Phân tích 11 câu thơ đầu bài thơ trên.

- Hướng dẫn giải

Phương pháp giải:

Căn cứ nội dung văn bản, phương pháp phân tích.

Giải chi tiết:

Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi,

Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ.

Mẹ giã gạo mẹ nuôi bộ đội,

Nhịp chày nghiêng, giấc ngủ em nghiêng.

Mồ hôi mẹ rơi má em nóng hổi,

Vai mẹ gầy nhấp nhô làm gối,

Lưng đưa nôi và tim hát thành lời

Ngủ ngoan a kay ơi, ngủ ngoan a kay hỡi,

Mẹ thương a kay, mẹ thương bộ đội

Con mơ cho mẹ hạt gạo trắng ngần,

Mai sau con lớn vung chày lún sân...

* Mở đầu bằng hình ảnh em bé ngủ trên lưng mẹ:

“Em cu Tai ngủ trên lưng mẹ ơi

Em ngủ cho ngoan đừng rời lưng mẹ”

- Đây là điệp khúc trở đi trở lại suốt dọc bài thơ có giai điệu nhịp nhàng, êm ái, thiết tha như tấm lòng người mẹ.

- Tác dụng làm sống dậy:

+ Hình ảnh những con người sinh ra trong chiến tranh

+ Hình ảnh quen thuộc của các bà mẹ miền núi.

+ Một hiện thực nhiều khó khăn gian khổ thời kháng chiến.

* Hình ảnh người mẹ dân tộc Tà – ôi:

- Vất vả, nhọc nhằn trong lao động sản xuất:

+Vừa địu con, vừa giã gạo -> công việc vất vả.

+ “Nhịp chày nghiêng” -> dáng hình của mẹ hữu hình, “giấc ngủ em nghiêng”

=>ảnh tượng em bé trên lưng giấc ngủ cũng chao nghiêng theo những cử chỉ của mẹ.

+ Mồ hôi nóng hổi, tấm vai gầy -> càng tô đậm hơn nỗi vất vả nhọc nhằn của mẹ.

-        Khám phá tình yêu thương con sâu sắc:

+ Vai gầy làm gối êm.

+ “Lưng đưa nôi”: lưng mẹ hóa thành chiếc nôi êm ái.

+ Tim hát thành lời ru êm ái, thiết tha.

-> Mẹ thương con phải gánh chịu những nhọc nhằn, gian khó ngay trong giấc ngủ trẻ thơ.

    Mẹ mong con mơ thấy hạt gạo trắng ngần -> cho một ngày mai no ấm, tươi sáng.

    Mẹ mong con khôn lớn, khỏe mạnh, trở thành người lao động phi thường “vung chày lún sân”

-> Mẹ đã nhận về mình mọi vất vả lo toan để con có một giấc ngủ êm đềm -> tình yêu và đức hi sinh vô bờ bến.

- Tình thương bộ đội: giã gạo nuôi bộ đội, thương người chiến sĩ ngày đêm chiến đấu trong gian khổ, thiếu thốn, hi sinh.

=> Hình ảnh bà mẹ kháng chiến yêu con, yêu nước.