(4 điểm)         Trong tác phẩm k...

- Hướng dẫn giải

Phương pháp giải:

Giải chi tiết:

1/ Giới thiệu chung:

- Hoàng Phủ Ngọc Tường là gương mặt tiêu biểu của văn học Việt Nam hiện đại, cũng là một trí thức giàu lòng yêu nước. Ông có phong cách độc đáo và đặc biệt sở trường về thể bút kí, tuỳ bút. Nét đặc sắc trong sáng tác của ông là sự kết hợp nhuần nhuyễn chất trí tuệ và chất trữ tình, giữa nghị luận sắc bén với suy tư đa chiều được tổng hợp từ vốn kiến thức phong phú về triết học, văn hóa, lịch sử, địa lí...

- “Ai đã đặt tên cho dòng sông?” là bài bút kí xuất sắc, là tác phẩm tiêu biểu cho phong cách bút kí của Hoàng Phủ Ngọc Tường, viết tại Huế ngày 4/1/1981, in trong tập sách cùng tên.

- Đoạn trích trên không chỉ miêu tả nổi bật vẻ đẹp của sông Hương trong lòng Huế, sau một thủy trình dài từ rừng già và ngoại vi thành phố mà còn gửi gắm trong đó tình yêu tha thiết với quê hương xứ sở của Hoàng Phủ Ngọc Tường.

2/ Phân tích:

a/ Vẻ đẹp của sông Hương trong lòng thành phố Huế:

* Nếu ở giữa rừng già, sông Hương mhư “cô gái Di- gan phóng khoáng và man dại”; ra khỏi rừng nó trở thành “người mẹ phù sa của một vùng văn hóa xứ sở”; trong không gian châu thổ vùng Châu Hoá, sông Hương mang vẻ đẹp của “người gái đẹp” bừng tỉnh sau một giấc ngủ dài thì khi bắt đầu đi vào thành phố, Sông Hương được so sánh với người tình “vui tươi và duyên dáng”:

- Tâm trạng vui tươi của dòng sông từ khi gặp tiếng chuông chùa Thiên Mụ đến đây càng rõ hơn khi đã nhận ra những dấu hiệu của thành phố.

- Người gái đẹp sông Hương làm dáng lần cuối cùng trước khi chảy vào giữa lòng thành phố thân yêu, trước khi đến với người tình nhân đích thực: “uốn một cánh cung rất nhẹ sang đến Cồn Hến” khiến “dòng sông mềm hẳn đi, như một tiếng vâng không nói ra của tình yêu”.

* Trong lòng thành phố, sông Hương được so sánh với “điệu slow tình cảm dành riêng cho Huế”:

- Nhà văn đã rất tinh tế khi nhận ra đặc điểm riêng của sông Hương là lưu tốc rất chậm “cơ hồ chỉ còn là một mặt hồ yên tĩnh”, nhất là khi so sánh với con sông Nê-va băng lướt qua trước cung điện Pê-téc-bua để ra bể Ban-tích.

- Đặc điểm ấy được nhà văn lí giải từ nhiều góc nhìn khác nhau:

+ Từ đặc điểm địa lí tự nhiên: “những chi lưu ấy, cùng với hai hòn đảo nhỏ trên sông  đã làm giảm hẳn lưu tốc của dòng nước”

+ Từ lí lẽ của trái tim thì “điệu chảy lặng lờ”, “ngập ngừng muốn đi muốn ở” của sông Hương là do tình cảm dành riêng cho Huế, do quá yêu thành phố của mình, do muốn được nhìn ngắm nhiều hơn nữa thành phố thân thương trước khi phải rời xa.

=> Sông Hương như một người tình dịu dàng, duyên dáng, thủy chung.

b/ Tình yêu quê hương xứ sở của nhà văn:

- Thể hiện một cách trực tiếp qua cái nhìn đầy âu yếm, nâng niu của nhà văn đối với sông Hương. Hoàng Phủ Ngọc Tường đã không giấu nổi nỗi thương nhớ dòng sông ngay cả khi đứng trước Nê-va cuộn chảy. Ông tha thiết gọi trong nỗi nhớ: “sông Hương của tôi” và “quý điệu chảy lặng lờ của nó” biết bao nhiêu!

- Thể hiện gián tiếp qua sự am hiểu tường tận về dòng sông. Không chỉ tiếp cận nó ở góc độ địa lí mà Hoàng Phủ Ngọc Tường còn cảm nhận nó như một con người mà ở đó, ông đã nhận ra, thấu hiểu những nét tính cách khác nhau và cả sự thay đổi tính cách của sông Hương ở mỗi đoạn thủy trình.

c/ Những đặc sắc nghệ thuật:

- Tác giả đã sáng tạo nên những trang văn đẹp, giàu hình ảnh, được tạo bởi kho từ vựng phong phú, tinh tế và uyển chuyển, mượt mà.  - Các câu văn dài, nhịp nhàng, uyển chuyển, giọng văn đầy cảm xúc, sử dụng thành công các biện pháp nhân hoá, so sánh, liên tưởng mang đến cho người đọc nhiều bất ngờ, thú vị.  - Kết hợp nhuần nhuyễn bút pháp kể và tả làm nổi bật vẻ đẹp của dòng sông.  

3/ Đánh giá:

- Bài bút kí nói chung và đoạn trích nói riêng là kết tinh và tổng hòa đẹp đẽ tình yêu say đắm đối với dòng sông, với quê hương xứ sở và tài năng của một cây bút giàu trí tuệ và xúc cảm.

- Hình tượng sông Hương trong bài bút kí in đậm dấu ấn phong cách Hoàng Phủ Ngọc Tường. Và nó cũng là dòng sông mang đậm tính cách, tâm hồn của con người xứ Huế.