Phân tích vẻ đẹp truyền thống và hơi thở của th...

- Hướng dẫn giải

Phương pháp giải:

+ Vận dụng kiến thức đã học về tác giả, tác phẩm “Việt Bắc” để tạo lập văn bản nghị luận văn học.

+Sử dụng các phương pháp giải thích, phân tích, tổng hợp, so sánh,…

Giải chi tiết:

  Yêu cầu về hình thức:

_Thí sinh biết kết hợp kiến thức và kĩ năng làm nghị luận văn học để tạo lập văn bản.

_Bài viết phải có bố cục đầy đủ, rõ ràng; văn viết có cảm xúc; diễn đạt trôi chảy, bảo đảm tính liên kết; không mắc lỗi chính tả, từ ngữ, ngữ pháp.

  Yêu cầu về nội dung:

*Giới thiệu vài nét về tác giả, tác phẩm:

_Tố Hữu là lá cờ đầu của nền thơ ca cách mạng Việt Nam. Thơ Tố Hữu mang tính trữ tình – chính trị sâu sắc và nghệ thuật biểu hiện đậm đà tính dân tộc.

_Bài thơ Việt Bắc trích trong tập thơ cùng tên, nhân sự kiện thời sự có tính lịch sử: tháng 10/1954, sau chiến thắng Điện Biên Phủ, miền Bắc được giải phóng, những người kháng chiến từ chiến khu Việt Bắc trở về thủ đô Hà Nội. Bài thơ được coi là thi phẩm xuất sắc, tiêu biểu cho phong cách thơ Tố Hữu.

_Đoạn thơ thể hiện vẻ đẹp truyền thống và hơi thở của thời đại Cách mạng trong thơ Tố Hữu.

*Giải thích:

_Vẻ đẹp truyền thống: việc nhà thơ đã kế thừa và phát huy những nét đẹp của nền thơ ca cổ điển và thơ ca dân tộc cả phương diện nội dung và hình thức. Đó chính là nét đặc sắc của hồn thơ Tố Hữu đậm đà tính dân tộc.

_Hơi thở của thời đại cách mạng: nội dung, cảm xúc của đoạn thơ nói riêng, Việt Bắc nói chung mang làn gió của thời đại mới – phản ánh hiện thực đất nước, con người Việt Nam trong những năm kháng chiến chống Pháp. Hình thức nghệ thuật cũng hòa chung với vẻ đẹp của thi ca cách mạng. Đó là nét hiện đại trong thơ Tố Hữu.

_Thơ Tố Hữu vừa mang vẻ đẹp của thời đại Cách mạng, vừa kế thừa vẻ đẹp của thơ ca truyền thống, trở thành điệu hồn của con người Việt Nam qua nhiều thế hệ.

*Phân tích, chứng minh:

_Đoạn thơ mang vẻ đẹp của thi ca truyền thống.

+Đoạn thơ là lời của người kháng chiến về xuôi nhắn gửi với người ở lại – đồng bào chiến khu Việt Bắc tình cảm thủy chung tha thiết, nỗi nhớ không nguôi về thiên nhiên và con người Việt Bắc (Ta về, mình có nhớ ta/ Ta về, ta nhớ những hoa cùng người). Tái hiện tình cảm, nỗi nhớ đó, Tố Hữu một lần nữa khắc sâu ân tình, ân nghĩa của con người cách mạng, cũng là đạo lí uống nước nhớ nguồn – vốn là vẻ đẹp truyền thống của dân tộc.

+Đoạn thơ đã gợi vẽ bức tranh Việt Bắc với bốn mùa xuân – hạ - thu – đông là bức tranh tứ bình đã đi vào hội họa phương Đông và thơ ca dân tộc như Truyện Kiều – Nguyễn Du, Chinh phụ ngâm – Đặng Trần Côn – Đoàn Thị Điểm… trở thành những nét đẹp có tính mẫu mực, cổ điển.

+Thể thơ lục bát dân tộc, sử dụng cặp đại từ mình – ta thường xuất hiện trong thơ ca dân gian, ngôn ngữ bình dị, trong sáng, gợi cảm, đậm đà hồn dân tộc.

+Kết cấu đăng đối, hài hòa, câu lục khắc họa về thiên nhiên song hành cân xứng với một câu bát khắc họa vẻ đẹp con người.

+Bút pháp chấm phá, mỗi bức họa chỉ chọn một đôi hình ảnh nhưng đã ghi lại linh hồn rất riêng của thiên nhiên và con người Việt Bắc.

+Sử dụng thi liệu cổ trăng, hoa…

_Đoạn thơ mang hơi thở thời đại cách mạng thể hiện vẻ đẹp của quê hương Việt Bắc trong những năm kháng chiến chống Pháp và vẻ đẹp của con người lao động mới trong công cuộc xây dựng đất nước. Đoạn thơ tràn đầy niềm tin tưởng ngợi ca, lạc quan cách mạng:

Mùa đông: 

+thiên nhiên: hình ảnh: hoa chuối ->gợi sự bình dị.

                          màu sắc:xanh - đỏ-> gợi sự ấm nóng.

     +con người: mạnh mẽ, hiên ngang, làm chủ núi rừng “đèo cao nắng ánh dao gài thắt lưng”.

Mùa xuân:  

+thiên nhiên: hình ảnh: hoa mơ.

                          màu sắc: trắng.

->gợi sự tinh khôi, thanh khiết – bức tranh đầy sức sống.

     +con người: cần mẫn, cẩn trọng “người đan nón chuốt từng sợi giang”.

Mùa hè:      

+thiên nhiên: âm thanh: tiếng ve.

                          màu sắc: rừng phách đổ vàng.

     +con người: chăm chỉ “hái măng một mình”.

Mùa thu:     

+ thiên nhiên: buổi đêm với ánh trăng sau ngày hòa bình lặp lại.

      + con người: ân nghĩa, thủy chung, chăm chỉ, cần cù, tràn đầy tinh thần lạc quan “tiếng hát ân tình thủy chung”.

*Đánh giá:

_Bức tranh tứ bình không chỉ vẽ lên một quê hương cách mạng tươi sáng, căng tràn sức sống mà còn khắc họa bức chân dung con người mới, con người kháng chiến trong công cuộc xây dựng, kiến thiết đất nước. Đoạn thơ chan chứa niềm tin, niềm tự hào, lạc quan của nhà thơ cách mạng.

_Mới mẻ nhưng cũng rất truyền thống. Với kết cấu cổ điển, thể thơ lục bát, đoạn thơ là khúc hát ân tình, ân nghĩa; lời thơ gần gũi đi vào lòng người muôn thế hệ, trở thành điệu hồn chung của cả dân tộc.