Soạn bài Phương pháp thuyết minh đầy đủ - Văn 10
Với bài Phương pháp thuyết minh trong chương trình Ngữ văn lớp 10, Cunghocvui xin gửi đến các bạn bài soạn Phương pháp thuyết minh đầy đủ và ngắn gọn nhất. Cùng tham khảo qua bài viết dưới đây nhé!
I. Tầm quan trọng của phương pháp thuyết minh
- Đảm bảo tính chính xác về đối tượng một cách trung thực, chính xác, khách quan
- Nội dung: chuẩn xác, hấp dẫn, sinh động
- Trình tự thuyết minh phải hợp lý, khoa học, nhất quán theo không gian, thời gian, sự việc
- Ngoài tri thức cần có phương pháp thuyết minh phù hợp
- Mối quan hệ giữa các phương pháp, mục đích thuyết minh
+ Phương pháp thuyết minh: hệ thống cách thức người thuyết minh sử dụng để đạt mục đích mình đề ra
+ Không có nhu cầu, mục đích thuyết minh sử dụng cụ thể, mục đích là để tìm phương pháp trong từng trường hợp
- Nhu cầu thuyết minh: không thể thỏa mãn, mục đích thuyết minh không thể đạt được nếu người thuyết minh không có phương pháp phù hợp
→ Phương pháp và mục đích thuyết minh không tách rời
Xem thêm Các hình thức kết cấu của văn bản thuyết minh
Tính chuẩn xác hấp dẫn của văn bản thuyết minh
II. Một số phương pháp thuyết minh
1. Ôn tập
- Đoạn 1: Thuật lại sự kiện Trần Quốc Tuấn đề cử người giỏi cho quốc gia. Tác giả sử dụng chủ yếu là phương pháp liệt kê, có cả số liệu và ví dụ đầy đủ, chi tiết
- Đoạn 2: Sử dụng hiệu quả phương pháp thuyết minh, làm nổi bật lên nội dung của toàn đoạn
- Đoạn 3: Sử dụng sự so sánh đối chiếu với số liệu. Số liệu mới mẻ, cấu tạo tế bào của con người được thuyết minh kết hợp với những so sánh hấp dẫn tạo ra sự thuyết phục với người nghe
- Đoạn 4: Phương pháp phân tích.
2. Một số phương pháp thuyết minh
a, Thuyết minh bằng chú thích
Câu “Ba-sô là bút danh” không sử dụng phương pháp định nghĩa, không đặt Ba-sô vào một loại lớn hơn, không chỉ ra yếu tố nói lên đúng đặc điểm, bản chất của nhà văn này
Phương pháp chú thích và định nghĩa:
- Giống: đều có cấu trúc A là B
- Khác nhau: Phương pháp định nghĩa đòi hỏi khoa học, chính xác (yếu tố B phải đạt được hai yếu tố: đặt đối tượng định nghĩa vào loại lớn hơn; chỉ ra yếu tố nói đúng đặc điểm bản chất của đối tượng để phân biệt với các đối tượng cùng loại).
- Phương pháp chú thích: sử dụng mềm dẻo, dễ, linh hoạt hơn
b, Thuyết minh bằng giảng giải nguyên nhân - kết quả
Đoạn trích thuyết minh về niềm say mê, và nguồn gốc bút danh Ba-sô (được thuyết minh chủ yếu)
→ Phương pháp thể hiện mối quan hệ nhân quả, dù nguyên nhân được trình bày dài hơn thì nội dung thông báo chính vẫn là kết quả
- Niềm say mê cây chuối là nguyên nhân dẫn đến bút danh Ba-sô
- Đoạn trích được trình bày hợp lí, hấp dẫn vì người viết sử dụng phương pháp thuyết minh phù hợp với đối tượng thuyết minh → hình ảnh hiện lên hấp dẫn, sinh động hơn
III. Yêu cầu đối với việc vận dụng phương pháp thuyết minh
Khi sử dụng phương pháp thuyết minh, tùy thuộc vào mục đích của người viết mà cần được diễn tả và viết với những ngôn ngữ hấp dẫn, lôi cuốn được người đọc, người nghe
Luyện tập
Bài 1 (Trang 51 SGK Ngữ văn 10 tập 2)
Các phương pháp được sử dụng là: phương pháp chú thích, phương pháp phân tích, phương pháp giải thích
- "Loài hoa vương giả" được chú thích cho hoa lan
- Giải thích từng nhóm của hoa lan
- Số liệu chỉ rõ: "10 loài hoa lan"
=> Đoạn trích đã thuyết minh cho người đọc những thông tin đầy đủ về hoa lan, cho thấy một sự hiểu biết nhất định của tác giả.
- Tác giả phối kết hợp nhiều phương pháp thuyết minh: chú thích, phân loại, liệt kê, nêu ví dụ…
Bài 2 (Trang 52 SGK Ngữ văn 10 tập 2)
Giới thiệu nghề thủ công truyền thống của nước ta: trồng lúa, nuôi tằm, làm gốm, thêu, dệt, may…
Lựa chọn nghề làm gốm để thuyết minh:
- Lịch sử hình thành
+ Thời nhà Lý, ba vị Thái học sinh là Hứa Vinh Kiều, Đào Trí Tiến, Lưu Phương Tú được cử đi sứ Bắc Tống
+ Sau chuyến đi sứ, ba ông thăm, học được một số kỹ thuật đem về truyền bá cho dân chúng
+ Nghề gốm Bát Tràng đã có từ thời nhà Lý, ngang với thời Bắc Tống (trước năm 1127)
- Quá trình sản xuất gốm:
Đất sét được lấy từ trong làng, được đem về ngâm trong bể chứa nước ( “bể đánh” và “bể lắng” dùng ngâm đất sét khô vào khoảng 3 - 4 tháng)
+ Sau khi loại bỏ được tạp chất, đất được đưa sang “bể phơi” trong thời gian 3- 4 ngày, rồi được chuyển qua “bể ủ”
- Bước hai: nặn cốt, sửa hàng, phơi khô sản phẩm
- Bước ba: quét men, vẽ hình ảnh, trong đó vẻ đẹp của gốm phụ thuộc vào lớp men (men rạn, men thô, men chảy, men trơn, men lam)
Công đoạn cuối cùng cho gốm vào lò: lò bầu, lò éch, lò hình hộp và lò ga
Hình thành thương hiệu
Có nhiều làng nghề gốm tạo ra những sản phẩm đẹp, nổi tiếng được mang đi xuất khẩu thị trường nước ngoài
Thông qua phần soạn bài Phương pháp thuyết minh, Cunghocvui hy vọng đây sẽ là một tài liệu hữu ích dành cho các bạn. Chúc các bạn học tốt!
Liên kết với Facebook
Liên kết với Google