Bài 15: Một số lương thực, thực phẩm

Bài học “Một số lương thực, thực phẩm” được biên soạn bám sát chương trình sách giáo khoa Khoa học tự nhiên lớp 6 thuộc bộ Kết nối tri thức với cuộc sống giúp bạn dễ dàng làm bài tập về nhà và học tốt hơn môn học này.

--------------------------

Câu hỏi mở đầu: Chúng ta sử dụng lương thực, thực phẩm hàng ngày để ăn uống, lấy năng lượng (nhiên liệu), dưỡng chất (nguyên liệu) cho cơ thể phát triển và hoạt động. Em có thể lựa chọn thức ăn cho mình và gia đình như thế nào để đủ chất dinh dưỡng, giúp cơ thể khỏe mạnh?

Trả lời:

Em có thể lựa chọn những loại thức ăn chứa các chất dinh dưỡng cần thiết cho cơ thể và lựa chọn nhiều loại thức ăn khác nhau để đa dạng các chất dinh dưỡng, thay đổi chế độ ăn thường xuyên nhưng vẫn đầy đủ các chất cần thiết cho cơ thể.

I. Các loại nhiên liệu

Câu hỏi 1: Quan sát hình 4.1 và trả lời câu hỏi:

a. Lương thực, thực phẩm nào có nguồn gốc từ thực vật? từ động vật?

b. Lương thực, thực phẩm nào có thể ăn sống? phải nấu chín?

Trả lời:

a. Lương thực, thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật - từ động vật:

Lương thực, thực phẩm có nguồn gốc từ thực vật: lúa gạo, ngô, khoai lang, mía, hoa quả, mật ong, đậu, đỗ, dầu thực vật, lạc, vừng, rau xanh.

Lương thực, thực phẩm có nguồn gốc từ động vật: cá, thịt, trứng, bơ, mỡ lợn, sữa.

b. Lương thực, thực phẩm có thể ăn sống - phải nấu chín:

Lương thực, thực phẩm có thể ăn sống: khoai lang, mía, hoa quả, mật ong, bơ, dầu thực vật, lạc, vừng, sữa.

Lương thực, thực phẩm phải nấu chín: gạo, ngô, cá, thịt, trứng, đậu đỗ, mỡ lợn, rau xanh.

Câu hỏi 2: Tại sao cần phải bảo quản lương thực, thực phẩm đúng cách?

Trả lời:

Vì trong môi trường nóng ẩm, lương thực - thực phẩm dễ bị hư hỏng nên cần phải bảo quản lương thực, thực phẩm đúng cách nhất là trong môi trường nóng ẩm. Khi đó chúng sinh ra những chất độc, có hại cho sức khỏe người dùng.

Ví dụ:

   + Thịt, cá, rau bị ôi thiu gây ngộ độc cho cơ thể

   + Gạo, lạc dễ bị mốc, sinh ra những chất cực độc, gây ung thư.

II. Các nhóm chất dinh dưỡng trong lương thực, thực phẩm

1. Carbohydrate: Nguồn năng lượng chính

Câu hỏi 1: Hãy kể tên các lương thực có trong hình 15.1 và một số thức ăn được chế biến từ các loại lương thực đó.

Trả lời:

Các lương thực có trong hình: gạo, ngô, khoai lang.

Các thức ăn được chế biến từ các loại lương thực đó là: cơm, bánh gạo, bánh ngô, …

Câu hỏi 2: Nhóm carbohydrate có vai trò gì đối với cơ thể?

Trả lời:

Nhóm carbohydrate có vai trò quan trọng đối với cơ thể. Nhóm carbohydrate chứa tinh bột, đường và chất xơ. Tinh bột là nguồn cung cấp năng lượng chính cho cơ thể, đường cũng cung cấp nhiều năng lượng cho cơ thể.

• Tìm hiểu sự biến đổi của lương thực

Câu hỏi 1: Cho một thìa gạo vào hai hộp nhựa nhỏ, thêm nước vào một hộp cho ướt hết gạo. Để yên ngoài không khí khoảng 5- 10 giờ. So sánh độ cứng của hạt gạo ở hai hộp nhựa bằng cách ép chúng bằng một vật cứng.

Trả lời:

Khi ép hai hạt gạo bằng một vật cứng, ta thấy hạt áo ướt mềm hơn hạt gạo khô

Câu hỏi 2: Em đã từng thấy cơm bị thiu chưa? Em hãy chỉ ra các dấu hiệu (mùi, màu sắc,...) cho thấy cơm đã bị thiu.

Trả lời:

Em đã từng thấy cơm bị thiu rồi. Khi cơm bị thiu, sẽ có mùi hôi, chua, bị nhớt, đôi khi có mốc xanh, mốc vàng.

Câu hỏi 3: Em đã đề xuất cách bảo quản lương thực khô (gạo, ngô, khoai, sắn) và lương thực đã được nấu chín (cơm, cháo)

Trả lời:

- Bảo quản lương thực khô (gạo, ngô,khoai,sắn): để nơi khô ráo, tránh ẩm thấp, khiến mọc mầm, thối.

- Bảo quản lương thực đã được nấu chín (cơm, cháo): để nơi khô ráo, trong tủ lạnh, đun sôi trước khi cất đi sẽ giữ được lâu hơn.

2. Các chất dinh dưỡng khác

Câu hỏi 1: Quan sát hình 15.1 và cho biết thực phẩm nào cung cấp protein, thực phẩm nào cung cấp lipid.

Trả lời:

Thực phẩm cung cấp protein: cá, thịt, trứng, sữa, đậu, đỗ

Thực phẩm cung cấp lipid: sữa, thịt,cá,  trứng, dầu thực vật, lạc, bơ, mỡ lợn, vừng.

Câu hỏi 2: Hãy tìm hiểu và cho biết những mặt tốt và mặt xấu của lipid đối với sức khỏe con người.

Trả lời:

Lipid là chất béo, nguồn dự trữ năng lượng trong cơ thể và tác dụng chống lạnh.

- Mặt tốt: Cung cấp năng lượng cho cơ thể, duy trì nhiệt độ cơ thể và bảo vệ cơ thể,cấu thành các tổ chức, thúc đẩy hấp thu các vitamin tan trong chất béo.

- Mặt xấu: tiêu thụ nhiều lipid và cơ thể thừa chất béo sẽ gây béo phì, mắc các bệnh tim mạch, máu nhiễm mỡ, ...

Câu hỏi 3: Hãy tìm hiểu và cho biết những thực phẩm bổ sung nhiều calcium cho cơ thể.

Trả lời:

Những thực phẩm bổ sung nhiều calcium cho cơ thể: sữa, rau xanh, hải sản, trái cây,...

Câu hỏi 4: Vitamin nào tốt cho mắt?

Trả lời:

Vitamin A tốt nhất cho mắt. Vitamin A là chất chống oxy hóa giúp bảo vệ mắt, tăng cường sức khỏe ở niêm mạc và giác mạc. Đồng thời chống lại các bệnh nhiễm trùng do các loại vi khuẩn hoặc virus gây ra. Thực phẩm chứa vitamin A là: gan động vật, khoai lang, cà rốt, bông cải xanh, ...

Câu hỏi 5: Vitamin nào tốt cho sự phát triển của xương?

Trả lời:

Vitamin D tốt cho sự phát triển của xương. Vitamin D có vai trò quan trọng trong chuyển hoá canxi và xương. Loại vitamin này giúp tăng hấp thu canxi ở ruột, tăng sự thành lập xương.

• Tìm hiểu sự biến đổi của thực phẩm trong đời sống

Câu hỏi 1: Quan sát một số loại rau khi để ngoài không khí một vài ngày và nhận xét sự biến đổi của chúng.

Trả lời:

Khi để một vài ngày, rau lúc đầu xanh và tươi sẽ héo dần, sau đó úa vàng rồi cuối cùng là thối .

Câu hỏi 2: Quan sát một miếng cá hoặc thịt hoặc một ít sữa khi để ngoài không khí một vài ngày và nhận xét sự biến đổi của chúng.

Trả lời:

- Thịt, cá để ngoài không khí lâu sẽ bị ươn, đổi màu, mùi hôi và thối

- Sữa để lâu ngoài không khí sẽ có váng, mùi chua

Câu hỏi 3: Hãy cho biết người ta bảo quản thịt tươi và thịt nấu chín bằng cách nào.

Trả lời:

- Thịt tươi: rửa sạch, đóng gói cẩn thận, để vào ngăn mát tủ lạnh

- Thịt chín: cho vào hộp đậy kín rồi dùng màng bọc thực phẩm bọc thêm vài lớp bên ngoài, chờ thịt nguội sau đó cho vào tủ lạnh.

III. Sức khỏe và chế độ dinh dưỡng

Câu hỏi: Tại sao khẩu phần ăn cho một bữa nên có nhiều loại thức ăn khác nhau?

Trả lời:

Khẩu phần ăn cho một bữa nên có nhiều loại thức ăn khác nhau vì các loại thức ăn khác nhau cung cấp lượng năng lượng và các chất dinh dưỡng khác nhau. Năng lượng và chất dinh dưỡng cần thiết cho mỗi người là khác nhau, phụ thuộc vào lứa tuổi, giới tính, cân nặng và chiều cao,...Bên cạnh đó, mỗi bữa có nhiều loại thức ăn khác nhau giúp chúng ta ngon miệng, không bị chán ăn.

Trên đây là cách soạn Khoa học tự nhiên lớp 6 bài “Một số lương thực, thực phẩm” trong chương trình sách mới Kết nối tri thức với cuộc sống mà các bạn học sinh có thể tham khảo. Mong rằng bài viết sẽ giúp bạn hiểu rõ hơn về bài học này!