Sự tích Hồ Gươm

Trong hệ thống truyền thuyết của nước ta, có lẽ Sự tích Hồ Gươm là truyền thuyết ít mang tính chất tưởng tượng, kì ảo nhất. Đọc tác phẩm ta như được sống lại những năm tháng chiến đấu hào hùng, oanh liệt của dân tộc trong cuộc kháng chiến chống quân Minh xâm lược. Và càng thêm kính yêu hơn nữa vị anh hùng Lê Lợi đã đem lại độc lập, tự do cho dân tộc. Hãy Cunghocvui.com tìm hiểu tác phẩm qua bài viết dưới đây:

Tóm tắt sự tích Hồ Gươm

Sự tích Hồ Gươm

* Các điểrn cơ bản
-    Soạn bài sự tích Hồ Gươm
-    Ý nghĩa lịch sử càng rò ràng hơn các truyền thuyết trước.

 Nội dung: giải thích ý nghĩa của địa danh hồ Hoàn Kiếm.
  -    Nhân vật có ghi danh trong sách sử: giặc Minh, Lè Lợi, Lé Thận, nghĩa quân Lam Sơn.
  -    Nhâm vật truyền thuyết (thần thoại): Đức Long Quàn, thẩn Rủa Vàng (Kim Quy) .

I.   Các truyền thuyết kế lại về thời đại Hùng Vương, nhân vật xuất hiện thường là những nhân vật thần thoại. Càng về sau, nhân vật xuất hiện trong truyền thuyết thường là các vị anh hùng có ghi trong lịch sử dân tộc, nhân vật thần thoại chỉ xuất hiện ở những tình huống đặc biệt nhất. Đảy là nhân vật Long Quân, Rùa Vàng trong truyền thuyết kể về công cuộc kháng chiến chống giặc ngoại xâm vào thời Hậu Lê, với ý nghĩa là giải thích địa danh hồ Hoàn Kiếm.

II.   Nhân vật thần thoại xuất hiện trong truyền thuyết này là Long Quân và Rùa Vàng, còn nhân vật chính có trong sử sách là giặc Minh xâm lược và lãnh tụ nghĩa quân Lê Lợi.
 Từ năm 1407 đến năm 1427, triều đại nhà Minh bên Trung Quốc xâm lược và đô hộ đất nước ta. Bọn chúng rất tàn bạo và dã man. Như Nguyễn Trãi viết trong Binh Ngô dại cáo, bọn chúng

Nướng dân den trên ngọn lửa hung tàn Vùi con dỏ xuống dưới hầm tai vạ.

  “Dân ta phải khổ nhục trăm đường, tiếng oan không kêu ca dược” (Việt Nam sử lược - Trần Trọng Kim - trang 204). Mở đầu truyền thuyết Sự tích hồ Gươm cũng ghi lại tội ác ấy của quân Minh. Tất nhiên không cam tâm đứng nhìn quân giặc chém giết hành hạ dân mình nên “nghĩa quân nổi dậy chống lại chúng”, nhưng nhiều lần bị thua. “Thấy vậy, đức Long Quân quyết định cho nghĩa quân mượn thanh gươm thần để họ giết giặc”. Người xưa tin rằng tố tiên luôn phù hộ cho con cháu thoát khỏi hoàn cảnh ngặt nghèo. Đấy là một đặc điếm về văn hóa tâm linh của người phương Đông nói chung, và người Việt nói riêng.

  Từ chi tiết có tính thần kì ấy mà xuất hiện các chi tiết thần kì khác ở các nhân vật tiếp theo. Trước hết là việc kéo lưới của ngư dân Lệ Thận. Kéo lưới lần thứ nhất, “chàng chỉ thấy có một thanh sắt” thay vì một mẻ cá to. Lần thứ hai cất lưới ở một chỗ khác, chàng cũng cất được thanh sắt ấy. Lê Thận vất bỏ thanh sắt xuống nước rồi tiếp tục thả lưới ở chỗ khác nữa. Lần thứ ba, cũng lại cất được thanh sắt ấy. “Lấy làm lạ, Thận đưa thanh sắt lại cạnh mồi lửa nhìn xem. Bỗng chàng reo lên:  "Ha ha! Một lưỡi gươm!”. “Lưỡi gươm” cũng chỉ là thanh sắt bình thường nếu Lê Thận không gia nhập nghĩa quân, và Lê Lợi không đến thăm nhà Lê Thận. Một hôm, chủ tướng Lê Lợi đến thăm nhà Lê Thận. “Trong túp lều tối om, thanh sắt hôm dó tự nhiên sáng rực lên ở xó nhà. Lấy làm lạ, Lè Lợi cẩm lên xem và thấy có hai chữ “Thuận Thiẽn”khác sâu vào lưỡi gươm”. Trên đường tránh giặc, Lê Lợi đi ngang qua một khu rừng. Chủ tướng thấy ánh sáng lạ trên ngọn cây đa, bèn trèo lên xem thì thấy chuôi gươm nạm ngọc. “Nhớ đến lưỡi gươm ờ nhà Lè Thận, Lê Lợi rút lấy chuôi giắt vào lưng”. Ba ngày sau, Lê Lợi gặp lại mọi người, kể cho họ nghè, rồi “tra gươm vào chuôi thì vừa như in”. Lúc đó, “Lê Thận năng gươm lên ngang đầu nói với Lê Lợi: - Đây là Trời có ý phó thác cho minh công làm việc lớn. Chúng tôi nguyện đem xương thịt của mình theo minh công, cùng thanh gươm thần này để báo đền Tổ quốc!".

 Kể tóm tắt truyện sự tích Hồ Gươm: Tại đây

  Người đời sau nghĩ gì về những chi tiết thần kì ấy? Khu rừng chắc có nhiều người đi qua, nhưng tại sao chuôi gươm chỉ phát sáng khi Lê Lợi bước tới đó? Tại sao Lê Lợi không phát hiện luôn cả lưỡi gươm lẫn chuôi gươm? Chuôi gươm là phần dùng cầm đế chiến đấu hoặc đế chỉ huy. Có lẽ Long Quân đã biết Lê Lợi có mạng đế vương nên mới cho gặp chuôi gươm, còn Lê Thận gặp được lưỡi gươm Thuận Thiên. Trước mặt quán sĩ, Lê Thận thành kính dâng gươm cho Lê Lợi, và cho rằng “Đăy là Trời có ý phó thác cho minh công làm việc lớn” chẳng phải là đòn tâm lí làm cho thanh thế và nhuệ khí của nghĩa quân ngày một tăng sao? Long Quán là một vị thần khởi đầu dân tộc bao giờ cũng sáng suốt, khi giúp con cháu bao giờ Ngài cũng đặt sự vật, sự việc vào đúng hoàn cảnh, đúng người như đặt thanh gươm Thuận Thiên vào tay Lê Lợi đế Lê Lợi chỉ huy nghĩa quân đánh đuổi giặc Minh. Truyền thuyết kế tiếp việc “Gươm thần mở dường cho họ đánh trận ra mãi, cho đến lúc không còn bóng một tên giặc nào trên đất nước”.

   Phần cuối của truyền thuyết là cảnh vua Lê Lợi trả lại gươm thần. Khung cảnh hồ Tả Vọng lúc ấy cũng thật kì ảo. Hiện tượng Lê Lợi trả gươm cho Rùa Vàng cũng vậy, nhưng cũng rất phù hợp với hiện tượng kì ảo trong việc trao gươm thần. Hãy tưởng tượng cảnh rùa há miệng đớp lấy thanh gươm. “Gươm và rùa đã chìm đáy nước, người ta vẫn còn thấy vật gì sáng le lói dưới mặt hồ xanh”. Đấy cũng là hình ảnh giải thích việc đổi tên hồ Tả Vọng thành hồ Hoàn Kiếm, và thế hiện lòng yêu hòa bình của người Việt Nam.

III.    Tóm lại, truyền thuyết Sự tích Hồ Gươm xuất hiện vào thời trung đại tuy có những hình ảnh kì ảo nhưng tính chất lịch sử rõ ràng hơn bởi có sự xuất hiện của những nhân vật thực có ghi trong sử sách. Thông qua việc giải thích hồ Tả Vọng đối tên thành hồ Hoàn Kiếm, truyền thuyết chỉ ra rằng cuộc chiến đấu có chính nghĩa thì sẽ chiến tháng. Chính nghĩa ấy chính là sự khát vọng hòa bình của dân tộc Việt Nam ở bất kì thời đại nào. 
 

Mong rằng bài viết Sự tích Hồ Gươm sẽ giúp cho các bạn có nhiều kiến thức bổ ích!