Câu trần thuật- soạn văn 8

Câu 1. Hãy xác định kiểu câu và chức năng của những câu sau đây:

a) Thế rồi Dế Choắt tắt thở. Tôi thương lắm. Vừa thương vừa ăn năn tội mình.

                                                                           (Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)

b) Mã lương nhìn cây bút bằng vàng sáng lấp lánh, em sung sướng reo lên:

- Cây bút đẹp quá! Cháu cảm ơn ông! Cảm ơn ông!

                                                                             (Cây bút thần)

a) - Dế Choắt tắt thở. → Câu trần thuật kể lại chuyện Dế Choắt chết

- Tôi thương lắm. Vừa thương vừa ăn năn tội mình. → Bộc lộ niềm thương xót, hối hận của Dế Mèn trước tội lỗi gây ra với Dế Choắt.

b) Câu trần thuật: " Mã Lương nhìn cây bút bằng vàng sáng lấp lánh, em sung sướng reo lên:"

 → Thuật lại sự việc Mã Lương có cây bút thần.

- Câu cảm thán: " Cây bút đẹp quá!

→ Bộc lộ cảm xúc vui sướng trước cây bút đẹp.

- Câu trần thuật: "Cháu cảm ơn ông! Cảm ơn ông!"

→ Bộc lộ cảm xúc biết ơn người đã tặng bút thần.

Câu 2. Đọc câu thứ hai trong phần dịch nghĩa bài thơ Ngắm trăng của Hồ Chí Minh (Trước cảnh đẹp đêm nay biết thế nào?) và câu thứ hai trong phần dịch thơ (Cảnh đẹp đêm nay, khó hững hờ). Cho nhận xét về kiểu câu và ý nghĩa của hai câu đó.

   Câu “Trước cảnh đẹp đêm nay biết làm Ihể nào?” là một câu nghi vấn nhưng không dùng để hỏi mà để khẳng định vẻ đẹp của đêm trăng và biểu lộ cảm xúc trước vẻ đẹp đó.

   Câu “Cảnh đẹp đèm nay khó hững hờ” là một câu trần thuật có nội dung biếu lộ cảm xúc thích thú trước vẻ đẹp của đêm trăng.

Câu 3. Xác định ba câu sau đây thuộc kiểu câu nào và được sử dụng để làm gì. Hãy nhận xét sự khác biệt về ý nghĩa của những câu này.

a) Anh tắt thuốc lá đi!

b) Anh có thể tắt thuốc lá được không?

c) Xin lỗi, ở đay không được hút thuốc lá.

a) “Anh tắt thuốc lá đi!” là câu cẩu khiến.

b) “Anh có thể tắt thuốc lá được không?” là câu nghi vấn.

c) “Xin lỗi, ở đây không được hút thuốc lá” là câu trần thuật có ý nghĩa thông báo một điều lệ

   Cả ba câu đều hàm ý: cần chấm dứt việc hút thuốc lá nhưng câu a đã nêu lên ý này một cách thẳng thừng; câu b dùng lối nghi vấn đế tỏ ý yêu cầu tắt thuốc và ở đâỵ lời yêu cầu có vẻ nhẹ nhàng hơn; câu c dùng lối trầnvthuật để thồng báo điều lệ cấm hút thuốc làm cho lời yêu cầu càng nhẹ nhàng, lịch sự, tế nhị hơn.

Câu 4. Những câu sau đây có phải là câu trần thuật không? Những câu này dùng để làm gì?

a) Đêm nay, đến phiên anh canh miếu thờ, ngặt vì cất dở mẻ rượu, em chịu khó thay anh, đến sáng thì về.

                                                                                       (Thạch Sanh)

b) Tuy thế, nó vẫn kịp thì thầm vào tai tôi: “Em muốn cả anh cùng đi nhận giải”.

                                                             (Tạ Duy Anh, Bức tranh của em gái tôi).

    - Câu a là câu trần thuật dùng để trình bày một ý kiến, một yêu cầu.

  - Câu b là cảu trần thuật kể lại một hành động của nhân vật. 

Câu 5. Đặt câu trần thuật dùng để hứa hẹn, xin lỗi, cảm ơn, chúc mừng, cam đoan.

- Tớ hứa sẽ đi học sớm hơn.

- Mình xin lỗi, vì bận quá mình không tới dự sinh nhật bạn được.

- Chúc mừng em đã giành giải cao trong kì thi vượt cấp vừa qua.

- Tớ đảm bảo sẽ gửi sách cho cậu đúng hẹn.

Câu 6. Viết một đoạn đối thoại ngắn có sử dụng cả bốn kiểu câu đã học.

Minh: Cậu có cuốn sách "Kính vạn hoa" không?

Lan: Tớ có cuốn sách đó.

Minh: Ôi, thật là tuyệt vời! Cậu cho tớ mượn đi.

Lan: Ừm, mai tớ mang cho cậu nhé.