Soạn bài Lời tiễn dặn - Soạn văn lớp 10

1. Diễn biến tâm trạng của chàng trai trên đường tiễn người yêu về nhà chồng như thế nào? Hãy phân tích những câu thơ, những dẫn chứng thể hiện tâm trạng đó.

Trả lời:

   Phải tiễn người yêu về với nhà chồng, lòng Anh vô cùng đau xót. Thế nhưng trên đường đưa tiễn, Anh gọi chị là “người đẹp anh yêu”, khẳng định tình yêu trong Anh vẫn còn thắm thiết. Nhưng cũng có lúc, tình cảm của Anh mâu thuẫn với hiện thực khách quan là Chị đang “cất bước theo chồng” (thậm chí đã có con với chồng).

   Lúc tiễn đưa, Anh có những cử chỉ, hành  động dường như muốn níu kéo cho dài giây phút được ở thêm bên Chị. Anh phải được dặn Chị đôi câu thì mới “đành lòng” quay gót. Anh muốn ngồi lại bên Chị, âu yếu Chị để “ủ lấy hương người” cho mai sau “khi chết”, lửa xác (của mình) vẫn đượm hơi người thương yêu. Anh nựng con Chị mà như nựng chính con mình. Cách ứng xử ấy nói lên tình thương yêu vô bờ mà Anh dành cho Chị.

   Như vậy, lúc tiễn đưa, Anh sống trong tâm trạng dằn vặt, day dứt khổ đau. Phải chăng chính vì thế mà hai câu thơ cuối đoạn như là một sự phá phách. Nó khẳng định cái ý chí quyết tâm đoàn tụ của cả hai người.

2. Phân tích những câu thơ mô tả hành động, tâm trạng của cô gái trên đường về nhà chồng. Cách mô tả ấy biểu lộ tình yêu của chàng trai với cô gái như thế nào?

Trả lời:

   Đoạn thơ là lời của Anh, vì thế tâm trạng của Chị chỉ là gián tiếp. Tuy được biểu hiện qua ánh mắt và suy nghĩ của của anh, thế nhưng, chúng ta vẫn có thể nhận ra, chị dường như cũng muốn níu kéo cho dài ra những giây phút cuối cùng ở bên anh. Chị chân bước đi mà đầu “còn ngoảnh lại” mắt còn “ngoái trông anh”, chân bước càng xa thì lòng càng đau đớn,… chính từ các tâm trạng ấy mà cứ mỗi lần qua một cánh rừng chị đều lấy đó là cái cớ để mà dừng lại  đợi chờ anh.

3. Phân tích những câu thơ, những chi tiết thể hiện thái độ, cử chỉ ân cần của chàng trai đối với cô gái trong những ngày anh còn lưu lại ở nhà chồng của cô.

Trả lời:

     Lúc ở nhà chồng của chị, chứng kiến cảnh chị bị nhà chồng đánh đập đến ngã lăn ra bên miệng cối gạo, bên “máng lợn vầy”, anh đã chạy lại đỡ chị dậy, ân cần phủi áo chải đầu cho chị, sau đó còn đi chặt tre về làm ống lam thuôc cho chị “uống khỏi đau”. Những cử chỉ, hành động đó bộc lộ niềm xót thương, thông cảm sâu sắc rất mực đốì với người yêu. Lúc này, anh như một chỗ dựa tinh thần của chị. Chị cần anh biết bao! Ca dao các dân tộc thiểu số nước ta thường mô tả cảnh cô gái mới về nhà chồng đã bị hành hạ đánh đập thảm hại. Đề tài này khái quát được một sự thật đau lòng trong số phận của người phụ nữ miền núi lạc hậu thời cũ.

Phần thứ hai đoạn trích chủ yếu bộc lộ không chỉ tâm trạng xót xa của anh cho chi mà còn là quyết tâm bằng mọi giá đón chị về đoàn tụ với mình.

Bền chắc như vàng, như đá

Yêu nhau, yêu trọn đời gỗ cứng

Yêu nhau, yêu trọn kiếp đến già,

Ta yêu nhau tàn đời giổ, không rung không chuyển,

Người xiểm xui, không ngoảnh không nghe.

   

4. Đoạn trích có sử dụng rất nhiều câu thơ có sự trùng điệp từ, kiểu câu, ví dụ.

Trả lời :

 Đoạn trích đã sử dụng rất nhiều câu thơ có sự trùng điệp từ, hình ảnh kiểu câu (cú pháp), có những từ được nhác đi nhắc lại nhiều lần. Tết I cả nhằm một ý nối lên lòng quyết tâm đoàn tụ không có gì lay chuyển được của đôi lứa này. Đọc lại ta sè nhận ra ngay điều này. Đây cũng là lối thể hiện quen thuộc trong ca dao của nhiều dân tộc thiểu số miền Bắc nước ta. Giữa thiên nhiên núi rừng hoành tráng, dân gian miền núi thường thể hiện bằng cách phải nhắc đi nhắc lại nhiều lần một ý như thế mới thỏa mãn được những cảm xúc đang trào dâng trong lòng những con người hồn nhiên, chất phác mà mãnh liệt.