Soạn bài Dấu ngoặc kép - Soạn văn lớp 8

I. CÔNG DỤNG

Dấu ngoặc kép trong những đoạn trích dùng để đánh dấu:

a) Lời dẫn trực tiếp (một câu nói của Găng-đi).

b) Từ ngữ được hiểu theo một nghĩa dặc biệt: dùng từ ngữ  "dải lụa”  để chỉ chiếc cầu (ẩn dụ).

c) Từ ngữ có hàm  ý  mỉa mai. Dùng lại chính những từ ngữ mà thực  dân  Pháp thường dùng khi nói về sự cai trị của chúng đối với nước ta: khai hóa văn minh cho một dân tộc lạc hậu với hàm  ý mỉa  mai.  Ở  dây cũng có xem dấu ngoặc kép trong đoạn trích được dùng dể đánh dấu  từ  ngữ dẫn trực tiếp.

d) Tên của các vở kịch.

 

Luyện tập

 Bài tập 1

Giải thích công dụng của dâu ngoặc kép.

Dấu ngoặc kép dùng để đánh dấu : 

a) Câu nói được dẫn trực tiếp (những câu nói mà lảo Hạc tưởng như là con chó vàng muốn nói với lão).

b) Từ ngữ được dùng với hàm ý mỉa mai.

c) Từ ngữ dược dẫn trực tiếp, dẫn lại lời của người khác.

d) Từ ngừ được dẫn trực tiếp và cũng có hàm ý mỉa mai.

đ)Từ ngừ dược dẫn trực tiếp  “Mặt sắt”,  “ ngây vì tình ” được dẫn lại từ hai câu thơ của Nguyễn Du ( Truyện Kiều).  Hai câu thơ này cũng được dẫn trực tiếp, nhưng khi dẫn thơ, người ta ít đặt phần dẫn vào trong dâu ngoặc kép.

 Bài tập 2

Đặt dấu hai chấm và dấu ngoặc kép vào chỗ thích hợp, giải thích lí do:

a) Đặt dấu hai chấm sau  “cười bảo”  đánh dấu báo trước lời đối thoại, dấu ngoặc kép ở  “cá tươi” và  tươi,  đánh dấu từ ngữ được dẫn lại.

b) Đặt dấu hai chấm sau  “chú Tiến Lê ”, đánh dấu báo trước lời dẫn trực tiếp, đặt dấu ngoặc kép cho phần còn lại:  “Cháu hãy vẽ cái gì thân thuộc nhất với cháu”  đánh dấu trực tiếp.

c)   Đặt dấu hai chấm sau  “bảo hắn”  đánh dấu báo trước lời dẫn trực tiếp, đặt dấu ngoặc kép cho phần còn lại.  “Đây là cái vườn mà ông cụ thân sinh ra anh đã cố để lại cho anh trọn vẹn; cụ thà chết chứ không chịu bán đi một sào”  đánh dấu lời dẫn trực tiếp. Từ  “Đây”  viết hoa.

 Bài tập 3

Hai câu có ý nghĩa giống nhau, nhưng dùng dấu câu khác nhau.

a) Dùng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép để đánh dấu lời dần trực tiếp, dẫn nguyên văn lời của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

b) Không dùng dấu hai chấm và dấu ngoặc kép như ở trên vì câu nói không được dẫn nguyên văn (lời dẫn gián tiếp).

 Bài tập 4

Viết đoạn văn thuyết minh ngắn có dùng dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm và

dấu ngoặc kép

Ví dụ:   Vũ  Đình  Liên (1913-1996)  quê  ở  Hà  Nội, là  một trong những

nhà thơ lớp đầu tiên của phong trào Thơ Mới. Trong bài thơ bất hủ  Ông đồ,  ông viết:

“Năm nay đào lại nở

Không thấy ông đồ xưa

Những người muôn năm cũ

Hồn ở đâu bây giờ?"

- Dấu ngoặc đơn:   Để ghi chú thêm.

- Dấu hai chấm:   Trước một lời dẫn nguyên văn.

- Dấu ngoặc kép:   Đánh dấu đoạn trích dẫn nguyên văn.

Bài tập 5

Học sinh tự phát hiện tìm bài học nào có dùng nhiều dấu ngoặc đơn, dấu hai chấm và dấu ngoặc kép.