Bài 5 trang 149 SGK Hóa học 9

Đề bài

Khi xác định công thức của các chất hữu cơ A và B, người ta thấy công thức phân tử của A là C₂H₆O, còn công thức phân tử của B là C₂H₄O₂. Để chứng minh A là rượu etylic, B là axit axetic cần phải làm thêm những thí nghiệm nào ? Viết phương trình hóa học để minh họa (nếu có).

Hướng dẫn giải

+ Ứng với công thức phân tử C₂H₆O₂ có 2 chất có công thức cấu tạo khác nhau là:

CH₃ - CH₂ - OH (1)  và   CH_­3­ – O – CH₃ (2)

Vì vậy, để  chứng minh (hay xác định) A là rượu etylic thì ta phải xác định công thức cấu tạo của nó :

Cho A tác dụng với Na, nếu có H₂ thoát ra, suy ra phân tử có nhóm –OH, là rượu etylic.

2CH₃ – CH₂ – OH + 2Na  -> 2CH₃ – CH₂ – ONa   +  H₂ 

Chất đi metyl ete CH_­3­ – O – CH₃ không phản ứng với Na.

+ Ứng với công thức phân tử C₂H₄O₂  có đến ba chất khác nhau:

CH₃COOH (1); HCOOCH₃ (2); OHC-CH2-OH (3)

Vì vậy để xác định B là axit axetic ta phải xác định công thức cấu tạo của nó :

Cho A tác dụng với muối cacbonat, thí dụ Na₂CO₃, nếu có khí CO₂ thoát ra, suy ra phân tử có nhóm –COOH, là axit axetic.

2CH₃ – COOH    + Na₂CO₃  ->  2CH₃ – COONa  +  CO₂  + H₂O.