( 5 điểm): Hãy phân tích đoạn trích dưới đây để th...

- Hướng dẫn giải

Phương pháp giải:

Giải chi tiết:

1.Giới thiệu chung

- Nguyễn Tuân là một nghệ sĩ lớn, một phong cách nghệ thuật độc đáo, nổi bật nhất là sự tài hoa uyên bác. Ông có sở trường ở thể tùy bút. 

- "Người lái đò sông Đà"  là một trong những tác phẩm đặc sắc, kết tinh nhiều mặt phong cách Nguyễn Tuân, được in trong tập Sông Đà năm 1960.Tác phẩm viết về vẻ đẹp và tiềm năng của thiên nhiên và con người Tây Bắc. 

- Đoạn trích miêu tả vẻ đẹp hung bạo của con sông Đà, qua đó thể hiện phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân “Nguyễn Tuân là nhà văn của những tính cách độc đáo, của những tình cảm, cảm giác mãnh liệt, của những phong cách tuyệt mĩ, của gió bão, của núi cao, rừng thiêng, của thác ghềnh dữ dội…”

2. Phân tích, chứng minh

a. Giải thích

- Ý kiến nói lên phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân.

- Những tình cảm, cảm giác mãnh liệt, của những phong cách tuyệt mĩ, của gió bão, của núi cao, rừng thiêng, của thác ghềnh dữ dội… là những đối tượng phản ánh trong sáng tác Nguyễn Tuân, thể hiện phong cách nghệ thuật của một người tài hoa nghệ sĩ, mọi cảnh vật hiện lên trong trang văn ông đều là những vẻ đẹp độc đáo, có một không hai. Và Đà giang mang vẻ đẹp như thế.

- Ở đoạn văn được trích chủ yếu thêt hiện vẻ đẹp hung bạo của sông Đà.

b. Chứng minh

b.1) Sự hung bạo thể hiện ở cảnh đá bờ sông dựng vách thành:

- Hình ảnh “mặt sông chỗ ấy chỉ lúc đúng ngọ mới có mặt trời” đã gợi ra được độ cao và diễn tả được cái lạnh lẽo, âm u của khúc sông.

- Hình ảnh so sánh “vách đá thành chẹt lòng Sông Đà như một cái yết hầu” đã diễn tả sự nhỏ hẹp của dòng chảy gợi ra lưu tốc rất lớn nhất là vào mùa nước lũ với bao nhiêu nguy hiểm rình rập.

- Bằng liên tưởng độc đáo, Nguyễn Tuân đã tiếp tục khắc sâu ấn tượng về độ cao của những vách đá, sự lạnh lẽo, u tối của đoạn sông và sự nhỏ hẹp của dòng chảy “ngồi trong khoang đò qua quãng ấy, đang mùa hè mà cũng thấy lạnh, cảm thấy mình như đứng ở hè một cái ngõ mà ngóng vọng lên một khung cửa sổ nào trên cái tầng nhà thứ mấy nào vừa tắt phụt đèn điện”.

b.2) Sự hung bạo thể hiện ở ghềnh đá “quãng mặt ghềnh Hát Loóng”

 - Nhân hóa con sông như một kẻ chuyên đi đòi nợ thuê: dữ dằn, gắt gao, tàn bạo.

- Điệp từ, điệp ngữ, điệp cấu trúc (nước xô đá, đá xô sóng, sóng xô gió) được hỗ trợ bởi những thanh trắc liên tiếp đã tạo nên âm hưởng dữ dội, nhịp điệu khẩn trương, dồn dập như vừa xô đẩy, vừa hợp sức của sóng, gió và đá khiến cho cả ghềnh sông như sôi lên, cuộn chảy dữ dằn, tạo nên một mối đe dọa thực sự đối với bất kì người lái đò nào “quãng này mà khinh suất tay lái thì cũng dễ lật ngửa bụng thuyền ra”.

b.3) Sự hung bạo thể hiện ở những “cái hút nước” chết người:

- Sự khủng khiếp tàn độc:

+ Được tái hiện từ các góc nhìn khác nhau: từ trên nhìn xuống mặt nước sông “giống như cái giếng bê tông thả xuống sông để chuẩn bị làm móng cầu”; từ dưới lòng sông nhìn ngược lên “thành giếng xây toàn bằng nước sông xanh ve một áng thủy tinh khối đúc dày, khối pha lê xanh như sắp vỡ tan ụp vào…”

+ Được cảm nhận từ các vị thế trải nghiệm khác nhau:

> vị thế của người quay phim “ngồi vào một cái thuyền thúng tròn vành rồi cho cả thuyền cả mình cả máy quay xuống đáy cái hút sông Đà…”

> vị thế của người xem phim “thấy  mình đang lấy gân ngồi giữ chặt ghế như ghì lấy mép một chiếc lá rừng bị vứt vào một cái cốc pha lê nước khổng lồ vừa rút lên cái gậy đánh phèn…”

+ Được cảm nhận bằng các giác quan khác nhau: thị giác là những hình ảnh liên tưởng độc đáo và mới lạ; thính giác: lúc thì “nước ở đây thở và kêu như cửa cống cái bị sặc”, lúc thì“nước ặc ặc lên như vừa rót dầu sôi vào”

- Giải pháp: “Không thuyền nào dám men gần những cái hút nước ấy, thuyền nào qua cũng chèo nhanh để lướt quãng sông, y như là ô tô sang số ấn ga cho nhanh để vút qua một quãng đường mượn cạp ra ngoài bờ vực. Chèo nhanh và tay lái cho vững mà phóng qua cái giếng sâu…”

-> Đó chính là sự minh chứng rõ nhất cho mức độ nguy hiểm tột cùng của những cái hút nước.

c. Đánh giá:

Nghệ thuật xây dựng hình tượng:

- Tác phẩm cũng cho thấy sự tài hoa và uyên bác của Nguyễn Tuân. Vốn sống phong phú và trí tưởng tượng dồi dào đã giúp nhà văn tạo nên những trang viết hết sức độc đáo và có giá trị nghệ thuật cao.

- Nhà văn cũng đã thể hiện tài năng điêu luyện của một người nghệ sĩ ngôn từ.

Ý nghĩa của hình tượng Sông Đà:

- Sông Đà hiện lên qua những trang văn của  Nguyễn Tuân  không chỉ thuần túy là thiên nhiên, mà còn là một sản phẩm nghệ thuật vô giá.

-> Qua đây tác giả cũng kín đáo thể hiện tình cảm yêu nước tha thiết và niềm say mê, tự hào với thiên nhiên của quê hương xứ sở mình.

- Hình tượng sông Đà còn có ý nghĩa là phông nền cho sự xuất hiện và tôn vinh vẻ đẹp của con người- người lái đò trên dòng sông.

=> Nhận xét về phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân: một người tài hoa nghệ sĩ, tâm hồn phát hiện những vẻ đẹp độc đáo, mới lạ của gió bão, của núi cao, rừng thiêng, của thác ghềnh dữ dội…

=>Phong cách nghệ thuật của Nguyễn Tuân tóm gọn trong TÀI HOA UYÊN BÁC.

3. Tổng kết

- Đoạn trích thể hiện vẻ đẹp của thiên nhiên Tây Bắc dưới cái nhìn nghệ sĩ của Nguyễn Tuân.

- Tác phẩm là một sáng tạo nghệ thuật độc đáo của nghệ sĩ tài hoa