Soạn bài Chị em Thúy Kiều - Soạn văn lớp 9

Câu 1. Hãy tìm hiểu kết cấu của đoạn thơ và nhận xét kết cấu ấy có liên quan như thế nào với trình tự miêu tả nhân vật của tác giả?

1. Đoạn trích có một kết cấu chặt chẽ thể hiện rõ ràng trình tự miêu tả nhân vật của tác giả:

-   Giới thiệu khái quát.

-   Tả Thúy Vân làm nền để tả Thúy Kiều.

-   Cực tả tài sắc toàn vẹn, hiếm có của Thúy Kiều.

Câu 2. Những hình tượng nghệ thuật nào mang tính ước lệ khi gợi tả vẻ đẹp của Thúy Vân? Qua những hình tượng ấy, em cảm nhận Thúy Vân có nét riêng về nhan sắc và tính cách như thế nào?

   Trước tiên, tác giả giới thiệu khái quát hai chị em Thúy Kiều — chỉ với một câu thơ: "Mai cốt cách, tuyết tinh thần” ông đã khái quát được vẻ đẹp chung ai cũng toàn vẹn hoàn thiện, hoàn mĩ (mười phân vẹn mười) tuy là mỗi người có một vẻ đẹp riêng (mỗi người một vẻ).

   Để làm công việc đó, tác giả dùng bút pháp ước lệ, tượng trưng, lấy vẻ đẹp của thiên nhiên (mây, tuyết) làm chuẩn mực để gián tiếp so sánh với vẻ đẹp của hai chị em Thúy Kiều.

   Bốn câu tiếp theo, Nguyễn Du miêu tả vẻ đẹp của Thúy Vân.

                          "Vân xem trang trọng khác vời

                    Khuôn trăng đầy đặn, nét ngài nở nang

                           Hoa cười ngọc thốt đoan trang

                    Mây thua nước tóc, tuyết nhường màu da.”

   Ngòi bút thơ của Nguyễn Du làm hiện lên từ khuôn mặt, nét mày, màu da, mái tóc đến nụ cười một cô gái xinh đẹp, thùy mị, đoan trang, phúc hâu tròn trịa và khiêm nhường. Biện pháp tu từ ẩn dụ ước lệ, đặc biệt là các từ trang trọng, đầy đặn, đoan trang, thua, nhường đã phác họa được vẻ đẹp phúc hậu của Thúy Vân và nhất là đã ngầm dự báo một tương lai sáng sủa của nàng.

3. Khi gợi tả nhan sắc Thúy Kiều, tác giả đã sử dụng hình tượng nghệ thuật mang tính ước lệ, theo em, có những điểm nào giống và khác Thúy Vân?

    Vẻ đẹp “nghiêng nước nghiêng thành” của Thúy Kiều ẩn chứa trong đôi mắt:

                                    “Làn thu thủy, nét xuân sơn”

   Ánh mắt trong xanh như làn nước mùa thu. Lông mày xinh tươi như vẻ núi mùa xuân. Nhan sắc đó làm cho hoa liễu phải hờn ghen: "Hoa ghen thua thắm liễu hờn kèm xanh .”

   Vẻ đẹp của Thúy Kiều làm cho tạo hóa phải ghét lây, các vẻ đẹp khác phải đố kị như hoa ghen, liêu hờn ngầm dự báo số phận nàng sẽ éo le đau khổ.

 Tác giả chỉ dành bốn câu để Thúy Vân so với 12 câu sau đó để cực tả vẻ đẹp của Thụy Kiều. Tả Thúy Vân, tặc giả chủ yếu tả ngoại hình. Còn tả Thúy Kiều, ông tả cả sắc, tài và tình đầy đủ.

  Câu 4. Bên cạnh vẻ đẹp về hình thức, tác giả còn nhấn mạnh những vẻ đẹp nào ở Thúy Kiều? Những vẻ đẹp ấy cho thấy Thúy Kiều là người như thế nào?

   Không chỉ có thừa nhan sắc, Thúy Kiều còn là một cô gái thông minh và tài hoa rất mực:

                               "Thông minh vốn sẵn tính trời

                          Pha nghề thi họa đủ mùi ca ngâm”

  Đủ tài “cầm kì thi hoa” Kiều còn đánh đàn giỏi mà tuyệt xảo lại ,là khúc bạc mệnh mà nàng đã tự soạn ra:

                      “Cung thương làu bực ngũ âm

                 Nghề riêng ăn đứt Hồ Cầm một trương

                       Khúc nhà tay lựa nên chương

                 Một thiên bạc mệnh lại càng não nhân.”

   Bằng lối tu từ ẩn dụ, ước lệ, thậm xưng, Nguyễn Du dã dựng nên một bức tranh tuyệt tác về sắc đẹp lộng lẫy diệu kì của Thúy Kiều, vẻ đẹp đó như dự báo tương lai của người con gái này sẽ không bình yên như Thúy Vân, em nàng.

     Qua đoạn trích này, Nguyễn Du đã hết sức trân trọng đề cao vẻ dẹp của con người, một vẻ đẹp hoàn thiện, hoàn mĩ. Đây chính là một trong những biểu hiện của cảm hứng nhân đạo, nhân văn ở Truyện Kiều.

     Click vào Link: Soạn văn 9 ngắn nhất để dễ dàng chinh phục chương trình Ngữ văn 9!

 

Câu 5. Người ta thường nói: sắc đẹp của Thúy Vân "mây thua nước tóc tuyết nhường màu da", còn sắc đẹp của Thúy Kiều "hoa ghen thua thắm liễu hờn kém xanh" là dự báo số phận hai người. Theo em có đúng không? Vì sao?

Trả lời:

- Với ngôn từ miêu tả Thúy Vân cho thấy vẻ đẹp hiền lành, phúc hậu nàng sẽ có cuộc đời bình yên, suôn sẻ. Khi tả nàng Nguyễn Du rất tinh tế khi dùng chữ "nhường" "thua" trước vẻ đẹp của làn da, mái tóc.

- Còn với Thúy Kiều, ngôn ngữ ông miêu tả "sắc sảo mặn mà", với sắc đẹp đó hoa phải "ghen", liễu phải "hờn", vẻ đẹp của nàng còn hơn cả thiên nhiên tạo vật. Bởi vậy dự báo cuộc sống đầy trắc trở, số phận éo le, bất hạnh

Câu 6. Trong hai bức chân dung Thúy Kiều và Thúy Vân, em thấy bức chân dung nào nổi bật hơn, vì sao?

Trả lời:

Trong hai bức chân dung Thuý Vân và Thuý Kiều, bức chân dung Thuý Kiều nổi bật hơn. Điều này phù hợp với dụng ý nghệ thuật của tác giả khi sáng tạo Truyện Kiều: toàn bộ tác phẩm tập trung xoay quanh câu chuyện về cuộc đời đầy đau khổ của nàng Kiều. Điều này thể hiện ngay ở sự chênh lệch về số lượng câu thơ dành cho việc miêu tả hai nhân vật (4/12). Vẻ đẹp của Thuý Vân được gợi tả về nhan sắc, tính tình còn vẻ đẹp của Thuý Kiều được gợi tả cả về nhan sắc, tài trí, và tâm hồn. Mặc dù Thuý Vân là em nhưng lại được tả trước là vì tác giả muốn tạo ra một phông nền làm nổi bật chân dung của Kiều.