Bài 16: Hỗn hợp các chất

Bài học “Hỗn hợp các chất” được biên soạn bám sát chương trình sách giáo khoa Khoa học tự nhiên lớp 6 thuộc bộ Kết nối tri thức với cuộc sống giúp bạn dễ dàng làm bài tập về nhà và học tốt hơn môn học này.

--------------------------

Câu hỏi mở đầu: Nước biển có chứa những chất gì mà lại có vị mặn?

Trả lời:

Nước biển chứa các chất muối hòa tan làm cho nó có vị mặn. Đó là những loại chất hòa tan như kali nitrat, natri clorua và bicarbonate. Muối được lắng đọng trong đại dương thông qua nhiều cách khác nhau từ hàng tỷ năm trước. Muối được tích lũy đều đặn cho đến khi nước biển gần như bão hòa với hàm lượng muối.

I. Chất tinh khiết và hỗn hợp

Câu hỏi 1: Khi pha thêm nước vào cốc nước cam, em thấy màu và vị nước cam thay đổi thế nào? Từ đó hãy cho biết: Tính chất hỗn hợp có phụ thuộc vào thành phần không?

Trả lời:

Khi pha thêm nước vào cốc nước cam, em thấy màu nước cam nhạt dần, và vị cũng nhạt dần. Từ đó ta thấy được tính chất hỗn hợp phụ thuộc vào thành phần các chất trong hỗn hợp đó.

Câu hỏi 2: Hãy kể một số chất tinh khiết và hỗn hợp xung quanh em.

Trả lời:

- Chất tinh khiết (chỉ có 1 chất duy nhất): thủy ngân có trong nhiệt kế, muối tinh, nước cất, pha lê, ….

- Hỗn hợp (gồm 2 hay nhiều chất trộn lẫn vào với nhau): thìa inox, không khí, nước vôi trong, gang, thép, nước đường….

II. Dung dịch

Câu hỏi 1: Khi hòa tan đường vào nước, đường có bị biến đổi thành chất khác không?

Trả lời:

Khi ta hòa tan đường vào nước, đường bị tan ra, nước đường vẫn giữ được có vị ngọt của đường, trong suốt không có kết tủa hay khí sinh ra

=> Khi hòa tan đường vào nước thì đường không bị biến đổi thành chất khác.

Câu hỏi 2: Nước muối, giấm ăn, nước giải khát có gas là các dung dịch. Em hãy chỉ ra dung môi và chất tan trong các trường hợp đó.

Trả lời:

Nước muối: dung môi là nước, chất tan là muối ăn

Giấm ăn: dung môi là nước, chất tan là giấm

Nước giải khát có gas: dung môi là nước, chất tan là đường, khí cacbonic và một số chất phụ gia.

Câu hỏi 3: Quan sát hình 16.1 và hãy chỉ ra loại nước nào là hỗn hợp đồng nhất, không đồng nhất?

Trả lời:

Hỗn hợp đồng nhất: nước đường, nước cất tiêm

Hỗn hợp không đồng nhất: nước cam.

• Thực hiện ở nhà (Trước bài học)

Chuẩn bị: 1 cốc, 1 thìa, muối ăn, nước

Tiến hành: Pha 3-5 thìa nhỏ muối ăn vào cốc đựng 20ml nước ấm, khuấy đều.Nếm thử vị dung dịch thu được. Nhỏ vài giọt dung dịch lên thìa inox, hơ trên lửa đến khi nước bay hơi hết. Để nguội, quan sát màu sắc và nếm thử vị của chất rắn thu được trên thìa.

- Tính chất của chất tan trong dung dịch có khác với ban đầu không?

- Em hãy: nhận xét về màu sắc, vị của chất rắn thu được và so sánh với muối ăn ban đầu.

Trả lời:

Dung dịch thu được có vị mặn của muối.

Khi cô cạn, nước bay hơi, chất rắn thu được có màu trắng, vị mặn là muối ăn ban đầu.

III. Huyền phù và nhũ tương

Câu hỏi 1: Khi hòa muối ăn vào nước, nếu muối không tan hết, bị lắng xuống đáy thì có gọi là huyền phù không?

Trả lời:

Theo định nghĩa về huyền phù, là gồm các hạt chất rắn lơ lửng trong chất lỏng.

=> Khi hòa tan muối ăn vào nước, nếu muối không tan hết sẽ bị lắng xuống đáy chứ không lơ lửng trong lòng chất lỏng nên không phải là huyền phù.

Câu hỏi 2: Kể tên một số nhũ tương và huyền phù xung quanh em.

Trả lời:

- Huyền phù: phù sa trong nước, bùn trong nước

- Nhũ tương: Hỗn hợp lòng đỏ trứng và lòng trắng trứng, hỗn hợp dầu và nước, …..

• Hoạt động: Phân biệt huyền phù với dung dịch

Chuẩn bị: 2 cốc nước, đường, bột sắn dây

Tiến hành: Cho một thìa đường vào cốc thứ nhất, cho một thìa bột sắn dây vào cốc thứ hai. Khuấy đều hai cốc. Để yên 2-3 phút.

Quan sát và trả lời câu hỏi:

1. Nước đường và nước bột sắn dây có cùng trong suốt không? Cốc nào là dung dịch, cốc nào là huyền phù?

Trả lời:

Nước đường và nước bột sắn dây không cùng trong suốt, nước đường thì trong suốt, tuy nhiên nước sắn dây có màu trắng đục. Do đó cố nước đường là dung dịch, cốc nước sắn dây là huyền phù.

2. Sau 30 phút, ở mỗi cốc có sự thay đổi nào không?

Trả lời:

Sau 30 phút ta thấy:

• Cốc nước đường không hiện tượng

• Cốc nước sắn dây thấy có bột sắn lắng xuống đáy cốc, một vài hạt vẫn lơ lửng trong dung dịch.

IV. Sự hòa tan các chất

1. Khả năng tan của các chất

Câu hỏi 1: Nêu một vài ví dụ trong thực tế cho thấy chất rắn, chất lỏng, chất khí tan trong nước.

Trả lời:

• Một số chất rắn tan được trong nước: đường, muối, viên C sủi, ….

• Một số chất lỏng tan được trong nước: rượu, giấm ăn, …

• Một số chất khí tan được trong nước: carbonic, oxygen

• Sự hòa tan của một số chất rắn

Chuẩn bị: 3 ống nghiệm, thìa, muối ăn, đường, bột đá vôi, nước.

Tiến hành:

• Rót cùng một thể tích nước (khoảng 5mL) vào 3 ống nghiệm

• Thêm vào mỗi ống nghiệm 1 thìa chất rắn lần lượt là muối ăn, đường và bột đá vôi (mỗi thìa khoảng 1 gam) và lắc đều ống nghiệm khoảng 1-2 phút. Quan sát.

 

Quan sát và trả lời câu hỏi:

1. Trong số các chất đã dùng, chất nào đã tan, chất nào không tan trong nước?

Trả lời:

• Chất tan: đường, muối

• Chất không tan: bột đá vôi.

2. Không làm thí nghiệm, hãy dự đoán bột mì, bột gạo có tan trong nước không?

Trả lời:

Bột mì, bột gạo là chất không tan trong nước.

2. Ảnh hưởng của nhiệt độ tới sự hòa tan

Câu hỏi 1: Để hòa tan được nhiều muối ăn hơn, ta phải pha muối vào nước nóng hay lạnh? Vì sao?

Trả lời:

Để hòa tan được nhiều muối ăn hơn, ta phải pha muối vào nước nóng. Vì các chắn rắn sẽ tan tốt hơn trong nước nóng, do khi nhiệt độ cao, các phân tử muối và nước chuyển động nhanh hơn, dẫn đến số lần va chạm tăng nên chất rắn được hòa tan đều trong nước.

Câu hỏi 2: Hiểu được tại sao trên vỏ hộp đựng một số sản phẩm như sữa có ghi dòng hướng dẫn: “Lắc đều trước khi sử dụng”.

Trả lời:

Một số loại sữa như sữa cacao, sữa socola… ở dạng huyền phù. Do vậy, phải lắc đều trước khi uống để phần chất rắn không bị lắng dưới đáy hộp, giúp thường thức ngon hơn.

Trên đây là cách soạn Khoa học tự nhiên lớp 6 bài “Hỗn hợp các chất” trong chương trình sách mới Kết nối tri thức với cuộc sống mà các bạn học sinh có thể tham khảo. Mong rằng bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bài học này!