Soạn bài: Mùa xuân nho nhỏ

- Khổ 1 : Cảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên đất trời.

- Khổ 2 và 3 : Cảm xúc về mùa xuân đất nước, con người.

- Khổ 4 và 5 : Suy nghĩ và ước nguyện của nhà thơ

- Khổ cuối : Lời ngợi ca quê hương đất nước qua điệu ca Huế.

Câu 1 (trang 57 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2):

Mạch cảm xúc của bài thơ là tình cảm của tác giả trước mùa xuân qua đó thể hiện tình yêu quê hương đất nước

- Khổ 1 : Cảm xúc trước mùa xuân thiên nhiên đất trời.

- Khổ 2 và 3 : Cảm xúc về mùa xuân đất nước, con người.

- Khổ 4 và 5 : Suy nghĩ và ước nguyện của nhà thơ

- Khổ cuối : Lời ngợi ca quê hương đất nước qua điệu ca Huế.

Câu 2 (trang 57 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2):

- Mùa xuân thiên nhiên, đất nước tràn đầy sức sống :

   + Hình ảnh chọn lọc : dòng sông, bông hoa, chim chiền chiện.

   + Màu sắc tươi thắm, đặc trưng : xanh, tím

   + Âm thanh rộn rã, vui tươi : tiếng chim hót

- Biện pháp nghệ thuật đảo vị ngữ trong câu “Mọc giữa dòng sông xanh – Một bông hoa tím biếc”: Tạo cho người đọc ấn tượng đột ngột, bất ngờ mới lạ, làm cho hình ảnh sự vật trở nên sống động như đang hiện ra trước mắt.

- Tác giả sử dụng biện pháp nghệ thuật ẩn dụ chuyển đổi cảm giác “Tùng giọt long lanh rơi – Tôi đưa tay tôi hứng”: thể hiện tình cảm say sưa, ngây ngất, cảm nhận hình ảnh, âm thanh không chỉ bằng thính giác, thị giác mà còn bằng xúc giác.

Câu 3 (trang 57 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2):

- Ở khổ thơ này tác giả đã thay đổi cách xưng hô từ “tôi” chuyển thành “ta”: thể hiện khát vọng được hòa nhập vào cuộc sống của đất nước, cống hiến phần tốt đẹp, dù nhỏ bé của mình

- Với lối điệp ngữ, ẩn dụ trong hình ảnh “tuổi hai mươi”, “khi tóc bạc”: Thể hiện tâm nguyện của tác giả khi đang nằm trên giường bệnh muốn danh co cuộc đời mùa xuân của tài hoa của sáng tạo, của nghệ thuật thi ca dù chỉ là một nốt trầm.

Câu 4 (trang 57 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2):

Nhạc điệu bài thơ được tạo nên từ nhiều yếu tố :

- Thể thơ năm chữ nhẹ nhàng, tha thiết, gần với dân ca, gieo vần liền tạo sự liền mạch cho cảm xúc.

- Sự hài hòa giữa hình ảnh tự nhiên, giản dị với hình ảnh giàu ý nghĩa biểu trưng.

- Ngôn ngữ thơ trong sáng, giàu hình ảnh, giàu cảm xúc với các ẩn dụ, điệp ngữ.

- Mạch cảm xúc mạch ý, tạo nên ý thơ tự nhiên mà chặt chẽ

Câu 5 (trang 57 Ngữ Văn lớp 9 Tập 2):

- Nhan đề : Mùa xuân nho nhỏ không chỉ là mùa xuân đất trời mà còn là mùa xuân đời người, nhỏ bé với khát khao cống hiến góp một mùa xuân nhỏ vào mùa xuân lớn của dân tộc. Đó không chỉ là ước nguyện cuối cùng mà là ước nguyện suốt đời của nhà thơ Thanh Hải

- Chủ đề trước mùa xuân thiên bài thơ : rung cảm nhiên, đất nước và khát vọng cống hiến cho đất nước, cho cuộc đời.

Bình luận khổ thơ 4, 5

Tác giả ước mơ được hi sinh, được cống hiến. Ước mơ cháy bỏng của tác giả sôi tràn nhiệt huyết, căng tràn nhựa hi sinh, thổi phồng lên một niềm tin bất diệt. Tác giả mơ ước nhưng chỉ nguyện “làm” một cành hoa, một con chim hót. Tác giả như nguyện rằng mình sẽ làm, vâng sẽ làm một tiếng chim, một cành hoa đế góp vào vườn hoa muôn hương muôn sắc, rộn rã tiếng chim. Một cành hoa, một tiếng chim để tô điểm cho phong cảnh mùa xuân tươi đẹp. Đó là ước nguyện lạ thường, không phải nó cao siêu vĩ đại mà tại nó gần gũi. Quá, đáng yêu quá. Uớc được tô điểm cho mùa xuân, được góp phần tạo dựng mùa xuân là tác giả đã nguyện hi sinh, nguyện công hiến cho sự phồn vinh của đất nước.