Phân tích những câu thơ trên.

- Hướng dẫn giải

Phương pháp giải:

Phân tích, tổng hợp.

Giải chi tiết:

1.Giới thiệu chung:

- Tác giả : Phạm Tiến Duật là nhà thơ trưởng thành trong thời kì kháng chiến chống Mĩ. Thơ Phạm Tiến Duật thường viết về hình ảnh thế hệ trẻ thanh niên trong cuộc kháng chiến chống Mĩ cứu nước .

- Tác phẩm: “ Bài thơ về tiểu đội xe không kính” được viết vào năm 1969 –thời kì kháng chiến chống Mĩ  đang diễn ra sôi nổi vô cùng ác liệt. Máy bay Mĩ trút hàng  ngàn ,hàng vạn tấn bom đạn và chất độc hóa học xuống con đường chiến lược cách mạng mang tên  Hồ Chí Minh. Các trọng điểm  mịt mù lửa khói suốt đêm ngày. Những đoàn xe  vận tải quân sự  vẫn tiến lên, nối đuôi nhau về phía trước. Bài thơ ghi lại nét ngang tàng ,dũng cản,lạc quan của người chiến sĩ lái xe  trong binh đoàn vận tải quân sự, qua đó ca ngợi chủ nghĩa anh hùng cách mạng Việt Nam thời kì kháng chiến chống Mĩ  cứu nước.

2, Cảm nhận về vẻ đẹp người chiến sĩ lái xe trong tuyến lửa Trường Sơn:

a/ Phân tích

"Những chiếc xe từ trong bom rơi

Ðã về đây họp thành tiểu đội

Gặp bè bạn suốt dọc đường đi tới

Bắt tay qua cửa kính vỡ rồi.”

-   “Từ trong bom rơi” có nghĩa là từ trong ác liệt, từ trong cái chết trở về. Vượt qua tuyến lửa, bom rơi, những chiếc xe bỗng tụ nhau thành tiểu đội thật kỳ khôi, thú vị - tiểu đội những chiếc xe không kính.

-  Những con người đã qua thử thách trên con đường đi tới bỗng trở thành bạn bè và cái “bắt tay qua cửa kính vỡ rồi” là sự chia sẻ, cảm thông lẫn nhau của người lính Trường Sơn. Đó là sự mừng vui, là chúc mừng nhau hoàn thành nhiệm vụ ,cũng là niềm tin, niềm tự hào của người chiến thắng.

=> Qua khổ 1, người đọc đã cảm nhận được sự giản dị, chân thành của tình đồng chí, đồng đội và niềm lạc quan, yêu đời của những người lính Trường Sơn.

 “Bếp Hoàng Cầm ta dựng giữa trời

Chung bát đũa nghĩa là gia đình đấy

Võng mắc chông chênh đường xe chạy”

-  Hai hình ảnh “Bếp Hoàng Cầm” và “võng mắc chông chênh” cho thấy sự tạm bợ, cơ động, gian khổ của cuộc sống nơi chiến trường.

-  Tuy nhiên cách nhìn, cách nghĩ của người chiến sĩ về chúng thật tươi tắn và cảm động : là gia đình đấy. -> tình đồng ngũ, nghĩa anh em.

“Lại đi, lại đi trời xanh thêm.”

-  Hai chữ “lại đi” được lặp lại biểu hiện đoàn xe không ngừng tiến tới, không một sức mạnh bạo tàn nào của giặc Mỹ có thể ngăn nổi.

-  “Trời xanh thêm” là một hình ảnh đầy chất thơ và giàu ý nghĩa. Trời xanh là một bầu trời cao, rộng, yên bình và đẹp đẽ. Câu thơ đã mở ra một khung cảnh thật tươi đẹp, đẹp như chính tâm hồn trẻ trung, phơi phới niềm lạc quan, niềm tin quyết chiến quyết thắng của những người lính vậy!

“Không có kính, rồi xe không có đèn,

 Không có mui xe, thùng xe có xước,

Xe vẫn chạy vì miền Nam phía trước:

Chỉ cần trong xe có một trái tim." 

-  Bốn câu thơ dựng hai hình ảnh đối lập đầy kịch tính, rất bất ngờ, thú vị:

+ Hai câu đầu dồn dập, những mất mát, khó khăn do quân địch gieo xuống : không kính, không đèn, không mui, thùng xe có xước. Điệp ngữ “không có” nhắc lại ba lần như nhân lên ba lần những thử thách khốc liệt.

+ Hai câu cuối âm điệu đối chọi lại, trôi chảy, êm ru. Hình ảnh đậm nét. Vậy là đoàn xe đã chiến thắng, vượt lên bom đạn, hăm hở hướng ra phía trước, hướng ra tiền tuyến lớn với một tình cảm thiêng liêng “vì miền Nam”

- Hình ảnh hoán dụ “trong xe có một trái tim”  -> cội nguồn sức mạnh của cả đoàn xe, gốc rể phẩm chất anh hùng của người cầm lái tích tụ, đọng kết lại ở “trái tim” gan góc, kiên cường, giàu bản lĩnh và chan chứa tình yêu thương.

=> Hai câu cuối đã nêu lên chân lý của thời đại: sức mạnh quyết định chiến thắng không phải là vũ khí, là công cụ… mà là con người - con người mang trái tim nồng nàn yêu thương, ý chí kiên cường, dũng cảm, niềm lạc quan và niền tin vững chắc.

b/ Nghệ thuật miêu tả:

- Thể thơ tự do đậm chất văn xuôi.

- Hình ảnh thơ mang chất hiện thực của đời sống chiến trường.

- Ngôn ngữ mang tính khẩu ngữ tự nhiên.

- Giọng điệu: ngang tàng, khỏe khoắn, hài hước, dí dỏm

- Sử dụng hiệu quả các biện pháp tu từ: liệt kê, điệp từ điệp ngữ, ẩn dụ, hoán dụ.

c/ Trách nhiệm của thế hệ trẻ trong sự nghiệp xây dựng đất nước hôm nay:

- Tuổi trẻ cần tiếp bước và phát triển chủ nghĩa anh hùng cách mạng của thế hệ cha anh đi trước trong việc giữ gìn và bảo vệ tổ quốc.

- Trong thời bình, nhiệm vụ trước mắt của thế hệ trẻ là phải ra sức học tập , cống hiến góp tri thức mình vào sự phát triển đất nước để đất nước ta có thể sánh vai với các cường quốc năm châu khác, đưa Việt Nam hội nhập với thế giới.            

3. Đánh giá:

Những khổ thơ trên đã phác họa thât đẹp về những người lính lái xe trên tuyền đường Trường Sơn trong những năm chống Mĩ cứu nước gian khổ, ác liệt. Những câu thơ giản dị, hình ảnh sinh động cụ thể, sự đối lập ở từng khổ thơ, đặc biệt là phép hoán dụ đã tô đậm vẻ đẹp trẻ trung, yêu đời và tình yêu đất nước, tinh thần cách mạng sôi nổi của những người lính trẻ. Tuổi trẻ chúng ta hôm nay cần nâng cao lòng biết ơn và noi gương các thế hệ cha anh đi trước!