“Anh Dậu uốn vai ngá...

- Hướng dẫn giải

Phương pháp giải:

căn cứ nội dung bài: Tức nước vỡ bờ; Từ tượng hình; phân tích, lí giải

Giải chi tiết:

1.

- Văn bản: Tức nước vỡ bờ.

- Tác giả: Ngô Tất Tố.

2. Ý nghĩa nhan đề

Tức nước vỡ bờ: Nghĩa đen của thành ngữ này là nước lớn, nhiều thì ắt sẽ vỡ bờ. Trong đoạn trích này kinh nghiệm dân gian được thể hiện trong thành ngữ bắt gặp sự khám phá đời sống của cây bút hiện thực Ngô Tất Tố. Đoạn trích chẳng những làm toát lên cái lô-gic hiện thực: tức nước vỡ bờ, có áp bức có đấu tranh, mà còn toát lên cái chân lí: Con đường sống của quần chúng bị áp bức chỉ có thể là con đường đấu tranh để tự giải phóng, không có con đường nào khác.

3. Từ tượng hình: uể oải, run rẩy, sầm sập.

4.

* Về hình thức: đoạn văn từ 10 – 12 câu, sử dụng một trường từ vựng.

* Về nội dung: Cần đảm bảo các ý sau:

a. Hoàn cảnh:

+ Nghèo khó đến cùng cực, bán con, bán chó để lo tiền sưu.

+ Anh Dậu tuy ốm đau nhưng vẫn bị bắt, trói ngoài đình.

+ Vẫn phải nộp sưu cho người em chồng đã mất

=> Đau khổ, tai hoạ chồng chất và đè nặng lên tâm hồn người đàn bà tội nghiệp.

b. Tính cách của chị Dậu

* Chị Dậu hết lòng thương yêu chăm sóc chồng.

- Anh Dậu bị chúng đánh đập ngất xỉu và trả cho chị Dậu, được hàng xóm cứu giúp, anh Dậu tỉnh lại.

- Chị nấu cháo dỗ dành chồng ăn cho lại sức, cử chỉ lời nói âu yếm, thiết tha.

* Chị Dậu là người phụ nữ tiềm tàng tinh thần phản kháng.

- Chị xin khất tiền sưu với thái độ van xin tha thiết, lời lẽ nhịn nhục.

- Bị cai lệ đánh, chồng sắp bị trói bắt đi, chị cự lại bằng lí lẽ và thách thức, cách xưng hô thay đổi: ông - cháu, ông - tôi và cuối cùng: mày - bà.

=> Đánh ngã tên cai lệ và người nhà lí trưởng bằng sức mạnh của lòng căm thù.

* Nhận xét:  “Con giun xéo mãi cũng quằn”, chị Dậu cũng vậy, bị áp bức dã man, tính mạng bị đe doạ, chị đã vùng lên đánh trả một cách dũng cảm. Chị Dậu mộc mạc, hiền dịu đầy vị tha, giàu tình yêu thương, sống khiêm nhường biết nhẫn nhục chịu đựng nhưng không hoàn toàn yếu đuối, chỉ biết sợ hãi mà trái lại, chị vẫn có một sức sống tiềm tàng mạnh mẽ, một tinh thần phản kháng mãnh liệt.