Bài 18: Tế bào - Đơn vị cơ bản của sự sống

Bài học “Tế bào - Đơn vị cơ bản của sự sống” được biên soạn bám sát chương trình sách giáo khoa Khoa học tự nhiên lớp 6 thuộc bộ Kết nối tri thức với cuộc sống giúp bạn dễ dàng làm bài tập về nhà và học tốt hơn môn học này.

--------------------------

Câu hỏi mở đầu: Mỗi ngôi nhà được xây nên từ nhiều viên gạch. Vậy đã bao giờ em tự hỏi: Những sinh vật xung quanh chúng ta được hình thành từ đơn vị cấu trúc nào?

Trả lời:

Tất cả các cơ thể sinh vật xung quanh chúng ta đều được cấu tạo từ đơn vị cấu trúc rất nhỏ bé, gọi là tế bào.

I. Tế bào là gì?

Câu hỏi: Tại sao tế bào được coi là đơn vị cơ bản của các cơ thể sống?

Trả lời:

Tế bào là đơn vị cấu tạo của cơ thể sống  vì:

- Mọi cơ thể sống đều cấu tạo từ tế bào, nó là đơn vị cấu tạo bé nhất của cơ thể sống.

- Tế bào có thể thực hiện đầy đủ các quá trình sống cơ bản: sinh trưởng (lớn lên), hấp thụ chất dinh dưỡng, hô hấp, cảm giác, bài tiết và sinh sản.

II. Hình dạng và kích thước tế bào

1. Hình dạng tế bào

Câu hỏi 1: Quan sát hình 18.1, nêu nhận xét về hình dạng tế bào.

Trả lời:

- Các tế bào rất đa dạng về kích thước, hình dạng, cách sắp xếp.

- Nhận xét: mỗi loại tế bào có hình dạng và kích thước khác nhau. Sự khác nhau về kích thước và hình dạng của các loại tế bào có ý nghĩa với sinh vật: phù hợp với từng chức năng mà tế bào đảm nhận để xây dựng thành một cơ thể sống hoàn chỉnh có khả năng trao đổi chất, chuyển hóa năng lượng, sinh trưởng, phát triển, vận động, cảm ứng và sinh sản. 

2. Kích thước tế bào

Câu hỏi 1: Quan sát kích thước tế bào vi khuẩn, tế bào động vật, tế bào thực vật trong hình 18.2 và cho biết tế bào nào có thể quan sát bằng mắt thường, tế bào nào phải quan sát bằng kính hiển vi?

Trả lời:

Mắt thường chỉ quan sát được các vật có kích thước lớn hơn 0,1 mm do đó với một số loại tế bào thực vật và động vật có kích thước lớn hơn 0,1 mm thì có thể quan sát được bằng mắt thường. VD: tế bào trứng cá.

Kính hiển vi giúp phóng to kích thước vật lên nhiều lần nên hỗ trợ quan sát vật kích thước rất nhỏ từ 1mm đến 0,1nm do đó có thể quan sát được tế bào vi rút, vi khuẩn, các tế bào động vật và thực vật có kích thước nhỏ.

• Bốn bạn học sinh phát biểu về hình dạng, kích thước của các loại tế bào khác nhau như sau:

Hãy thảo luận nhóm để trả lời các câu hỏi sau:

a) Phát biểu của bạn nào đúng?

b) Lấy ví dụ để giải thích tại sao các phát biểu khác không đúng?

Trả lời:

a) Phát biểu D là đúng, các phát biểu còn lại sai.

b) Các loại tế bào khác nhau thường có kích thước và hình dạng khác nhau

Ví dụ: tế bào hồng cầu ở người có hình đĩa dẹt có đường kính khoảng 7,8 µm, còn tế bào vi khuẩn E.coli hình que có kích thước là 2-3 µm x 0,5 µm.

Trên đây là cách soạn Khoa học tự nhiên lớp 6 bài “Tế bào - Đơn vị cơ bản của sự sống” trong chương trình sách mới Kết nối tri thức với cuộc sống mà các bạn học sinh có thể tham khảo. Mong rằng bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bài học này!