Câu nghi vấn- soạn văn 8

Câu 1. Xác định câu nghi vấn trong những đoạn trích sau. Những đặc điểm hình thức nào cho biết đó là câu nghi vấn?

a) Rồi hắn chỉ luôn vào mặt chị Dậu:

- Chị khất tiền sưu đến chiều mai phải không? Đấy! Chị hãy nói với ông cai, để ông ấy ra kêu với quan cho! Chứ ông lí tôi thì không có quyền dám cho chị khất một giờ nào nữa!

                                                                                                      (Ngô Tất Tố, Tắt đèn)

b) Tại sao con người lại phải khiêm tốn như thế? Đó là vì cuộc đời là một cuộc đấu tranh bất tận, mà tài nghệ của mỗi cá nhân tuy là quan trọng, nhưng thật ra chỉ là những giọt nước bé nhỏ giữa đại dương bao la.

                                                                            (Theo Lâm Ngữ Đường, Tinh hoa xử thế)

c) Văn là gì? Văn là vẻ đẹp. Chương là gì? Chương là vẻ sáng. Nhời (lời) của người ta rực rỡ bóng bẩy, tựa như có vẻ đẹp vẻ sáng, cho nên gọi là văn chương.

                                                                           (Theo Phan Kế Bính, Việt Hán văn khảo)

d) Tôi cất tiếng gọi Dế Choắt. Nghe tiếng thưa, tôi hỏi:

- Chú mình muốn cùng tớ đùa vui không?

- Đùa trò gì? Em đương lên cơn hen đây! Hừ hừ…

- Đùa chơi một tí.

- Hừ … hừ … cái gì thế?

- Con mụ Cốc kia kìa.

Dế Choắt ra cửa, hé mắt nhìn chị Cốc. Rồi hỏi tôi:

- Chị Cốc béo xù đứng trước của nhà ta ấy hả?

- Ừ.

                                                                                            (Tô Hoài, Dế Mèn phiêu lưu kí)

 

a) Câu nghi vấn: “Chị khất tiền sưu đến chiều mai phải không?”

b) Câu nghi vấn: “Tại sao con người lại phải khièm tốn như thế?*

c) Các câu nghi vấn: “Văn là gì?”, “Chương là gì?”

d) Các câu nghi vấn: "Chú mình có muốn cùng tớ đùa vui không?“, “Đùa trò gì?”, “Hừ...hừ... cái gì thế?”, “Chị Cốc béo xù đứng trước cửa nhà ta đấy hả?”.

Câu 2. Xét các câu sau và trả lời câu hỏi:

a) Mình đọc hay tôi đọc?

                                                                     (Nam Cao, Đôi mắt)

b)                                   Em được thì cho anh xin

                                Hay là em để làm tin trong nhà?

                                                                                   (Ca dao)

c) Hay tại sự sung sướng bỗng được trông nhìn và ôm ấp cái hình hài máu mủ của mình mà mẹ tôi lại tươi đẹp như thủa còn sung túc?

                                                                                 (Nguyên Hồng, Những ngày thơ ấu)

- Căn cứ vào đâu để xác định những câu trên là câu nghi vấn?

a) Câu này là câu nghi vấn vì có dấu chấm hỏi ở cuối câu.

b) Câu ca dao này. ỉà câu nghi vấn vì trong câu có dùng từ hay nối các ve có quan hệ lựa chọn và cuối cảu có dấu chấm hỏi.

c) Câu này cũng là cảu nghi vấn vì đầu câu có dùng từ hay nối với câu trước có quan hệ lựa chọn và cuối câu có dấu chấm hỏi.

- Trong các câu dó, không thể dùng từ hoặc để thay thế cho từ hay vì từ hoặc không mang nghĩa nghi vấn.

Câu 3. Có thể đặt dấu chấm hỏi vào cuối các câu sau được không? Vì sao?

a) Nay chúng ta đừng làm gì nữa, thử xem lão Miệng có sống được không.

                                                                                 (Chân, Tay, Tai , Mắt, Miệng)

b) Bây giờ thì tôi hiểu tại sao lão không muốn bán con chó vàng của lão.

                                                                                  (Nam Cao, Lão Hạc)

c) Cây nào cũng đẹp, cây nào cũng quý, nhưng thân thuộc nhất vẫn là tre nứa.

                                                                                  (Thép Mới, Cây tre Việt Nam)

d) Biển nhiều khi rất đẹp, ai cũng thấy như thế.

                                                                          (Vũ Tú Nam, Biển đẹp)

a) Câu này là cảu dùng để bày tỏ một ý kiến nên không thể dật dấu chấm hỏi à cuối câu.

b) Không thê đạt dấu chấm hòi ờ'cuối câu này vì nó dùng để li giải một vấn đề.

c) Không thể đặt dấu chấm hỏi ờ cuối câu này vì nó dùng dể bày tỏ một nhận định bằng cách so sánh.

d) Không thế đặt dấu chấm hỏi ở cuối câu này vì nó dùng để khăng định một vấn đề.

Câu 4. Phân biệt hình thức và ý nghĩa của hai câu:

a) Anh có khoẻ không?

b) Anh đã khoẻ chưa?

Xác định câu trả lời thích hợp đối với tùng câu. Đặt một số cặp câu khác và phân tích để chứng tỏ sự khác nhau giữa câu nghi vấn theo mô hình có … không với câu nghi vấn theo mô hình đã … chưa.Anh có khỏe không?

  Câu thứ nhất có từ không ở cuốì dùng để hỏi bạn xem khỏe hay là bị ốm đau.

  Câu thứ hai có từ chưa ở cuối dùng để hỏi một người bạn đã bị ốm xem đã khỏe lại chưa

Câu 5. Hãy cho biết sự khác nhau về hình thức và ý nghĩa của hai câu sau:

a) Bao giờ anh đi Hà Nội?

b) Anh đi Hà Nội bao giờ?

- Ở câu a từ bao giờ được đặt ở đầu câu để hỏi về một sự việc sắp xảy ra, sẽ xảy ra.

- Ở câu b từ bao giờ được đặt ở cuối câu đề hỏi về một việc đã xảy ra rồi.

Câu 6. Cho biết hai câu nghi vấn sau đây đúng hay sai. Vì sao?

a) Chiếc xe này bao nhiêu ki-lô-gam mà nặng thế?

b) Chiếc xe này giá bao nhiêu mà rẻ thế?

 - Câu a là câu đúng vì một người thây bạn vất vả đẩy chiếc xe lên thềm nhà thì có thể hỏi: “Chiếc xe này bao nhiêu kilogam mà nặng thế?".

- Câu b sai vì chưa biết giá tiền sao có thế hỏi: “Chiếc xe này giá bao nhiêu mà rẻ thế?"