Bài 13: Một số nguyên liệu

Bài học KHTN lớp 6 bài 13: Một số nguyên liệu (Chân trời sáng tạo) dưới đây sẽ giúp các bạn học sinh tiếp cận được những kiến thức mới về một số loại nguyên liệu thông dụng, ứng dụng của chúng cũng như cách sử dụng nguyên liệu hợp lý. Mời bạn cùng tìm hiểu rõ hơn tại đây!

1. Một số nguyên liệu thông dụng

Câu hỏi 1: Em hãy quan sát và cho biết các nguyên liệu trong hình 13.1 tương ứng các nguyên liệu nào sau đây: cát, quặng bauxite, đá vôi, tre.

Gợi ý trả lời:

a - Đá vôi

b - Quặng bauxite 

c - Cát

d - Tre

Câu hỏi 2: Có thể tạo nên vật liệu và sản phẩm nào từ các nguyên liệu trong hình 13.1

Gợi ý trả lời:

• Đá vôi: làm xi măng, làm vôi, hạt lợp…

• Quặng bauxite: dùng làm luyện nhôm.

• Cát: xây nhà, chế tạo thủy tinh…

• Tre: đan rổ, sọt, làm đũa, làm lạc, làm tăm…

2. Một số tính chất và ứng dụng của nguyên liệu

Câu hỏi 1: Tìm hiểu về một số nguyên liệu sử dụng trong đời sống và trong công nghiệp, em hãy hoàn thành thông tin theo mẫu bảng 13.1

Gợi ý trả lời:

	Đá vôi	Quặng	Cát	Nước biển
Trạng thái	Rắn	Rắn	Rắn	Lỏng
Khả năng cháy	Tính cứng	Tính cứng	Tính cứng	Tính bay hơi
Ứng dụng	Sản xuất gốm sứ, làm kính, làm vật liệu xây dựng, xử lý môi trường…	Sản xuất kim loại…	Làm thủy tinh, xây nhà, vật liệu xây dựng	Làm muối

3. Sử dụng nhiên liệu an toàn, hiệu quả và đảm bảo sự phát triển bền vững

Câu hỏi 1: Quan sát hình 13.2 và 13.3, em hãy cho biết việc khai thác các nguyên liệu khoáng sản tự phát có đảm bảo an toàn không? Giải thích

Gợi ý trả lời: 

Theo em, việc khai thác các nguyên liệu khoáng sản tự phát không đảm bảo an toàn, bởi vì nó có khả năng gây ra nhiều hậu quả nghiêm trọng nếu không có sự nghiên cứu kỹ lưỡng về địa hình cũng như kỹ thuật khai thác, gây mất an toàn trong lao động khi gặp các tình huống như sụt lún, sụp mỏ. Đồng thời, việc khai thác tự phát không khoa học có thể làm ảnh hưởng xấu đến môi trường, làm cạn kiệt tài nguyên thiên nhiên hiện nay.

Câu hỏi 2: Sử dụng nguyên liệu như thế nào để đảm bảo an toàn, hiệu quả?

Gợi ý trả lời: 

Sử dụng nguyên liệu an toàn, hiệu quả: sử dụng hợp lý, không dùng lãng phí; thu hồi và tái sử dụng; sử dụng công nghệ hiện đại, khép kín khi khai thác; không khai thác tự phát, hoặc từ nguồn bừa bãi…

Câu hỏi 3: Tại sao phải sử dụng nguyên liệu an toàn, hiệu quả và bảo đảm sự phát triển bền vững?

Gợi ý trả lời: 

Sử dụng nguyên liệu an toàn, hiệu quả và bảo đảm sự phát triển bền vững sẽ giúp gia tăng hiệu quả kinh tế, bảo vệ môi trường, tiết kiệm tài nguyên và đảm bảo an toàn cho con người.

Câu hỏi 4: Em hãy nêu một số biện pháp sử dụng nguyên liệu an toàn, hiệu quả và bảo đảm sự phát triển bền vững

Gợi ý trả lời: 

Biện pháp: 

• Thay vì sử dụng nguyên liệu tự nhiên, nên tận dụng chất thải công nghiệp và dân dụng trong sản xuất vật liệu xây dựng.

• Thu hồi, tái chế nguyên liệu.

• Hạn chế xuất khẩu nguyên liệu thô nhằm tránh lãng phí, đầu tư công nghệ để sản xuất những sản phẩm thật sự có giá trị => mang lại hiệu quả kinh tế cao, lại bảo vệ tài nguyên nước nhà.

• Sử dụng công nghệ hiện đại, quy trình khép kín trong quá trình khai thác nguyên liệu => tăng hiệu suất, tránh lãng phí và bảo vệ môi trường khi khai thác nguyên liệu.

Câu hỏi 5: Em hãy kể tên một số đồ vật trong gia đình và cho biết chúng được tạo ra từ nguyên liệu nào

Gợi ý trả lời: 

• Gỗ: bàn, ghế, cửa, tủ…

• Tre: đũa, giỏ tre, làn tre.

• Nhôm: bình nhôm, muỗng nhôm…

Câu hỏi 6: Em có thể làm được những sản phẩm nào khi sử dụng chất thải làm nguyên liệu?

Gợi ý trả lời: 

Rác từ thực vật có thể sử dụng làm phân bón, các loại chai lọ có thể sử dụng làm lọ hoa hay những chiếc đĩa DVD, CD sẽ được dùng làm đồ vật trang trí cho gia đình, bàn học.

Bài tập

Câu hỏi 1: Tại sao nói nguyên liệu không phải là nguồn tài nguyên vô hạn?

Gợi ý trả lời: 

Nguyên liệu không phải tài nguyên vô hạn, vì chúng được hình thành trong tự nhiên, trải qua nhiều giai đoạn và quá trình biến hóa của tự nhiên mới hình thành nên chúng có số lượng hạn chế. Đặc biệt là chúng không thể hoặc mất thời gian dài mới có thể tái tạo được, vì thế sử dụng không hợp lý có thể khiến nguyên liệu bị cạn kiệt.

Câu hỏi 2: Tại sao nhà máy sản xuất xi măng thường xây dựng ở địa phương có núi đá vôi?

Gợi ý trả lời: 

Lý do là đá vôi chính là nguyên liệu không thể thiếu khi sản xuất xi măng, khi đó, các nhà máy sẽ được đặt tại địa phương có núi đá vôi để việc cung cấp, vận chuyển nguyên liệu và sản xuất được thuận tiện, nhanh chóng hơn.

Câu hỏi 3: Em hãy mô tả sơ đồ về chuỗi cung ứng một nguyên liệu cụ thể.

Gợi ý trả lời: 

Chuỗi cung ứng một nguyên liệu:

Khai thác đá vôi từ các núi đá vôi => sản xuất xi măng tại các nhà máy sản xuất => vận chuyển đến các công trình => sử dụng để xây dựng công trình.

Câu hỏi 4: Nhà máy sản xuất rượu vang dùng quả nho để lên men. Vậy nho là

A. vật liệu. 

B. nhiên liệu. 

C. nguyên liệu. 

D. khoáng sản.

Gợi ý trả lời: 

C. Nguyên liệu

Câu hỏi 5: Cho các từ: vật liệu, nhiên liệu, nguyên liệu. Hãy chọn từ phù hợp với chỗ trống để hoàn thành các câu sau:

a) Nước biển là (1)... dùng để sản xuất muối ăn, muối ăn là (2)... dùng để sản xuất nước muối sinh lí.

b) Xi măng là (1) ... dùng để làm bê tông trong xây dựng, Đá vôi là (2)... dùng để sản xuất xi măng.

Gợi ý trả lời: 

a) Nước biển là nguyên liệu dùng để sản xuất muối ăn, muối ăn là vật liệu dùng để sản xuất nước muối sinh lí.

b) Xi măng là vật liệu dùng để làm bê tông trong xây dựng, Đá vôi là nguyên liệu dùng để sản xuất xi măng.

Câu hỏi 4: 6. Sơ đồ sau đây cho thấy cây mía có nhiều ứng dụng trong thực tế:

Trong sơ đồ trên, hãy cho biết đâu là vật liệu, nguyên liệu, nhiên liệu?

Gợi ý trả lời: 

• Thân mía, nước mía, bã mía, rỉ đường và đường ăn là vật liệu.

• Cây mía là nguyên liệu.

• Bã mía, lá mía và rễ mía là nhiên liệu.

Với bài soạn KHTN lớp 6 Bài 12: Nhiên liệu và an ninh năng lượng (bộ sách Chân trời sáng tạo) bên trên, hy vọng các bạn học sinh sẽ có cho mình những kiến thức bổ ích mới và soạn bài đầy đủ hơn trước khi đến lớp. Cảm ơn vì đã đón đọc!