Câu 2 trang 180 Sách giáo khoa Sinh học 12

Đề bài

Các đặc trưng cơ bản của quần xã là gì? Hãy lấy ví dụ minh họa các đặc trưng cơ bản của quần xã sinh vật.

Hướng dẫn giải

1 . Đặc trưng về thành phần loài trong quần xã : Thành phần loài được thể hiện qua số lượng các loài trong quần xã , số lượng cá thể của mỗi loài loài ưu thế và loài đặc trưng .

a. Đặc trưng về số lượng loài và số lượng cá thể của mỗi loài :

  Số lượng các loài trong quần xã và số lượng cá thể của mỗi loài là mức độ đa dạng của quần xã , biểu thị sự ổn định , biến động hay suy thoái của quần xã . Một quần xã ổn định thường có số lượng loài lớn và số lượng cá thể của loài cao .

b . Đặc trưng về loài ưu thế và loài đặc trưng :

  Loài ưu thể là những loài đóng vai trò quan trọng trong quần xã do có số lượng cá thể nhiều , sinh khối lớn hoặc do hoạt động của chúng mạnh . Trong các quần xã trên cạn , loài thực vật có hạt thường là loài ưu thế vì chúng ảnh hưởng rất lớn tới khí hậu của môi trường .

   Loài đặc trưng là loài chỉ có ở 1 quần xã nào đó ( ví dụ , cá cóc là loài đặc trưng , có ở rừng nhiệt đới Tam Đảo ) , hoặc là loài cố số lượng nhiều hơn hình các loài khác và có vai trò quan trọng trong quần xã so với các loài khác ( ví du , cây cọ có rất nhiều ở vùng đồi Phú Thọ , cây tràm là đặc trưng của quần xã rừng U Minh ) .

2 . Đặc trưng về phân bố trong không gian của quán xã :

  Phân bố cá thể trong không gian của quần xã tùy thuộc vào nhu cầu sống của từng loài . Nhìn chung , sự phân bố cá thể trong tự nhiên có xu hướng làm giảm bớt mức độ cạnh tranh giữa các loài và nâng cao hiệu quả sử dụng nguồn sống của môi trường .

- Phân bố cá thể trong quần xã theo chiều tháng đúng như sự phân thành nhiều tầng cây thích nghi với các điều kiện chiếu sáng khác nhau trong rừng mưa nhiệt đới ( hình 40 . 2 ) . Sự phân tầng của thực vật kéo theo sự phân tảng của các loài động vật sống trong rừng : nhiều loài chim , côn trùng sống trên tán cây cao ; khỉ , vượn , sóc , sống leo trèo trên cành cây , trong khi đó có nhiều loài động vật sống trên mặt đất và trong các tầng đất .

- Phân bố theo chiều ngang trên mặt đất như sự phân bố của sinh vật từ đỉnh núi , sườn núi tới chân núi ; hoặc sinh vật phân bố từ vùng đất ven bờ biển tới vùng ngập nước ven bờ và vùng khơi xa ,... Nhìn chung , sinh vật phân bố theo chiều ngang thường tập trung nhiều ở vùng có điều kiện sống thuận lợi như vùng đất màu mỡ , có độ ẩm thích hợp , thức ăn dồi dào,...