Phần 3. Ngô Quyền và chiến thắng Bạch Đằng năm 938

Câu hỏi 1: Dựa vào lược đồ hình 17.5, hình 17.6 và đọc thông tin, hãy tóm tắt diễn biến trận Bạch Đằng năm 938.

Trả lời:

Tóm tắt diễn biến trận Bạch Đằng năm 938:

• Nhận được tin Lưu Hoằng Tháo sẽ kéo quân vào nước ta theo đường biển, Ngô Quyền đã chủ động lên kế hoạch đánh giặc ở vùng cửa sông Bạch Đằng.

• Cuối năm 938, Lưu Hoằng Tháo kéo quân tiến vào khu vực cửa biển Bạch Đằng.

• Khi thủy triều dâng cao, Ngô Quyền cho thuyền nhẹ ra nhử giặc ra đánh và giả vờ thua.

• Lưu Hoằng Tháo đốc quân đuổi theo vượt qua khu vực có bãi cọc ngầm mà không hề hay biết.

• Khi thủy triều bắt đầu rút, Ngô Quyền hạ lệnh dốc toàn lực lượng đánh trở lại.

• Bị đánh bất ngờ, quân Nam Hán quay đầu tháo chạy, thuyền va vào bãi cọc vỡ tan tành. Lưu Hoằng Tháo tử trận trong đám tàn quân.

• Quân ta từ trên đánh xuống, từ 2 bên bờ đánh sang, đánh giáp lá cà quyết liệt.

Câu hỏi 2: Nét độc đáo trong nghệ thuật đánh giặc của Ngô Quyền thể hiện qua những điểm nào?

Trả lời:

• Chọn địa điểm: Tận dụng địa thế tự nhiên hiểm trở của sông Bạch Đằng, chọn khu vực cửa sông và vùng trung lưu, hạ lưu sông Bạch Đằng làm điểm quyết chiến với giặc – chủ động đón đánh quân xâm lược.

• Chiến thuật đánh giặc: Sáng tạo cách sử dụng các cọc ngầm bằng cách huy động quân và dân lên rừng đốn hàng ngàn cây gỗ dài, đầu đẽo nhọn và bịt sắt đóng xuống dòng sông Bạch Đằng ở những nơi hiểm yếu gần cửa biển, thành một trận địa cọc ngầm. Áp dụng quy luật lên - xuống của thủy triều để bố trí trận địa chiến đấu.

• Tổ chức, bố trí và sử dụng các lực lượng hợp lý, linh hoạt để tiêu diệt quân địch: Bố trí quân mai phục ở hai bên bờ sông, trong những vùng cây cối rậm rạp. Sử dụng các chiến thuyền nhỏ, nhẹ để nghi binh, lừa địch. Khi thủy triều bắt đầu rút, quân thủy và quân bộ phối hợp đổ quân ra đánh.

Câu hỏi 3: Nêu ý nghĩa lịch sử của Chiến thắng Bạch Đằng năm 938.

Trả lời:

• Đập tan ý chí xâm lược của quân Nam Hán. 

• Chấm dứt thời kì Bắc thuộc, mở ra một thời đại mới - thời kì độc lập, tự chủ lâu dài của dân tộc Việt Nam.

• Để lại nhiều bài học kinh nghiệm cho các cuộc đấu tranh yêu nước sau này.

Câu hỏi 4: Đánh giá công lao của Ngô Quyền đối với lịch sử dân tộc.

Trả lời:

• Đã tập hợp được quần chúng nhân dân, đánh được trăm vạn quân địch. Đánh tan âm mưu xâm lược của quân Nam Hán làm cho người phương Bắc không dám sang lại nữa.

• Kết thúc hơn 1000 Bắc thuộc. Giành lại quyền độc lập cho nước nhà. Đặt nền móng cho việc xây dựng chính quyền độc lập.

• Nêu cao tinh thần đấu tranh bất khuất, quật cường của nhân dân ta.