Bài 4: Sông Hương

Bài học “Sông Hương” được biên soạn bám sát chương trình sách giáo khoa Tiếng Việt lớp 2 thuộc bộ Chân trời sáng tạo giúp bạn dễ dàng làm bài tập về nhà và học tốt hơn môn học này.

--------------------------

I. Khởi động

Câu hỏi: Đố bạn về tên dòng sông:

Sông gì tên gọi đã xanh?

Sông gì không nhuộm mà quanh năm hồng?

Trả lời:

- Sông gì tên gọi đã xanh => sông Lam

- Sông gì không nhuộm mà quanh năm hồng => sông Hồng

II. Khám phá và luyện tập

1. Đọc

Sông Hương

Sông Hương là một bức tranh phong cảnh gồm nhiều đoạn mà mỗi đoạn đều có vẻ đẹp riêng của nó. Bao trùm lên cả bức tranh là một màu xanh có nhiều sắc độ đậm nhạt khác nhau: màu xanh thẳm của da trời, màu xanh biếc của lá cây, màu xanh non của những bãi ngô, thảm cỏ in trên mặt nước.

Mỗi mùa hè tới, hoa phượng vĩ nở đỏ rực hai bên bờ. Hương Giang bỗng thay chiếc áo xanh hằng ngày thành dải lụa đào ửng hồng cả phố phường.

Những đêm trăng sáng, dòng sông là một đường trắng lung linh dát vàng. Sông Hương là một đặc ân của thiên nhiên dành cho Huế, làm cho không khí thành phố trở nên trong lành, làm tan biến những tiếng ồn ào của chợ búa, tạo cho thành phố một vẻ đẹp êm đềm.

Theo Đất nước ngàn năm

• Sắc độ: mức đậm, nhạt của màu.

• Đặc ân: ơn đặc biệt.

Câu hỏi 1: Trong đoạn 1, bức tranh sông Hương được tả bằng những màu sắc nào?

Trả lời:

Trong đoạn 1, bức tranh sông Hương được tả bằng những màu sắc: xanh thẳm, xanh biếc, xanh non.

Câu hỏi 2: Khi mùa hè tới, màu sắc của sông Hương thay đổi như thế nào?

Trả lời:

Khi mùa hè tới, màu sắc sông Hương thay đổi từ màu xanh thành màu đào ửng hồng.

Câu hỏi 3: Vào những đêm trăng sáng, sông Hương giống với hình ảnh gì?

Trả lời:

Vào những đêm trăng sáng, sông Hương giống một đường trăng lung linh dát vàng.

Câu hỏi 4: Vì sao Sông Hương là một đặc ân của thiên nhiên dành cho Huế?

Trả lời:

Sông Hương là một đặc ân của thiên nhiên dành cho Huế bởi vì sông Hương làm cho không khí thành phố trở nên trong lành, làm tan biến những tiếng ồn ào của chợ búa, tạo cho thành phố một vẻ đẹp êm đềm.

2. Viết

Câu hỏi a. Nghe – viết: Sông Hương (từ Mỗi mùa hè tới đến dát vàng).

Sông Hương

Mỗi mùa hè tới, hoa phượng vĩ nở đỏ rực hai bên bờ. Hương Giang bỗng thay chiếc áo xanh hằng ngày thành dải lụa đào ửng hồng cả phố phường.

Những đêm trăng sáng, dòng sông là một đường trắng lung linh dát vàng.

Câu hỏi b. Chọn vần eo hoặc vần oe thích hợp với mỗi hoa và thêm dấu thanh (nếu cần):

Trả lời:

khéo léo lóe sáng khoe sắc

trong veo tròn xoe mạnh khỏe

Câu hỏi c: Chọn vần thích hợp với mỗi hoa và thêm dấu thanh (nếu cần):

Trả lời:

• Vần iu hoặc vần iêu.

Những hạt sương mát dịu

Níu nhau trĩu trên cành

Bầu trời rất là xanh

Nắng vàng đang khiêu vũ.

• Vần an hoặc vần ang.

Ngọn gió thì quen bò ngang

Ngọn gió xa mẹ lang thang đêm ngày.

Ngọn mướp thì ưa leo cây

Rủ đàn bướm đến nhảy dây khắp giàn.

3. Thực hiện các yêu cầu dưới đây

Câu a. Cách viết các từ ngữ ở thẻ màu xanh và thẻ màu hồng có gì khác nhau? Vì sao?

Trả lời:

Các từ ngữ ở thẻ màu hồng được viết thường còn các từ ngữ ở thẻ màu xanh thì được viết hoa. Nguyên nhân là bởi vì các từ ngữ ở thẻ màu hồng chỉ sự vật chúng còn các từ ngữ ở thẻ màu xanh chỉ sự vật cụ thể - có tên riêng nên cần viết hoa tên của sự vật đó.

Câu b. Viết tên:

• Một dòng sông, dòng suối hoặc một dòng thác.

• Một ngọn núi, hòn đảo hoặc một bãi biển.

 

Trả lời:

• Một dòng sông, dòng suối hoặc một dòng thác: sông Hậu, suối Voi, thác Bản Giống, sông Hồng, sông Hương,....

• Một ngọn núi, hòn đảo hoặc một bãi biển: núi Ba Vì, đảo Nam Yết, bãi biển Nha Trang, núi Bà Đen, bãi biển Sầm Sơn,...

4. Đặt 2 - 3 câu giới thiệu một cảnh sông nước hoặc núi non mà em biết.

Trả lời:

- Bãi biển Quy Nhơn vô cùng xinh đẹp!

- Sông Hồng là dòng sông lớn nhất ở miền Bắc nước ta.

5. Kể chuyện

Câu a: Nghe kể chuyện

Sự tích Hồ Gươm

1. Giặc Minh đô hộ nước ta, làm nhiều điều bạo ngược. Lê Lợi dựng cờ khởi nghĩa tại Lam Sơn nhưng ban đầu thế yếu nên thường bị thua. Vì thế, đức Long Quân quyết định cho nghĩa quân mượn thanh gươm thần để trừ giặc.

2. Hồi ấy, một người đánh cá tên là Lê Thận, ba lần kéo lưới đều gặp một thanh sắt, nhìn kĩ, hoá ra một lưỡi gươm. Sau đó, Lê Thận gia nhập đoàn quân khởi nghĩa Lam Sơn và dâng thanh gươm cho Lê Lợi.

3. Ít lâu sau, một lần Lê Lợi bị giặc đuổi phải chạy vào rừng, ông bắt được chuôi gươm nạm ngọc trên cây đa. Khi tra chuỗi gươm vào lưỡi gươm ở nhà Lê Thận thì vừa như in. Lúc đó, Lê Lợi mới biết đấy là gươm thần. Từ khi có gươm thần, nghĩa quân đánh đâu thắng đấy, cuối cùng đánh tan quân xâm lược.

4. Một năm sau khi thắng giặc, Lê Lợi –lúc bấy giờ đã lên ngôi vua – đi thuyền chơi hồ Tả Vọng, rùa vàng theo lệnh của Long Quân nổi lên đòi lại gươm thần. Vua nâng gươm trả lại cho rùa vàng. Từ đó, hồ mang tên là Hồ Gươm hay còn gọi là hồ Hoàn Kiếm.

Theo Kho tàng truyện cổ tích Việt Nam

Câu b: Kể từng đoạn của câu chuyện theo tranh và từ ngữ gợi ý dưới tranh.

Sự tích Hồ Gươm

Theo Nguyễn Đổng Chi

Trả lời:

* Tranh 1: Thuở ấy, giặc Minh sang xâm lược nước ta. Chúng làm nhiều điều bạo ngược khiến lòng dân oán hận. Lê Lợi quyết định dựng cờ khởi nghĩa để đánh đuổi quân Minh. Thế nhưng, vì thế yếu nên thường bị thua. Trước hoàn cảnh ấy, đức Long Quân quyết định cho nghĩa quân mượn thanh gươm thần để đánh giặc.

* Tranh 2: Hồi ấy, có một người đánh cá tên là Lê Thận. Một sớm đi kéo lưới bắt cá. Cả ba lần anh đều bắt gặp một thanh sắt. Nhìn kĩ mới phát hiện ra đó là một thanh gươm. Nghĩ là gươm quý nên Lê Thận đã luôn để bên mình. Sau này, Lê Thận gia nhập nghĩa quân Lam Sơn. Anh bèn dâng thanh gươm quý kia cho chủ tướng Lê Lợi.

* Tranh 3: Một lần bị giặc đuổi bắt phải chạy vào trong rừng. Ở nơi này, tình cờ Lê Lợi bắt gặp một chuôi gươm nạm ngọc trên ngọn cây đa. Nhớ tới lưỡi gươm mà Lê Thuận đã dâng lên cho mình, Lê Lợi tra thử gươm vào chuôi gươm thì thấy vừa như in. Lúc này, Lê Lợi mới biết đó là gươm thần. Từ khi có gươm thần, nghĩa quân đánh đâu thắng đó. Cuối cùng, đánh tan quân xâm lược, trả lại bình yên cho đất nước.

* Tranh 4: Sau khi thắng giặc Minh, Lê Lợi lên ngôi vua. Một năm sau, vua đi thuyền trên hồ Tả Vọng thì gặp chuyện lạ. Đến giữa hồ, một con rùa vàng nổi lên nói rằng nghe theo lệnh Long Quân tới đây đòi lại gươm thần. Vua nâng thanh gươm lên trả lại rùa vàng. Từ đó, hồ còn có tên là Hồ Gươm hay còn gọi là hồ Hoàn Kiếm.

Câu c: Kể lại toàn bộ câu chuyện.

Trả lời:

Thuở ấy, giặc Minh sang xâm lược nước ta. Chúng làm nhiều điều bạo ngược khiến lòng dân oán hận. Lê Lợi quyết định dựng cờ khởi nghĩa để đánh đuổi quân Minh. Thế nhưng, vì thế yếu nên thường bị thua. Trước hoàn cảnh ấy, đức Long Quân quyết định cho nghĩa quân mượn thanh gươm thần để đánh giặc.

Hồi ấy, có một người đánh cá tên là Lê Thận. Một sớm đi kéo lưới bắt cá. Cả ba lần anh đều bắt gặp một thanh sắt. Nhìn kĩ mới phát hiện ra đó là một thanh gươm. Nghĩ là gươm quý nên Lê Thận đã luôn để bên mình. Sau này, Lê Thận gia nhập nghĩa quân Lam Sơn. Anh bèn dâng thanh gươm quý kia cho chủ tướng Lê Lợi.

Một lần bị giặc đuổi bắt phải chạy vào trong rừng. Ở nơi này, tình cờ Lê Lợi bắt gặp một chuôi gươm nạm ngọc trên ngọn cây đa. Nhớ tới lưỡi gươm mà Lê Thuận đã dâng lên cho mình, Lê Lợi tra thử gươm vào chuôi gươm thì thấy vừa như in. Lúc này, Lê Lợi mới biết đó là gươm thần. Từ khi có gươm thần, nghĩa quân đánh đâu thắng đó. Cuối cùng, đánh tan quân xâm lược, trả lại bình yên cho đất nước.

Sau khi thắng giặc Minh, Lê Lợi lên ngôi vua. Một năm sau, vua đi thuyền trên hồ Tả Vọng thì gặp chuyện lạ. Đến giữa hồ, một con rùa vàng nổi lên nói rằng nghe theo lệnh Long Quân tới đây đòi lại gươm thần. Vua nâng thanh gươm lên trả lại rùa vàng. Từ đó, hồ còn có tên là Hồ Gươm hay còn gọi là hồ Hoàn Kiếm.

6. Luyện tập thuật việc được tham gia (tiếp theo)

Câu a: Em hãy sắp xếp lại thứ tự các công việc cần làm một tấm bưu thiếp chúc mừng mẹ hoặc cô nhân ngày Quốc tế Phụ nữ.

Trả lời:

Thứ tự các việc cần làm một tấm bưu thiếp:

- Chuẩn bị các vật liệu cần thiết.

- Viết vẽ hình bưu thiếp.

- Cắt theo hình đã vẽ

- Trang trí bưu thiếp

- Viết lời chúc mừng

Câu b: Viết 4 - 5 câu thuật lại việc làm bưu thiếp

Trả lời:

Việc làm bưu thiếp bao gồm các công đoạn như sau. Đầu tiên, bạn cần phải chuẩn bị các vật liệu cần thiết. Ví dụ như bìa cứng, keo dán, kéo, bút,... Sau đó, hãy vẽ hình bưu thiếp mà bạn mong muốn. Tiếp đến, bạn hãy cắt theo hình đã vẽ. Rồi bạn trang trí bưu thiếp phù hợp với nội dung. Cuối cùng, hãy viết lời chúc gửi tới người nhận. Như vậy, bạn đã hoàn thành xong một tấm bưu thiếp.

III. Vận dụng

Câu hỏi 1: Đọc một bài văn về quê hương:

a. Chia sẻ về bài văn đã đọc.

b. Viết vào Phiếu đọc sách những điều em đã chia sẻ.

Trả lời:

a. Bài Nắng phương Nam của Trần Hoài Dương

b. Phiếu đọc sách

- Tên bài văn: Nắng phương Nam

- Tác giả: Trần Hoài Dương

- Cảnh đẹp:

+ Từ ngữ: nắng phương Nam, rung rinh

+ Câu văn: Đi giữa rừng hoa như đi trong mơ. / Một nhành mai chở nắng phương Nam. / Nơi một rừng mai thắm đang rung rinh trước nắng

- Cảm xúc: Những cây mai đem theo tình cảm của các bạn trong Nam có thể khiến cho thời tiết ngoài Bắc ấm áp hơn.

Câu 2: Nói về vẻ đẹp của sông Hương với người thân.

Trả lời:

Em có thể nói về sự thay đổi màu sắc của sông Hương theo thời gian hoặc nói về lợi ích của sông Hương.

Trên đây là cách soạn Tiếng Việt lớp 2, Tuần 26 - Bài 4 “Sông Hương” trong chương trình sách mới Chân trời sáng tạo mà các bạn học sinh có thể tham khảo. Mong rằng bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bài học này!