Soạn bài Thuật ngữ - Soạn văn lớp 9

  —Ẩn dụ trong Ngữ văn.

  —Phân sổ thập phân trong Toán học.

b. Những thuật ngữ này chủ yếu được dùng trong loại văn bản về khoa học, kĩ thuật, công nghệ.

II. ĐẶC ĐIỂM CỦA THUẬT NGỮ

I. Những thuật ngữ trong mục 2 không cổ nghĩa nào khác. Các từ ngữ không phải thuật ngữ thường có nhiều nghĩa.

2. Trong hai ví dụ đã cho, ví dụ 1 từ muối trong một định nghĩa hóa học, ví dụ 2 từ muối trong một câu ca dao.

Từ muối đầu là một thuật ngữ, không có tính biểu cảm, không gợi lên những ý nghĩa bóng bẩy, muối chỉ là muối chứ không phải là cái gì khác.

Từ muối sau là một từ thông thường, gừng cay muối mặn ý chỉ những gian nan vất vả mà người ta phải nếm trải trong dời.

   Xem thêm các bài Soạn văn 9 tập 1 tại đây! 

III. LUYỆN TẬP

♦ Bài tập 1

Điền thuật ngữ thích hợp vào ô trổng:

• Lực là tác dụng đẩy, kéo của vật này lên vật khác (Vật lí).
• Xâm thực là toàn bộ các quá trình phá hủy lớp đất dá phủ trền mặt đất do các tác nhân: gió, sóng biển, bàng hà, nước chảy ... (Địa li)
• Hiện tượng hóa học là hiện tượng trong đó có sinh ra chất mới. (Hoá hộc)
• Trường từ vựng là tập hợp tất cả các từ có chung về nét nghĩa. (Ngữ văn)
• Di chỉ là nơi có đấu vết cư trú và sinh sống của người xưa. (Lịch sử)
• Thụ phấn là hiện tượng hạt phấn tiếp xúc với đầu nhụy. (Sinh học)
• Lưu lượng là lượng nước chảy qua mặt cắt ngang lòng sông ở một điểm nào đó trong một giây đồng hồ. Đơn vị đo m3/s. (Địa li)
• Trọng lực là lực hút của Trái Đất. (Vật lí)
• Khí áp là sức ép của khí quyển lên bề mặt Trái Đất. (Địa lí)
• Đơn chất là những chất do một nguyên tố hoá học cấu tạo nên. (Hoá học)
• Thị tộc phụ hệ là thị tộc theo dòng họ người cha, trong đó nam có quyền hơn nữ. (Lịch sử)
• Đường trung trực là đường thẳng vuông góc với một đoạn thẳng tại điểm giữa của đoạn thẳng ấy. (Toán học)

Bài tập 2

Từ phương trình vốn là một thuật ngữ toán học nhưng ở đây được dùng theo nghĩa ẩn dụ. Từ phương trình ở đây chỉ mối liên hệ giữa vấn đề dân số với những nhân tố khác trong sự phát triển xã hội. Môi liên hệ này chẳng khác gì mối liên hệ giữa những ẩn số (con số chưa biết) với những con số đã biết trong một đẳng thức toán học.

Bài tập 3

Trong trượng hợp a, từ. hỗn hợp được dùng như một thuật ngữ. Gòn trường hợp b từ hỗn hợp được dùng như một từ ngữ thông thường.

Đặt câu với từ hỗn hợp.

Thức ăn hỗn hợp được sử đụng nhiều trong lĩnh vực chăn nuôi gia súc.

Bài tập 4

   Cá là động vật có xương sống, ở dưới nước, bơi bằng vây, thở bằng mang. Đó là định nghĩa cá của sinh vật học. Theo cách hiểu thông thường của người Việt Nam, cá không nhất thiết phải thở băng mang (cá voi, cá heo, cá sâu).

Bài tập 5

   Hiện tượng đồng âm giữa thuật ngữ thị trường của kinh tê' học và thuật ngữ thị trường của quang học không vi phạm nguyên tắc một thuật ngữ. Một khái niệm về thuật ngữ này được dùng trong hai lĩnh vực riêng biệt, chứ không phải trong cùng một lĩnh vực.