Về truyện ngắn Chiếc lược ngà

- Hướng dẫn giải

Phương pháp giải:

phân tích, tổng hợp

Giải chi tiết:

1. Yêu cầu về kỹ năng:

- Có kỹ năng nghị luận về một vấn đề văn học, có lý lẽ thuyết phục và thể hiện được sự cảm thụ tác phẩm truyện tinh tế.

-  Bố cục hợp lý, rõ ràng, diễn đạt lưu loát, không mắc lỗi chính tả, dùng từ, ngữ pháp.

- Văn viết trong sáng, có cảm xúc.

2. Yêu cầu về kiến thức:

Bài viết có thể trình bày theo những cách khác nhau nhưng cần có các ý cơ bản sau:

a. Giải thích:

- Lời nhận xét: "Chiếc lược ngà (Nguyễn Quang Sáng) là tác phẩm thuộc loại truyện đọc đã thấy hay, khơi dậy trong ta những tình cảm cao đẹp đã khái quát được cơ bản giá trị của truyện ngắn:

+ Truyện ngắn là bài ca bất diệt về tình cảm cha con sâu nặng, thắm thiết của cha con ông Sáu trong hoàn cảnh éo le của chiến tranh -> Khẳng định giá trị nhân bản sâu sắc, cao đẹp và thiêng liêng tình cảm ruột thịt của con người.

+ Truyện ngắn là bài ca cảm động về tình cảm đồng đội chân thành của những người lính trong chiến tranh.

+ Cái hay của một tác phẩm không chỉ dừng lại ở nội dung mà còn ở nghệ thuật, tác phẩm Chiếc lược ngà cũng có những nét nghệ thuật đặc sắc, tạo nên thành công cho tác phẩm

b. Chứng minh:

- "Chiếc lược ngà" là câu chuyện cảm động, về tình cha con: Qua hai tình huống chính: Cuộc gặp gỡ sau tám năm xa cách của hai cha con và sự kiện ông Sáu làm chiếc lược ngà ở khu căn cứ:

+ Tình cảm sâu sắc của bé Thu đối với cha ( Phân tích diễn biến tâm lý của bé Thu, đặc biệt giờ phút nhận cha và cuộc chia tay đầy xúc động của hai cha con...)

+ Sự thể hiện tình cảm sâu sắc thiết tha của ông Sáu đối với con, đặc biệt qua kỷ vật chiếc lược ngà - Biểu hiện của tình cha con sâu nặng.( Phân tích nỗi ân hận, nhớ thương con của ông Sáu, đặc biệt việc làm nên kỷ vật chiếc lược ngà và trao gửi cho người đồng đội…-> Tình cảm cha con thường trực sâu nặng, một minh chứng cho tình cha con bất diệt… )

- "Chiếc lược ngà" thể hiện tình cảm đồng đội chân thành sâu nặng của những người línhtrong chiến tranh thể hiện qua tình cảm giữa ông Ba và ông Sáu...(Phân tích)

- Đặc sắc nghệ thuật:

+ Nghệ thuật xây dựng tình huống:

Hai cha con gặp lại nhau sau 8 năm xa cách, nhưng bé Thu không nhận ra ba, khi nhận ra thì anh Sáu lại phải tiếp tục lên đường chiến đấu. Đây là tính huống cơ bản của truyện => tình huống giúp bé Thu thể hiện tình cảm mãnh liệt với cha.Ở khu căn cứ ông dồn hết tình yêu làm chiếc lược ngà cho con nhưng chưa kịp đưa ông đã hi sinh => tình huống này giúp bộc lộ tình yêu của ông Sáu với con.

=> Tình huống bất ngờ, tự nhiên, hợp lý.

- Người kể chuyện: Bác ba, là bạn của ông Sáu chứng kiến toàn bộ câu chuyện và kể lại nên có ý nghĩa quan trọng:

Làm tăng tính khách quan, chân thực cho câu chuyện bởi người kể chuyện đồng thời cũng là một người trong cuộc chứng kiến những sự việc xảy ra.Người kể chuyện dễ dàng đan xen vào những bình luận, những cảm xúc, suy nghĩ hết sức thấu đáo để người đọc có thể hiểu và đồng cảm với câu chuyện.Người kể chuyện có nhiều cơ hội tìm hiểu đi vào thế giới nội tâm nhân vật một cách sâu sắc.

- Nghệ thuật xây dựng nhân vật: đặc biệt nhân vật bé Thu với tính cách đặc trưng, được tác giả thể hiện rõ nét.

- Ngôn ngữ tự nhiên, giản dị, đậm chất Nam Bộ.

c. Đánh giá:

-  Đó là những tình cảm cao đẹp, thiêng liêng của mọi thời, nhưng đặt trong cảnh ngộ chiến tranh éo le, tình cảm ấy càng ngời sáng. Cảm hứng nhân văn sâu sắc đã tạo nên sức hấp dẫn riêng cho tác phẩm.

-  Để góp phần làm nên cái hay, sự thành công của tác phẩm và khơi gợi những tình cảm cao đẹp trong lòng bạn đọc Nguyễn Quang Sáng đã xây dựng tình huống truyện bất ngờ, hợp lý, tâm lý nhân vật được thể hiện sâu sắc, chân thực và tự nhiên, ngôn ngữ nhân vật đậm chất Nam Bộ.