Luyện từ và câu: Cấu tạo của tiếng trang 4 SGK Tiếng Việt 4 tập 1

-  Tiếng do ba bộ phận: âm đầu, vần, thanh tạo thành.

-  Tiếng nào cũng bắt buộc phải có vần và thanh. Bộ phận âm đầu không bắt buộc phải có mặt.

-  Thanh ngang không đánh dấu khi viết, còn các thanh khác đều được đánh dấu ở phía trên. Riêng dấu nặng đặt phía dưới.

Lời giải chi tiết

I. Nhận xét

1. Câu tục ngữ dưới đây có bao nhiêu tiếng?

Bầu ơi thương lấy bí cùng,

Tuy rằng khác giống nhưng chung một giàn.

Trả lời:

 (Bầu / ơi / thương / lấy / bí / cùng / Tuy / rằng / khác / giống / nhưng / chung / một/ giàn ⟶ 14 tiếng).

2. Đánh vần tiếng bầu. Ghi lại cách đánh vần đó?

Trả lời:  

(bờ - âu - bâu - huyền - bầu).

3. Tiếng bầu do những bộ phận nào tạo thành ?

Trả lời:

(âm đầu: b, vần: âu và thanh: huyền).

4. Phân tích các bộ phận tạo thành những tiếng khác trong câu tục ngữ trên. Rút ra nhận xét:

a) Tiếng nào có đủ các bộ phận như tiếng bầu?

b) Tiếng nào không có đủ các bộ phận như tiếng bầu?

Trả lời:

* Xem bảng phân tích dưới đây:

Tiếng

Âm đầu

Vần

Thanh

Bầu

b (bờ)

âu

huyền

ơi

-

ơi

ngang

thương

th (thờ)

ương

ngang

lấy

ỉ (lờ)

ây

sắc

bí

b (bờ)

i

sắc

cùng

c (cờ)

ung

huyền

tuy

t (tờ)

uy

ngang

rằng

r (rờ)

ăng

huyền

khác

kh (khờ)

ac

sắc

giống

gi (gi)

ông

sắc

nhưng

nh(nhờ)

ưng

ngang

chung

ch(chờ)

ung

ngang

một

m (mở)

ôt

nặng

giàn

gi (gi)

an

huyền

Tiếng

Âm đầu

Vần

Thanh

Bầu

b (bờ)

âu

huyền

ơi

-

ơi

ngang

thương

th (thờ)

ương

ngang

lấy

ỉ (lờ)

ây

sắc

bí

b (bờ)

i

sắc

cùng

c (cờ)

ung

huyền

tuy

t (tờ)

uy

ngang

rằng

r (rờ)

ăng

huyền

khác

kh (khờ)

ac

sắc

giống

gi (gi)

ông

sắc

nhưng

nh(nhờ)

ưng

ngang

chung

ch(chờ)

ung

ngang

một

m (mở)

ôt

nặng

giàn

gi (gi)

an

huyền

*  Nhận xét:

-   Những tiếng có đủ các bộ phận như tiếng bầu: thương, lấy, bí, cùng, tuy, rằng, khác, giống, nhưng, chung, một, giàn.

-  Tiếng không có đủ các bộ phận: ơi (không có âm đầu).

 II. Luyện tập

1. Phân tích các bộ phận cấu tạo của từng tiếng trong câu tục ngữ

Nhiễu điều phủ lấy giá gương

Người trong một nước phải thương nhau cùng

M:

Tiếng

Âm đầu

Vần

Thanh

nhiễu

nh

iêu

ngã

Tiếng

Âm đầu

Vần

Thanh

nhiễu

nh

iêu

ngã

* Các em kẻ bảng theo mẫu, phân tích chính xác các bộ phận cấu tạo của từng tiếng. Sau đó ghi kết quả vào bảng.

Trả lời:

*  Phân tích như sau là đúng:

Tiếng

Âm dầu

vẩn

Thanh

nhiễu

nh

iêu

ngã

điều

đ

iêu

huyền

phủ

ph

u

hỏi

lấy

i

ây

sắc

giá

gi

a

sắc

gương

g

ương

ngang

người

ng

ươi

huyền

trong

tr

ong

ngang

một

m

ôt

nặng

nước

n

ươc

sắc

phải

ph

ai

hỏi

thương

th

ương

ngang

nhau

nh

au

ngang

cùng

c

ung

huyền

Tiếng

Âm dầu

vẩn

Thanh

nhiễu

nh

iêu

ngã

điều

đ

iêu

huyền

phủ

ph

u

hỏi

lấy

i

ây

sắc

giá

gi

a

sắc

gương

g

ương

ngang

người

ng

ươi

huyền

trong

tr

ong

ngang

một

m

ôt

nặng

nước

n

ươc

sắc

phải

ph

ai

hỏi

thương

th

ương

ngang

nhau

nh

au

ngang

cùng

c

ung

huyền

2. Giải câu đố sau:

Để nguyên, lấp lánh trên trời

Bớt đầu, thành chỗ cá bơi hằng ngày.

(Là chữ gì ?)

Trả lời:

Để nguyên là sao, bớt âm đầu thành ao. Vậy chữ đó là chữ sao.)