Soạn bài Diễn đạt trong văn nghị luận - Soạn văn lớp 12

I- CÁCH SỬ DỤNG TỪ NGỮ TRONG VĂN NGHỊ LUẬN

• Bài tập 1

  Cùng một đề tài: vẻ đẹp tâm hồn Hồ Chí Minh qua một số bài thơ của tập Nhật ki trong tù: Chiều tối, Giải đi sớm, Mới rạ tù tập leo núi,., nhưng cách đùng từ ở hai đoạn văn (1) và (2) có khác nhau.

  Đoạn (1) sử dụng một số từ ngữ chưa chuẩn xác không phù hợp như nhàn rồi, chẳng thích làm thơ, vè dẹp lung linh...

  Đoạn (2) cách diễn đạt nhiều hình ảnh sinh động đầy tính thuyết phục nhờ:

-  Người viết dùng phép thế từ ngữ: Hồ Chí Minh, Bác, người chiến sĩ cách mạng, ngưởi nghệ sĩ...

-  Người viết còn trích lại các từ ngữ biểu hiện được cái thần thái trong con người và thơ Bác của các nhà phê bình, các nhà thơ khác.

• Bài tập 2

a) Những từ ngừ in đậm trong đoạn văn trích trên đều thuộc lĩnh vực tinh thần với nét nghĩa chung là buồn bã, thầm lặng rất đúng với tâm trạng nhà thơ Huy Cận trong thi phẩm Lửa thiêng.

b) Sác thái biểu cảm của các từ ngữ đó rất phù hợp với đối tượng nghị luận của đoạn trích cho thây sự đồng điệu sâu sắc giữa người viết với nhà thơ Huy Cận.

• Bài tập 3

  Những từ ngữ dùng không phù hợp trong đoạn văn trên là: Kịch tặc gia vĩ đại, Kiệt tác. Cắc từ này sáo rỗng không phù hợp với đối tượng nghị luận. Ngoài ra người viết còn theo phong cách ngôn ngữ sinh hoạt không đúng với phong cách chính luận như: Người ta ai mà chẳng, chẳng là gì cả, phát bệnh.

 Bài tập 4

  Qua vịệc tìm hiểu những ví dụ đã nêu, theo tôi, khi sử dụng từ ngữ trong ván nghị luận cần chú ý lựa chọn từ ngữ chính xác, phù hợp tránh dùng những từ ngữ lạc phong cách hoặc sáo rỗng cầu kì. Ngoài ra, nên kết hợp sử dụng các phép tu từ từ vựng và một số từ ngữ mang tính biểu cảm, gợi hình tượng để bộc lộc cảm xúc phù hợp.

II.CÁCH SỬ DỰNG KẾT HỢP CÁC KIỂU CÂU TRONG VĂN NGHỊ LUẬN

 Bài tập 1

- Cùng đều bàn về nhân vật Trong Thủy trong tiểu thuyêt An Dương và Mị Châu Trọng Thủy nhưng:

- Đoạn văn đầu dùng toàn câu tường thuật , tất cả đều là câu chủ động với chủ ngữ là Trọng Thủy . Chính vì vậy mà đơn điệu ít gợi cảm

- Đoạn văn sau có sử dụng nhiều kiểu câu: câu tường thuật, câu hỏi tu từ, câu cảm thán, câu ngắn, câu dài. Chính vì vậy , câu văn uyển chuyển , gợi cảm hơn nhiều.