(4,0 điểm)B...

- Hướng dẫn giải

Phương pháp giải:

phân tích, tổng hợp

Giải chi tiết:

Câu 3: (4,0 điểm)

I. Giới thiệu tác giả, tác phẩm:

- Hữu Thỉnh thuộc thế hệ các nhà thơ thời chống Mỹ với ngòi bút luôn hướng về đề tài chiến tranh, người lính và cuộc sống nông thôn.

- “Sang thu” là tác phẩm tiêu biểu của Hữu Thỉnh, được viết khi thiên nhiên bắt đầu sang thu và cũng là thời điểm đất nước vừa bước từ chiến tranh sang hòa bình.

II. Phân tích:

1.  Khổ 1: Những cảm nhận ban đầu của nhà thơ về cảnh sang thu của đất trời

-  Thiên nhiên được cảm nhận từ những gì vô hình: 

+ “Hương ổi” là làn hương đặc biệt của mùa thu miền Bắc được cảm nhận từ mùi ổi chín rộ. 

+ Từ “phả”: động từ có nghĩa là toả vào, trộn lẫn -> gợi mùi hương ổi ở độ đậm nhất, thơm nồng quyến rũ, hoà vào trong gió heo may của mùa thu, lan toả khắp không gian tạo ra một mùi thơm ngọt mát - hương thơm nồng nàn hấp dẫn của những vườn cây sum suê trái ngọt ở nông thôn Việt Nam. 

+ “Sương chùng chình”: những hạt sương nhỏ li ti giăng mắc như một làm sương mỏng nhẹ nhàng trôi, đang “cố ý” chậm lại thong thả, nhẹ nhàng, chuyển động chầm chậm sang thu. Hạt sương sớm mai cũng như có tâm hồn

-  Cảm xúc của nhà thơ:

+ Kết hợp các từ: “bỗng, hình như” thể hiện tâm trạng ngỡ ngàng, cảm xúc bâng khuâng trước thoáng đi bất chợt của mùa thu. Nhà thơ giật mình, hơi bối rối, hình như còn có chút gì chưa thật rõ ràng trong cảm nhận. Đó có thể là do những cảm nhận nhẹ nhàng, thoáng qua hoặc do quá đột ngột mà tác giả chưa nhận ra.

+ Tâm hồn thi sĩ biến chuyển nhịp nhàng với phút giao mùa của cảnh vật. Từng cảnh sang thu thấp thoáng hồn người : chùng chình, bịn rịn, lưu luyến, bâng khuâng…

2. Khổ 2:  Hình ảnh thiên nhiên sang thu

- Thiên nhiên sang thu được nhà thơ phát hiện bằng những hình ảnh quen thuộc làm nên một bức tranh mùa thu đẹp đẽ và trong sáng:

+Dòng sông quê hương thướt tha mềm mại, hiền hoà trôi một cách nhàn hạ, thanh thản –> gợi lên vẻ đẹp êm dịu của bức tranh thiên thiên mùa thu. 

+ Đối lập với hình ảnh trên là những cánh chim chiều bắt đầu vội vã bay về phương

nam tránh rét trong buổi hoàng hôn.

+ Mây được miêu tả qua sự liên tưởng độc đáo bằng tâm hồn tinh tế, nhạy cảm, yêu thiên nhiên tha thiết:

“ Có đám mây mùa hạ.

Vắt nửa mình sang thu”

-> Gợi hình ảnh một làn mây mỏng, nhẹ, kéo dài của mùa hạ còn sót lại như lưu luyến. Không phải vẻ đẹp của mùa hạ cũng chưa hẳn là vẻ đẹp của mùa thu mà đó là vẻ đẹp của thời khắc giao mùa được sáng tạo từ một hồn thơ tinh tế và nhạy cảm đang say thời khắc giao mùa này.

3. Liên hệ với khổ thơ cũng viết về thiên nhiên:

Học sinh liên hệ với một khổ thơ hoặc đoạn thơ (trong hoặc ngoài sách giáo khoa) về đề tài thiên nhiên để thấy điểm gặp gỡ của các nhà thơ viết về đề tài này (Khuyến khích học sinh chọn thơ viết về mùa thu):

- Trình bày sơ lược nội dung của khổ thơ/ đoạn thơ được chọn.

- Chỉ ra được những điểm gặp gỡ (điểm chung) giữa các nhà thơ:

+ Đều có cả hứng mãnh liệt trước thiên nhiên, đều có tình yêu, sự gắn bó với thiên nhiên.

+ Có những cảm nhận tinh tế trước vẻ đẹp của thiên nhiên, cách thể hiện độc đáo.

+ Thiên nhiên trong thơ đều có những nét quen mà lạ…

III. Đánh giá:

Thông qua hai khổ thơ, nhà thơ đã thể hiện những cảm nhận tinh tế của mình về sự biến đổi của đất trời từ cuối hạ sang đầu thu. Qua đây cho thấy tình yêu thiên nhiên và ngòi bút tài hoa, sâu sắc của tác giả.