Soạn bài Chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự - Soạn văn lớp 10

1. Đọc truyện "An Dương Vương và Mi Châu, Trong Thủy', trả lời các câu hỏi (SGK, tr. 62)

a. Tác giả dân gian kể chuyện gì?

b. Theo anh chị, có thể coi sự việc và các chi tiết trên là những sự việc, chi tiết tiểu biểu không, vì sao?

Trả lời:

a)   Trong truyện An Dương Vương và Mị Châu — Trọng Thủy, tác giả dân gian kể về công việc kiến thiết và giữ gìn đất nước của cha ông ta xưa.

b) Ở thân bài có sự việc Trọng Thủy và Mị Châu chia tay nhau. Chọn sự việc này tác giả nhằm mục đích vừa dẫn dắt câu chuyện vừa thể hiện được mối tình gắn bó khăng khít keo sơn giữa lứa đôi Trọng Thủy - Mị Châu. Không thể bỏ qua sự việc trên vì nếu làm như vậy thì truyện sẽ khổng liền mạch, cốt truyện sẽ bị phá vỡ và tính cách của hai nhân vật trên sẽ không được nêu bật.

Hơn nữa, sau sự việc tiêu biểu này là các sự việc:

• Lần theo dấu lông ngỗng do Mị Châu rắc, Trọng Thủy dẫn quân lính đuối theo cha con An Dương Vương;
• Cha con An Dương Vương cùng đường. Nhà vua tự tay chém con gái

Các sự việc vừa kể tiếp nốì nhau bằng quan hệ móc xích, nhân quả đúng như cốt truyện.

Như vậy, sự việc Trọng Thủy - Mị Châu chia tay nhau, nhất là chi tiết “Mị Châu rắc lông ngỗng” dọc dường lánh nạn có vai trò quan trọng tiêu biểu không thể nào bỏ qua được chi tiết này làm tiền đề dẫn dắt cho các sự việc, chi tiết tiếp liền sau.

Câu 2. Chọn kể một vào chi tiết về người con trai của lão Hạc.

— Theo cốt truyện trên phần cần có những sự việc, chi tiết tiêu biểu là phần thân bài.

— Trong phần thân bài sự việc tiêu biểu là người con trai lão Hạc tìm gặp ông giáo với các chi tiết nghe ông giáo kể về cái chết của cha, din viếng mộ cha, gửi lại ông giáo những di vật của cha.

Câu 3 :Từ những việc làm trên, anh (chị) hãy nêu cách chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu trong bài văn tự sự.

Để lựa chọn sự việc chi tiết trong bài văn tự sự cần nắm vững các bước cơ bản sau:

•  Xác định rõ đề tài, chủ đề tư tưởng của bài văn.
•  Dự kiến cốt truyện có mở đầu và kết thúc (gồm nhiều sự việc nối tiếp móc xích nhân quả với nhau):
• Triển khai các sự việc bằng một số chi tiết cụ thể và tiêu biểu.

Luyện tập

Bài tập 1.

• Sự việc hòn đá xấu xí được phát hiện và được chở đi nơi khác có vai trò chuẩn bị cho sự việc ở phần kết thúc truyện và cũng góp phần miêu tả diễn biến tâm trạng của nhân vật và làm sáng rõ chủ đề của truyện nên không thể bỏ qua được. Có thể coi đây là sự việc tiêu biểu trong văn bản Hòn đá xù xì của Giả Bình Ao.
• Từ đó, có thế rút ra bài học: Khi lựa chọn sự việc, chi tiết tiêu biểu để kề chuyện hoặc để viết bài văn tự sự, cần kĩ càng thận trọng cân nhắc sao cho sự việc, chi tiết đó cũng góp phần dần dắt câu chuyện, tô đậm tính cách nhân vật để tạo sự lôi cuôn và tập trung biểu hiện chủ đề, ý nghĩa của bài văn.

Bài tập 2.

   Trong đoạn trích Uy-lít-xơ trở về, tác giả kể lại cuộc đoàn viên kì lạ của hai vợ chồng người dũng tướng sau 20 năm xa cách nghìn trùng, ở phần cuối đoạn trích, tác giả đã chọn sự việc quan trọng đó là sự việc Pê-nê-lốp thử chồng bằng những chi tiết, đặc điểm của chiếc giường. Đây là sự việc tiêu biểu với các chi tiết đặc sắc độc đáo như Pê-nê-lốp nhờ nhũ mẫu khiêng chiếc giường ra khỏi phòng. Uy-lít-xơ giật mình hỏi lại. Sau đó, chàng đã nói rõ đặc điểm của chiếc giường mà chỉ có hai vợ chồng chàng mới biết. Thế là họ nhận ra nhau với nỗi niềm xúc động, hạnh phúc đến vô cùng. Với cách chọn sự việc và các chi tiết tiêu biểu ké trên, Hô-me-rơ đã rất mực thành công trong nghệ thuật kể chuyện lôi cuốn hấp dẫn đồng thời cũng khắc họa đậm nét phẩm chất tính cách của hai nhân vật: Uy-lít-xơ và Pê-nê-lôp.