Soạn bài: Các phương châm hội thoại (Siêu ngắn)

Câu 1 (trang 8 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):

- Câu trả lời của Ba không đáp ứng điều mà An muốn biết, vì câu đó mơ hồ về nghĩa

-Ba cần trả lời rằng mình học bơi ở địa điểm nào

-Người nghe cần chú ý xem người đối thoại của mình muốn hỏi về cái gì? ở đâu? Như thế nào? để trả lời cho đung trọng tâm

Câu 2 (trang 9 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):

-Truyện gây cười vì anh có áo và anh có lợn đều thích khoe của. Trong câu trả lời của hai anh đều thừa nội dung thông tin.

-Anh có lợn phải hỏi là: Bác có thấy con lợn của tôi chạy qua đây không? Anh có áo phải trả lời là: Tôi không thấy con lợn nào chạy qua đây cả.

-Khi giao tiếp cần trả lời đúng vào nội dung câu hỏi không nói thừa, nói thiếu nội dung thông tin

-Truyện cười phê phán những người có thói khoác lác, nói những điều mà mình không tin là thật

-Khi giao tiếp cần tránh những điều mà mình không tin là thật hoặc không có chứng cứ cụ thể

Câu 1 (trang 10 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):

a. Câu này thừa "nuôi ở nhà" bởi vì từ "gia súc" đã hàm chứa "thú nuôi trong nhà".

b. Câu này thừa tổ hợp từ "có hai cánh" vì tất cả các loài chim đều có hai cánh.

Câu 2 (trang 10 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):

a. Nói có căn cứ chắc chắn là: nói có sách, mách có chứng.

b. Nói sai sự thật một cách cố ý nhằm che giấu điều gì đó là: nói dối.

c. Nói một cách hú họa, không có căn cứ là: nói mò.

d. Nói nhảm nhí, vu vơ là: nói nhăng nói cuội.

e. Nói khoác lác, làm ra vẻ tài giỏi… là: nói trạng.

Câu 3 (trang 11 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):

Câu hỏi "Rồi có nuôi được không ?" của người nói đã không tuân thủ phương châm hội thoại về lượng. Bởi vì nội dung câu hỏi đối với cuộc đối thoại là thừa, không cần thiết. Trong câu trả lời của người bạn: "Bà tôi sinh ra bố tôi cũng đẻ non trước hai tháng đấy!", thì dĩ nhiên là nuôi được thì sau này mới sinh ra anh bạn này. Đây cũng chính là chỗ gây ra tiếng cười của truyện.

Câu 4 (trang 11 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1):

a. Để đảm bảo tuân thủ phương châm hội thoại về chất. Người nói phải dùng những cách nói trên nhằm bào cho người nghe biết tính xác thực của nhận định hay thông tin mà mình đưa ra chưa được kiểm chứng.

b. Những cách nói này nhằm để đảm bảo phương châm về lượng. Mục đích có thể để nhấn mạnh ý, hay chuyển ý, dẫn ý, người nói cần nhắc lại một nội dung nào đó đã nói hay giả định là mọi người đã biết .

Câu 5 (trang 11 Ngữ Văn lớp 9 Tập 1): Giải thích thành ngữ:

- Ăn đơm nói đặt: nói theo cách vu khống, đặt điều, bịa chuyện cho người khác

- Ăn ốc nói mò: nói không có căn cứ.

- Ăn không nói có: nói theo cách vu khống, bịa đặt.

- Cãi chày cãi cối: cố tranh cãi, nhưng không có lý lẽ thuyết phục, đúng đắn.

- Khua môi múa mép: nói ba hoa, khoác lác.

- Nói dơi nói chuột: nói lăng nhăng linh tinh, không xác thực.

- Hứa hươu hứa vượn: hứa hẹn lấy lòng nhưng không thực hiện.

Các thành ngữ trên đều chỉ những trường hợp vi phạm phương châm về chất. Phải tránh những cách nói, nội dung nói được chỉ ra trong các thành ngữ trên