Bài 16 Thủy quyển. Vòng tuần hoàn nước. Nước ngầm, băng hà

I. Thủy quyển, thành phần chủ yếu của thủy quyển

1. Dựa vào hình 16.1 em hãy nêu và so sánh:

- Tỉ lệ diện tích lục địa và đại dương ở bán cầu Bắc

- Tỉ lệ diện tích lục địa và đại dương ở bán cầu Nam

Gợi ý trả lời:

- Tỉ lệ diện tích lục địa và đại dương ở bán cầu Bắc và Nam:

• Lục địa ở bán cầu Bắc ( 39,24%) chiếm tỉ lệ % cao hơn ở cực Nam ( 19,0%) và cao hơn 20,4%.

• Đại dương ở bán cầu Bắc (60,6%) chiếm tỉ lệ % thấp hơn ở cực Nam (81,0%) và thấp hơn 20,4%.

2. Quan sát hình 16.2 và đọc thông tin trong bài, em hãy cho biết nước có ở những nơi đâu trên Trái Đất?

Gợi ý trả lời:

Nước có ở những khu vực sau:

- Băng tuyết trên đỉnh núi.

- Hơi nước trong các đám mây.

- Ao, hồ, sông, suối, đại dương và biển.

- Dòng chảy ngầm, hơi nước trong khí quyển,…

II. Vòng tuần hoàn nước

Quan sát hình 16.3 và đọc thông tin trong bài, em hãy mô tả vòng tuần hoàn lớn của nước.

Gợi ý trả lời:

Vòng tuần hoàn lớn của nước:

- Nước từ các mạch nước ngầm, hồ, đại dương dưới tác động của nhiệt độ bốc hơi lên cao nhiều dần tụ thành các đám mây

- Mây được gió đưa vào sâu lục địa: ở vùng vĩ độ thấp, núi thấp mây gặp lạnh thành mưa

- Một phần mưa bay hơi ngay và trở lại khí quyển, phần còn lại rơi xuống biển trở thành nước mặt hoặc ngấm vào đất thành nước ngầm, ở vùng vĩ độ cao và núi cao, mây gặp lạnh tạo thành tuyết

- Nước ngấm và đọng lại về lại biển và đại dương, rồi tiếp tục bốc hơi,...

III. Nước ngầm và băng hà

1. Quan sát hình 16.4 và đọc thông tin trong bài, em hãy:

- So sánh tỉ lệ giữa nước mặn và nước ngọt trên trái đất

- Cho biết tỉ lệ nước ngầm trong tổng lượng nước ngọt trên Trái Đất

- Nêu tầm quan trọng của nước ngầm

 

Gợi ý trả lời:

- Tỉ lệ nước mặn chiếm gần như tuyệt đối lên tới 97,5 % trong khi nước ngọt chỉ chiếm 2,55

- Tỉ lệ nước ngầm chiếm 30,1 % trong tổng lượng nước ngọt trên trái đất thấp hơn tỉ lệ lượng nước trên đỉnh núi băng và sông băng ( 68,7%) là 38,6%.

- Tầm quan trọng của nước ngầm: cung cấp nguồn nước cho sinh hoạt, cho sản xuất nông nghiệp và công nghiệp, là nguồn nước ngọt quan trọng cho toàn thế giới.

2. Quan sát hình 16.4, hình 16.5 và đọc thông tin trong bài, em hãy:

- Kể tên những nơi có băng hà.

- Xác định tỉ lệ băng hà trong tổng lượng nước ngọt trên Trái Đất.

- Nêu tầm quan trọng của băng hà.

Gợi ý trả lời:

- Những nơi có băng hà là:

+ Nam cực, Bắc cực.

+ Các dãy núi vùng ôn đới và các đảo ở vùng vĩ độ cao.

+ Các dãy núi cao giữa hai vĩ tuyến 350 Bắc và Nam,…

- Tỉ lệ băng hà trong tổng lượng nước ngọt trên Trái Đất chiếm tới 68,7%.

- Nêu tầm quan trọng của băng hà

+ Nguồn cung cấp nước chủ yếu cho các con sông ở miền ôn đới hay các con sông bắt nguồn từ núi cao.

+ Là nguồn dự trữ, cung cấp nước ngọt lớn nhất trên Trái Đất.

Luyện tập

1. Hãy kể tên các thành phần chủ yếu của thủy quyển.

Gợi ý trả lời:

Các thành phần chủ yếu của thủy quyển

- Nước trong các biển, đại dương.

- Nước trên lục địa: sông, suối, ao, hồ, băng, tuyết, nước ngầm,…

- Hơi nước trong khí quyển.

 

2. Hãy tìm ví dụ cho thấy nước ngầm có tham gia vào vòng tuần hoàn lớn của nước.

Gợi ý trả lời:

- Nước ngầm do nước trên bền mặt đất, mưa, băng tuyết tan và sông hồ thấm xuống đất tạo thành.

- Các mạch nước ngầm, theo dòng chảy ra đại dương, hồ, sông từ đó dưới tác động Mặt Trời nước bốc hơi tạo thành mây và ngưng tụ thành mưa.

Vận dụng

Nguồn nước ngọt hiện nay bị ô nhiễm nặng nề. Hãy tìm hiểu một số nguyên nhân làm ô nhiễm nguồn nước ngọt hay ở địa phương em.

Gợi ý trả lời:

Ở địa phương em, nguồn nước ngọt hiện nay bị ô nhiễm nặng nề là do

- Rác thải và rác sinh hoạt của người dân vứt xuống sông, hồ.

- Chất thải từ các nhà máy chưa qua xử lý xả thải trực tiếp ra môi trường.

- Thuốc trừ sâu, các chất hóa học trong nông nghiệp,…