Học sinh chọn một trong hai đề sau;Đề 1:

- Hướng dẫn giải

Phương pháp giải:

phân tích, tổng hợp

Giải chi tiết:

Đề 1: 

1. Mở bài:

- Khẳng định học tập là nhiệm vụ quan trọng, cần thiết và lâu dài của mỗi người.

- Dẫn lời khuyên của Lê-nin: Học, học nữa, học mãi

2. Thân bài:

* Giải thích câu nói của Lê-nin:

- Học là gì?

- Học nữa, học mãi là như thế nào?

* Giải thích lí do tại sao phải “ Học, học nữa, học mãi”

- Học tập giúp chúng ta nắm bắt được những tri thức văn hóa, khoa học kĩ thuật.

- Học tập để biết áp dụng khoa học kĩ thuật.

- Phải học cả đời vì kho tàng kiến thức của nhân loại vô cùng rộng lớn -> học để không lạc hậu, để bắt kịp với nền văn minh thế giới.

* Cách học:

- Học ở nhà trường, tự học, học trong đời sống

- Học từ những người xung quanh, từ các phương tiện truyền thông.

* Lứa tuổi:

- bé: học ăn, học nói, học đi đứng, giao tiếp

- lớn lên: học các kiến thức khoa học, kĩ thuật

- về già: học để không lạc hậu, lamg gương cho con cháu noi theo

* Để có thể “ Học, học nữa, học mãi” cần những yếu tố gì?

- Cần cù, siêng năng, ham học hỏi

3.Kết bài:

- Khẳng định vai trò của việc học

- Đánh giá lại lời khuyên của Lê-nin

- Nêu liên hệ bản thân và mọi người xung quanh.

Đề 2:

1. Mở bài: Giới thiệu chung  và dẫn được nhận định

2. Thân bài

a. Sự khốn cùng của nhân dân

* Cảnh ngoài đê

-Trăm nghìn con người hết sức giữ gìn, mong sao cho đê khỏi vỡ.

- Họ phải bì bõm dưới bùn lầy, kẻ cuốc, người thuổng đào đắp không lúc nào ngơi tay.

- Nước mưa lien tục trút xuống làm những người nông dân ướt lướt thướt như chuột lột.

- Tiếng người xao xác gọi nhau.

- Sau những giờ phút chống chọi ai nấy đều đã mệt lử cả rồi.

=> Tác giả tái hiện thiên nhiên, lũ lụt dữ dội và cho thấy tình cảnh vô vọng, yếu ớt, mệt mỏi của con người.

* Khi đê vỡ

- Nước tràn lênh láng, xoáy thành vực sâu, nhà cửa trôi băng, lúa má ngập hết, sống không chỗ ở, chết không chỗ chôn.

=> Số phận thảm thương, bất hạnh. Thể hiện long thương cảm sâu sắc của tác giả

b. Bộ mặt bất nhân của viên quan phụ mẫu

– Sống sang trọng xa hoa:

+ Đi hộ đê mà mang theo ống thuốc bạc, đồng hồ vàng, dao chuôi ngà, ống vôi chạm… trông mà thích mắt.

+ Ăn của ngon vật lạ: yến hấp đường phèn.

– Sống nhàn nhã vương giả:

+ Trong lúc hàng trăm con người đội đất, vác tre, nào đắp, nào cừ, bì bõm dưới bùn lầy, trong mưa gió lướt thướt như chuột lột thì quan phụ mẫu “uy nghi, chễm chệ ngồi” trong đình đèn thắp sáng choang.

+ Quan dựa gối xếp, có lính gãi chân, có lính quạt hầu, có tên chực hầu điếu đóm.

+ Trong lúc trăm họ “gội gió tắm mưa, như đàn sâu lũ kiến” ở trên đê, thì trong đình, quan ngồi trên, nha ngồi dưới, nghi vệ tôn nghiêm, như thần như thánh…

– Ăn chơi bài bạc, thản nhiên ung dung:

+ Đê sắp vỡ! “Mặc! Dân, chẳng dân thời chớ!”. Quan lớn ngài ăn, ngài đánh; người hầu, kẻ dạ, kẻ vâng!

+ Quan lớn ù thông, xơi yến, vuốt râu, rung đùi, mắt mải trông đĩa nọc.

– Sống chết mặc bay:

+ Có người khẽ nói: “dễ có khi đê vỡ”, quan gắt: “mặc kệ!”.

+ Có người nhà quê hốt hoảng chạy vào đình báo “đê vỡ mất rồi!”, quan phụ mẫu quát: “Đê vỡ rồi, thời ông cắt cổ chúng mày, thời ông bỏ tù chúng mày!…”.

+ Quan sai bọn lính đuổi người nhà quê ra khỏi đình, rồi vẫn thản nhiên đánh bài.

+ Quan vỗ tay xuống sập kêu to, tay xòe bài, miệng cười: “Ù! Thông tôm chi chi nẩy!… Điếu, mày!”.

– Quan sung sướng ù ván bài to khi đê đã vỡ: Cả một miền quê nước tràn lênh láng, xoáy thành vực sâu, nhà cửa trôi băng, lúa má ngập hết: kẻ sống không chỗ ở, kẻ chết không nơi chôn… lênh đênh mặt nước, chiếc bóng bơ vơ, tình cảnh thảm sầu, kể sao cho xiết!

c. Nghệ thuật

- Thủ pháp đối lập và tăng tiến vừa làm rõ sự cực khổ của người dân, vừa vạch trần bộ mặt bất nhân của tên quan phụ mẫu.

- Kể, tả kết hợp với biểu cảm.

3. Kết bài: Tổng kết vấn đề

- Thể hiện giá trị hiện thực và nhân đạo sâu sắc

- Bút pháp nghệ thuật xuất sắc của Phạm Duy Tốn.