Soạn bài: Lục Vân Tiên gặp nạn

Bố cục:

   - 8 câu đầu : Tội ác của Trịnh Hâm.

   - Các câu còn lại : Việc làm nhân đức và nhân cách cao cả của ông ngư.

Câu 1 (trang 121 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

Chủ đề đoạn trích : qua sự đối lập thiện và ác, tác giả đề cao cái thiện, phê phán cái ác, thể hiện niềm tin vào những điều tốt đẹp.

Câu 2 (trang 121 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

   - Tâm địa độc ác của Trịnh Hâm qua hành động hãm hại bạn : Đang tâm hãm hại một con người tội nghiệp, đang cơn hoạn nạn, tin tưởng mình. Phản bội bạn bè, phản bội lời hứa của chính mình. Chỉ vì ganh ghét, đố kị mà thực hiện tội ác có chủ đích : Chọn lúc đêm khuya vắng lặng để đẩy Vân Tiên xuống sông, xong còn giả tiếng kêu trời, ra bộ không liên quan.

   - Nghệ thuật của đoạn thơ : rất ngắn gọn (6 câu) nhưng rất mạch lạc, kết cấu hoàn chỉnh. Đoạn thơ ngắn cũng diễn tả tính chất nhanh gọn của hành động.

Câu 3 (trang 121 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

Đối lập cái ác với cái thiện :

Đối lập với sự nhỏ nhen, ích kỉ, độc ác của Trịnh Hâm là tấm lòng bao dung nhân ái, hào hiệp của ông Ngư :

   - Ông Ngư và gia đình cứu vớt Vân Tiên rất khẩn trương, sốt sắng, cả nhà đều một tay cứu người bị nạn.

   - Lời nói của ông Ngư với chàng : gia đình ông ăn những thức ăn đạm bạc qua bữa, gia cảnh khó khăn, vậy mà vẫn cưu mang một người lạ.

   - Cuộc sống lao động của ông Ngư : xa lánh chốn danh lợi tầm thường, sống hòa nhập với thiên nhiên.

→ Tác giả ngợi ca người lao động khổ cực nhưng giàu tình nghĩa, đặt niềm tin vào cái thiện.

Câu 4 (trang 121 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1):

Đoạn thơ giàu cảm xúc khoáng đạt, ngôn ngữ bình dị, dân dã. Đoạn cuối nhiều hình ảnh thơ đẹp, gợi cảm, con người với thiên nhiên hòa nhập.

(trang 121 sgk Ngữ Văn 9 Tập 1): Trong Truyện Lục Vân Tiên còn có ...

Trong Truyện Lục Vân Tiên còn có những nhân vật có thể xếp vào cùng một loại với ông Ngư trong đoạn trích này là ông Tiều, ông Quán, bà lão dệt vải trong rừng. Họ có điểm chung là những người lao động bình dị, chất phác, giàu tình thương. Tác giả muốn ngợi ca phẩm chất cao đẹp của những người lao động.