cũng là đại diện cho những thế hệ nhân dân lao động đang ngày ngày kiến thiết đất nước. Ông đò không tên, không tuổi, không quê hương, người ta chỉ biết ông gắn bó mười mấy năm cuộc đời với nghiệp lái đò.

      Ngoại hình cao lêu nghêu, chân lúc nào cũng khuỳnh ra như kẹp cái bánh lái tưởng tượng, giọng nói ông ào ào. Ngay cả trong ngoại hình, Nguyễn Tuân cũng sử dụng những thi liệu từ sông nước để gợi tả ông đò cho thấy sự gắn bó với ông đò với dòng Đà giang. Ông như thổ địa nắm trong tay từng chân tơ, kẽ tóc sông Đà, ông can đảm, mưu trí, ngày ngày đối mặt với những cơn thịnh nộ từ lòng sông để đò ông cập bến an toàn.

Phân tích “Chất vàng mười” trong tác phẩm Người lái đò sông Đà

Ông lái đò là người nghệ sĩ tài hoa

      Ông lái đò là một tay lái ra hoa được minh chứng với việc ông chèo chống con đò, đối mặt với dòng nước sông Đà mỗi ngày để mưu sinh. Ông am hiểu từng hòn đá, thuộc quy luật của từng luồng nước, điều đó cũng góp phần làm nên “chất vàng mười” của con người Tây Bắc nơi đây.

      Ngày ngày, biết bao con người Tây Bắc phải gồng mình đối chọi với thiên nhiên khắc nghiệt để mưu sinh, có thể ví von những con người ấy “đã qua thử lửa”. Ở ông đò, ta thấy được phong thái tài ba thực thụ mà không phải ai hành nghề lái đò cũng có thể có được. Ông bình thản, chú tâm xuyên suốt cuộc chiến với dòng sông Đà hung bạo kia.

      Ông điêu luyện nắm chắc binh pháp của thần sông, thần đá, am hiểu từng mạch nước của con sông Đà hung tợn. Thạch trận của con sông Đà dù ở vòng vây nào cũng bị ông đò dễ dàng nắm thóp, ông thuộc tất thảy sự bố trí cửa sinh, cửa tử mà sông Đà đã dày công sắp đặt. Đối với mỗi trận, ông đều có cho mình những cách đối mặt riêng, khi thì rảo bơi chèo, khi vượt lên đè nát những hòn đá ngỗ nghịch. 

     Ông đò như một nhà chỉ huy tài ba chèo lái con đò đến bờ an toàn. Một chút thiếu bình tĩnh hay lỡ tay cũng trả giá bằng sinh mệnh, ấy vậy mà ông đò đối mặt với chuyện ấy nhẹ tựa lông hồng. Ông đò khỏe khoắn, mưu trí, tài ba như đại diện cho tầng lớp nhân dân đang ngày ngày làm chủ thiên nhiên, làm chủ cuộc đời.

Xem thêm:

Phân tích vẻ đẹp trữ tình của hình tượng dòng sông trong người lái đò sông Đà và ai đã đặt tên cho dòng sông

Nghị luận văn học người lái đò sông Đà

Kết bài

     “Người lái đò sông Đà” như một bản hùng ca về thiên nhiên kỳ vĩ nơi Tây Bắc. Đồng thời cũng bộc lộ được nghệ thuật tài ba của Nguyễn Tuân trong hành trình đi tìm cái đẹp, ông đã khai thác xuất sắc vẻ đẹp tài hoa của con người bị khuất lấp sau vẻ ngoài lao động dung dị, giản đơn. Miêu tả thiên nhiên với hai đặc tính hung bạo và trữ tình để làm nổi bật lên vẻ đẹp tâm hồn của con người lao động trong Cách mạng cũng như trong thời kì kiến thiết đất nước.