Soạn bài Hoàng Lê nhất thống chí ( Ngô gia văn phái ) - Soạn văn lớp 9

Câu 1. Tìm đại ý và bố cục của đoạn trích

Bố cục

Có thể chia làm ba đoạn:

-    Đoạn 1: Từ đầu đến "Hôm ấy nhằm vào 25 tháng chạp năm Mậu Thân (1788): Khi được tin báo giặc Thanh đã chiếm Thăng Long, Bắc Bình Vương lên ngôi hoàng đês, tự mình đốc suất đại binh ra Bắc phá giặc”.

-   Đoạn 2: Từ "Vua Quang Trung tự mình đốc suất đại binh” đến "vua Quang Trung tiến quân đến Thăng Long rồi kéo vào thành”. Cuộc hành binh tiến công đại thần tốc và chiến thắng lừng lẫy của vua Quang Trung.

-   Đoạn 3: Từ "Lại nói Tôn Sĩ Nghị và vua Lê” đến "cũng lấy làm xấu hổ”: Tình cảnh của viên tướng xâm lược và bọn bán nước cầu vinh.

-   Hình tượng nổi bật nhất trong hồi sách là hình tượng người anh hùng dân tộc Quang Trung. Ngay người cung nhân cũng đánh giá rất cao tài quân sự của người anh hùng lão luyện, dũng mãnh và có tài cầm quân, ẩn hiện như quỷ thần. Hai viên tướng giỏi từng mưu phản đã bị Quang Trung trừng trị dễ dàng bắt như bắt trẻ con, giết như giết con lợn, uy danh của vua Quang Trung lớn đến mức chỉ cần trò tay, đưa mắt mà ai nấy phách lạc hồn xiêu.

   Các tác giả tuy là trung thần của nhà Lê nhưng khi viết về vua Quang Trung lại rất thực và hay.

   Quang Trung được miêu tả như một anh hùng có tài cả văn lẫn võ .

   Quang Trung biết an ủi, động viên mọi người tiếp tục truyền thống chống ngoại xâm.

   Không quở trách các tướng dưới quyền về chủ trương rời bỏ Thăng Long với ý đồ bảo toàn lực lượng.

-   Có tầm nhìn xa về mối quan hệ lâu dài với nhà Thanh sau khi bọn chúng thất bại.

-   Hành binh thần tốc không để giặc kịp trở tay, kinh ngạc; tướng ở trên trời xuống, quân ở dưới đất chui lên.

-   Bắt gọn quân do thám hư trương thanh thế, ban đêm, dùng cảm tử quân khiêng ván, dùng voi giày đạp, dùng nghi binh theo bờ đê Yên Duyên.

   Các tác giả tuy là trung thành nhà Lê nhưng với lập trường dân tộc và tinh thần yêu nước nên viết về vua Quang Trung rất chân thực, sinh động, có màu sắc sử thi...

Câu 3. Sự thảm bại của quân tướng nhà Thanh và số phận bi đát của vua tôi Lê Chiêu Thống phản nước, hại dân, được miêu tả như thế nào? Em có  nhận xét gì về lối văn trần thuật ở đây?

   Hình ảnh bọn xâm lược trong đoạn trích hiện lên là Tôn Sĩ Nghị và một số quân lính của hắn. Nghị là kẻ kiêu căng tự phụ, chủ quan, nhưng cũng rất hèn nhát.

   Đạo quân xâm lược này đã vào Thăng Long quá dễ dàng không mất một mũi tên, như vào chỗ không người. Chính vì thế mà chúng chủ quan, kiêu ngạo, không cảnh giác. Tướng thì xem thường cho là vô sự không cần phải đề phòng, kiêu căng buông tuồng, ngày ngày chơi bời tiệc tùng. Quân thì rời bỏ đội ngũ lang thang, không giữ kỉ luật, chỉ giỏi huênh hoang mồm to miệng rộng đòi bắt sống toàn bộ quân Tây Sơn.

   Bởi vậy, người cung nhân cũng nhận xét về bọn Tôn Sĩ Nghị là không nắm chắc tình hình chỉ biết đại khái, họ làm sao mà hiểu được rõ ràng đích xác. Hơn nữa họ chỉ lảng vảng ở bên bờ sông lấy thanh thế suông để dọa dẫm mà thôi. Khi Nguyễn Huệ tới họ không thể nào chống nổi “Tổng đốc họ Tôn đem thứ quân nhớ nhà kia mà chống lại thì địch làm sao nổi'?”

   Đúng như lời nhận xét ấy, bọn quân xâm luợc đã thất bại thảm hại.