soạn bài Ông Đồ- soạn văn 8
Câu 1:Phân tích hình ảnh ông đồ ngồi viết giấy vào ngày Tết trong hai khổ thơ 3,4. Hãy so sánh để làm rõ sự khác biệt giữa hai hình ảnh đó. Sự khác biệt này gợi cho người đọc cảm xúc gì về tình cảnh của ông đồ?
Trong hai khổ thơ đầu, hình ảnh ông đồ viết chữ nho ngày tết là một hình ảnh đẹp. Đấy là cái thời đắc ý của ông.
Ông xuất hiện cùng hoa đào, với mực tàu giấy đỏ. Ông đem lại niềm vui cho mọi người khi viết câu đối tết. Bao nhiêu người nhờ đến ông. Bao nhiêu người tấm tắc khen ngợi ông. Ông viết câu đối mà như người biểu diễn thư pháp :
Hoa tay thảo những nét
Như phượng múa rồng bay
Khổ thơ thứ ba và thứ tư vẫn diễn tả không gian ấy, thời gian ấy. Song là một không khí khác. Nhưng mỗi năm mỗi vắng. Không phải là vắng ngắt ngay lập tức, mà theo thời gian. Người cần đến ông cứ giảm dần. Và bây giờ thì hầu như không thấy họ : Người thuê viết nay đâu ? Giấy cũng buồn vì cảnh này, mực cũng sầu vì không được dùng vào việc viết. Ông đồ vẫn có mặt, nhưng người ta đã không nhận ra ông. Người ta chẳng còn chú ý đến ông nữa. Bởi thế mà ông như nhoà lẫn trong lá vàng và mưa bụi. Sự khác nhau của hai hình ảnh ông đồ chủ yếu ở vị trí của ông với công chúng. Trước ông ở trung tâm của sự chú ý. Nay ông ra ngoài rìa của sự chú ý, gần như bị lãng quên.
Sự khác nhau này gợi cho người đọc cảm xúc thương cảm cho ông đồ, ông đang bị gạt ra rìa cuộc sống, ông đang bị lãng quên cùng với những gì gắn với chữ Hán, với tâm lí chuộng thú chơi câu đối một thời. Hai câu thơ:
Lá vàng rơi trên giấy
Ngoài giời mưa bụi bay
không chỉ là hai câu thơ tả cảnh, đó là hai câu thơ tả tâm trạng, tả cảnh ngộ của ông đồ. Lá vàng rơi, một biểu hiện của sự tàn úa. Lại kèm với mưa bụi bay. Lạnh lẽo và buồn thảm.
Câu 2: tâm tư của nhà thơ thể hiện qua bài thơ như thế nào?
Hình ảnh ông đổ trở nên lạc lõng giữa cái cảnh phố phường đang đô thị hóa theo hướng văn minh Âu Tây. Sự lạc lõng này thảm hại tới mức ông chỉ còn là cái bóng mờ giữa sự ổn ào, náo nhiệt, bon chen của chốn phán hoa đô hội. Ông đã bị người đời hoàn toàn lãng quên.
Ông đồ vẫn ngồi đó
Qua đường không ai hay
Cả đến thiên nhiên cùng như phụ họa với sự lạnh nhạt một cách bạc bẽo cùa thiên hạ mà dồn ông vào một cái cảnh rất đáng buồn:
Lá vàng rơi trên giấy
Ngoài trời mưa bụi bay.
Khi thấy mùa xuân đến mà lại vắng bóng ông đồ, cảnh tượng này đã khiến cho nhà thơ, một con người đã theo tân học nhưng vẫn còn nhiều duyên nợ với Nho học, một con người giàu tình cảm, vốn nặng lòng với quá khứ, cảm thấy có điều gì đó thật tội nghiệp, thật đáng xót xa, thật đáng nuôi tiếc.
Trong hai câu cuối của bài thơ:
Những người muôn năm cũ
Hồn ở đâu bây giờ?
Từ lòng tiếc nhớ mấy ông đồ già, tác giả đã nâng lên thành một nỗi cảm hoài nhớ nhung về quá khứ, về bao lớp người của dĩ vãng đã đi vào cõi hư vô.
Câu hỏi của nhà thơ không có lời giải đáp nhưng vẫn có sức rung cảm, gieo vào lòng người đọc một thoáng bâng khuâng, một niềm thương cảm, một giây phút chạnh lòng, một nồi luyến nhớ xa xôi. Chính điều dó đà làm nên cái hồn của bài thơ khiến cho giá trị của bài thơ được nâng cao. Ông Hoài Thanh, trong cuốn Thi nhân Việt Nam đã từng nhận định:" Ít khi có một bài thơ nào cảm động như thế này..." Theo đuổi nghề văn, mà làm đươc môt bài thơ như thế cũng đủ. Nghĩa là đủ để lưu danh, đủ với người đời
Câu 3 : Bài thơ hay ở những điểm nào?
Bài thơ hay ở chỏ lời lẽ rết giản dị, dể hiểu nhưng hình ảnh vần được chọn lọc như:
Giấy đỗ buồn không thắm
Mực dọng trong nghiên sầu...
Lá vàng rơi trên giấy
Ngoài trời mưa bụi bay.
Mỗi cảnh, mỗi vật được miêu tả ở đây đều thấm đượm tình cảm, đều như có một linh hồn.
Cách dựng nên hai tình huống đối lập ở đầu và cuối bài thơ cũng như cách nêu câu hỏi tu từ ở phần kết của bài đều tạo ra cảm xúc trong lòng người đọc.
Cái hay của bài thơ con thể hiện ở chỗ, đọc xong bài, người ta còn thấy bâng khuâng, day dứt và một nỗi buồn dịu nhẹ cứ thấm mãi vào lòng.
Câu 4: Phân tích để làm rõ cái hay của những câu thơ sau:
- Giấy đỏ buồn không thăm
Mực đọng trong nghiên sầu
- Lá vàng rơi trên giấy
Ngoài trời mưa bụi bay
Theo em, những câu thơ đó tả cảnh hay tả tình?
Giấy đỏ buồn không thắm
Mực đọng trong nghiên sầu.
Giấy đỏ là giấy nhuộm màu đỏ dùng để viết câu đổi Tết. Do không còn người thuê viết nên giấy đỏ cứ bày ra trên hè phố mà chẳng ai hoi tới. Vì thế mà màu đỏ cứ phai nhạt dần đi. Chữ “buồn” cho ta thấy dường như tờ giấy cũng có một linh hồn, cũng cảm nhận được sự lãng quên của người đời. ’
Mực là mực dùng để viết chữ lên giấy đỏ. Ngày xưa, các ông đồ thường dùng các thỏi mực màu đen mà mài vào trong những cái nghiên (giống như cái dĩa). Mực được mài sẽ hòa tan được với nước trong nghiên. Các ông đồ dùng bút lông chấm vào thứ mực nước màu đen sánh đặc này mà viết chữ trên giấy đỏ. Nhưng lúc này ông đồ không còn ai “thuê viết” nên mực trong nghiên của ông cứ tự bốc hơi mà khô cạn dần đi tựa như một nỗi buồn đang đọng lại trong chiếc nghiên sầu muộn.
Lá vàng rơi trên giấy
Ngoài trời mưa bụi bay.
Ông đồ vẫn có mặt giữa phố phường nhưng người đời đã bỏ quên ông. Chỉ còn thấy “Lá vàng rơi trên giấy”. Giấy này là giấy viết câu đôi Tết, vô'n*có màu đỏ thắm nhưng bày lâu giữa trời, màu giấy đã phai đi. Hình ảnh lá vàng gợi ra sự héo úa, tàn tạ như sô' phận ông đồ. Mưa bụi của những ngày cuối năm rét buốt cứ thản nhiên bay làm cái lạnh giá thâm . sâu vào cơ thể ông, vào tâm hồn ông khiến cho hình ảnh của ông càng trở nên lẻ loi, nhỏ bé, tội nghiệp.