Phần Luyện tập - Vận dụng

1. Luyện tập

Câu hỏi 1: Nêu những chuyển biến về kinh tế, xã hội vào cuối thời nguyên thủy. Chuyển biến nào quan trọng nhất? Vì sao?

Trả lời:

Chuyển biến về kinh tế: Con người phát hiện ra kim loại và biết chế tác công cụ lao động bằng đồng đỏ, đồng thau và bằng sắt, số lượng lớn hơn và phong phú hơn về chủng loại. Nhờ sử dụng công cụ kim khí, nhất là công cụ sắt, con người đã có thể khai phá những vùng đất đai mà trước khi chưa khai phá nổi…

Chuyển biến về xã hội: Chuyển biến từ xã hội nguyên thủy sang xã hội có giai cấp. Riêng ở phương Đông, con người dần chuyển xuống khai phá khu vực đồng bằng ven những con sông lớn và dần ổn định. Cư dân đã sinh sống quây quần và canh tác nông nghiệp nên mối quan hệ giữa người với người vẫn rất gần gũi, mật thiết. 

• Chuyển biến về kinh tế quan trọng nhất. Bởi vì, từ việc phát hiện ra kim loại, chế tác ra công cụ kim loại và nhờ sử dụng chúng đã tạo ra được một lượng sản phẩm dư thừa thường xuyên. Nên diện tích sản xuất và canh tác càng mở rộng, năng suất tăng cao. => Xã hội có sự phân hóa thành người giàu và người nghèo.

Câu hỏi 2: Khái quát những nét cơ bản về kinh tế, xã hội Việt Nam cuối thời nguyên thủy.

Trả lời:

Về kinh tế:

Con người đã biết sử dụng kim loại để chế tác công cụ lao động; các công cụ lao động bằng đồng đỏ và đồng thau ngày càng được sử dụng phổ biến và phong phú về chủng loại.

Địa bàn cư trú của con người ngày càng được mở rộng, từ chỗ cư trú trong các hang động, mái đá, con người đá dần chuyển xuống khai phá khu vực đồng bằng ven những dòng sông lớn, như: sông Hồng, sông Mã, sông Cả…

Về xã hội:

Trong xã hội bước đầu có sự phân hóa, tuy nhiên, sự phân hóa này không triệt để, không sâu sắc.

2. Vận dụng

Câu hỏi: Kể tên một số vật dụng bằng kim loại hiện nay mà em biết. Từ đó, phát biểu suy nghĩ của em về ý nghĩa của việc phát hiện ra kim loại vào cuối thời nguyên thủy.

Trả lời:

Một số vật dụng bằng kim loại hiện nay mà em biết:

• Đồ dùng sản xuất: liềm, kìm, búa, cuốc, xẻng, cày,...

• Đồ dùng gia đình: xoong, nồi, chảo, thìa, dao...

• Đồ dùng công nghiệp: Các loại máy móc công nghiệp...

Ý nghĩa của việc phát hiện ra kim loại vào cuối thời nguyên thủy:

Việc phát hiện và sử dụng phổ biến các công cụ lao động bằng kim loại đã đưa tới nhiều chuyển biến quan trọng trong đời sống kinh tế và xã hội của con người ở cuối thời kì nguyên thủy.

• Trước khi kim khí xuất hiện: Công cụ lao động chủ yếu của con người là đá. Do công cụ lao động còn thô sơ, lạc hậu nên năng suất lao động của con người rất thấp.

• Khi công cụ kim loại xuất hiện và được sử dụng phổ biến: Năng suất lao động của con người tăng lên gấp nhiều lần so với thời đại đồ đá. Con người có thể khai phá thêm đất hoang, sản phẩm làm ra ngày càng nhiều, không chỉ đủ ăn mà còn dư thừa...