Bài 10: Hy Lạp và La Mã cổ đại

Bài viết dưới đây sẽ hướng dẫn các bạn học sinh cách soạn lịch sử bài 10: Hy Lạp và La Mã cổ đại - bài học thuộc chương trình giảng dạy theo bộ Kết nối tri thức với cuộc sống. Hy vọng bài viết sẽ giúp quý bạn đọc hiểu thêm về những điểm nổi bật và thành tựu đặc sắc của người Hy Lạp và La Mã cổ đại qua bài viết này!

Phần mở đầu

Câu hỏi phần mở đầu trang 44

Trả lời:

Điều khiến cho nền văn minh cổ đại này được đánh giá cao chính là những phát hiện vĩ đại đã mang lại đóng góp lớn cho nhân loại, trong đó còn có nhiều lĩnh vực được xem là nền tảng để nhân loại phát triển hiện nay.

Điểm nổi bật: có tính kế thừa văn hóa phương Đông cổ đại; mang tính hệ thống, thực tiễn và khái quát cao; đề cao dấu ấn của cá nhân.

Phần 1: Điều kiện tự nhiên

Câu 1 phần 1a trang 46

Trả lời:

Vị trí của Hy Lạp cổ đại có một số điểm nổi bật sau:

• Nằm tại khu vực Địa Trung Hải.

• Được chia làm 3 khu vực: Lục địa, miền đất ven bờ tiểu Á và đảo thuộc biển Ê-giê.

Câu 2 phần 1a trang 46

Trả lời:

• Hoạt động kinh tế của Hy Lạp rất đa dạng, sầm uất và phát triển dựa trên những điều kiện tự nhiên.

• Trong đó, những lợi ngành kinh tế phát triển tại Hy Lạp gồm: nông nghiệp trồng cây lâu năm; thủ công nghiệp và thương nghiệp (mậu dịch hàng hải).

Câu 3 phần 1a trang 46

Trả lời:

Với điều kiện tự nhiên trên, cư dân Hy Lạp có ưu thế phát triển các ngành sau: 

• Ngành nông nghiệp trồng cây lâu năm

• Ngành thủ công nghiệp

• Thương nghiệp và đặc biệt là mậu dịch hàng hải.

Câu hỏi phần 2b trang 47

Trả lời:

Vị trí địa lý và điều kiện tự nhiên nổi bật của La Mã cổ đại:

Vị trí: Bán đảo I-ta-li-a - ơi hình thành La Mã cổ đại nằm ở Nam Âu, được bao bọc xung quanh bởi biển.

Điều kiện tự nhiên: Bờ biển có nhiều vịnh, cảng; lãnh thổ được mở rộng ra cả ba châu lục với nhiều đồng bằng và đồng cỏ rộng lớn vào thời kỳ đế quốc La Mã; lòng đất chứa nhiều khoáng sản.

Phần 2: Nhà nước thành bang và nền dân chủ cổ đại

Câu hỏi phần 2 trang 48

Trả lời:

* Một số nét chính về tổ chức nhà nước thành bang Hy Lạp: 

• Từ TK VIII đến TK IV TCN, Hy Lạp hình thành hàng trăm nhà nước lớn nhỏ hay còn được gọi là nhà nước thành bang (thị quốc)

• Mỗi bang lấy 1 thành thị làm trung tâm, xung quanh là vùng đất trồng trọt.

• Mỗi thành thị có phố xá, lâu đài, đền thờ, sân vận động, nhà hát và bến cảng.

• Mỗi bang là một nhà nước hoàn chỉnh và có sự khác biệt về mô hình thể chế chính trị giữa các bang.

* Ưu điểm:

• Mỗi bang có thể đưa ra những chính sách phù hợp với điều kiện riêng của mỗi khu vực.

• Tuy theo mô hình thể chế chính trị, nhưng các bang về cơ bản vẫn theo chế độ dân chủ, vì thế cư dân có quyền được thảo luận và biểu quyết những vấn đề quan trọng.

Phần 3: Nhà nước đế chế La Mã cổ đại

Câu hỏi phần 3 trang 48

Trả lời:

* Tổ chức nhà nước đế chế ở La Mã:

• Đứng đầu là hoàng đế: người có quyền lực tối cao, nắm giữ mọi quyền hành và được bầu ra bởi Viện nguyên lão. Tuy nhiên, trên thực tế thì hoàng đế tương lai sẽ do hoàng đế đương nhiệm chọn.

• Tiếp đến là Viện nguyên lão, khoảng 300 người, Viện này có trách nhiệm thảo luận và đưa ra các quyết định liên quan đến vấn đề quan trọng của đất nước.

• Dưới Viện nguyên lão chính là Đại hội nhân dân là những công dân của La Mã. Trên thực tế, đại hội này chỉ là hình thức.

Phần 4: Một số thành tựu văn hóa tiêu biểu của Hy Lạp, La Mã

Câu hỏi phần 4 trang 50

Trả lời:

* Thành tựu văn hóa tiêu biểu của Hy Lạp và La Mã gồm có:

• Về lịch pháp học: làm ra dương lịch.

• Về chữ viết: sáng tạo ra hệ thống chữ cái, tạo mẫu chữ La-tin, số La Mã…

• Về văn học: vô cùng phong phú, đặc biệt nổi bật ở thể loại thần thoại, kịch và thơ.

• Về sử học: có nhiều nhà sử học lớn cùng nhiều tác phẩm sử học nổi tiếng: Lịch sử (Hê-rô-đốt), Lịch sử chiến tranh Pê-lô-pô-nê (Tu-xi-đít)...

• Về khoa học: xuất hiện nhiều nhà khoa học nổi tiếng, có nhiều định lý, nghiên cứu khoa học có giá trị: định lý Py-ta-go, Ta-lét…

• Về kiến trúc - điêu khắc: chế tạo ra nhiều tác phẩm điêu khắc nổi tiếng, có nhiều công trình kiến trúc nguy nga, tráng lệ.

Phần Luyện tập và vận dụng

Câu 1 phần luyện tập và vận dụng trang 50

Trả lời:

Điều kiện tự nhiên đã tác động lớn đến sự hình thành và phát triển của văn minh Hy Lạp, La Mã, cụ thể là:

* Tác động đến sự hình thành nhà nước: 

• Vì đất đai canh tác xấu => trồng trọt hiệu quả khi công cụ bằng sắt xuất hiện => tạo ra sản phẩm dư thừa => xuất hiện tư hữu và phân chia giai cấp => các nhà nước cổ đại ra đời. 

• Sự chia cắt lãnh thổ khiến việc tập trung dân cư trở nên khó khăn => mỗi vùng có một xã hội hình thành => mỗi xã hội xuất hiện một quốc gia với diện tích nhỏ.

* Tác động đến đời sống kinh tế: 

• Nông nghiệp không phát triển mạnh vì ít đất đai, đất khô cứng. 

• Giàu tài nguyên khoáng sản, vị trí ven biển thuận lợi => phát triển thủ công nghiệp và thương nghiệp (mậu dịch hàng hải).

* Tác động đến sự phát triển văn hóa:

• Vị trí địa lý của Hy Lạp và La Mã tạo điều kiện cho việc giao lưu học hỏi và tiếp thu nền văn hóa từ những nước khác.

Câu 2 phần luyện tập và vận dụng trang 50

Trả lời:

Người Hy Lạp và La Mã cổ đại đạt được những thành tựu văn hoá rực rỡ là do tiếp thu những thành tựu của người phương Đông cổ đại. Em đồng ý với ý kiến trên, bởi vì:

• Nền văn minh Hy Lạp và La Mã hình thành sau nền văn minh phương Đông cổ đại => người Hy Lạp và La Mã có cơ hội để học hỏi, tiếp thu văn hóa phương Đông.

• Việc giao lưu, buôn bán giúp cho thành tựu văn hóa phương Đông dần được du nhập và phát triển tại Hy Lạp, La Mã.

• Người Hy Lạp - La Mã có sự tiếp thu một cách chọn lọc, có sáng tạo văn hóa phương Đông, từ đó làm phong phú nền văn hóa của riêng mình.

Câu 3 phần luyện tập và vận dụng trang 50

Trả lời:

Thành tựu văn hóa của Hy Lạp, La Mã cổ đại còn được bảo tồn đến ngày nay là: mẫu tự La-tin; những định lý, nghiên cứu khoa học; hệ thống chữ số La Mã; dương lịch; những tác phẩm văn học sử học nổi tiếng cùng các công trình kiến trúc và các tác phẩm điêu khắc như: tượng thần Vệ nữ Milo, đấu trường Cô-li-dê...

Đó là cách soạn lịch sử bài 10: Hy Lạp và La Mã cổ đại thuộc chương trình giảng dạy theo bộ Kết nối tri thức với cuộc sống mà bạn có thể tham khảo. Hy vọng bài viết sẽ hữu ích và đừng quên đón đọc thêm các bài soạn khác tại Cùng Học Vui để chuẩn bị bài tốt hơn trước khi đến lớp, bạn nhé!