(4 điểm) “...Hầu hết đạn đại...

- Hướng dẫn giải

Phương pháp giải:

Giải chi tiết:

1/ Giới thiệu chung:

- Nguyễn Trung Thành – nhà văn chiến sĩ gắn bó với Tây Nguyên viết thành công về đề tài miền núi.

- Truyện ngắn “Rừng xà nu” được viết năm 1965 in trong tập “Trên quê hương những anh hùng điện ngọc” là một trong số những tác phẩm nổi tiếng nhất thời kỳ kháng chiến chống Mỹ.

- Rừng xà nu là hình ảnh gắn bó máu thịt, ông yêu mến khâm phục và viết về nó như một biểu tượng của cuộc sống đau thương, nhưng kiên cường bất khuất của các dân tộc Tây Nguyên.

2/ Trình bày cảm nhận về hình tượng cây xà nu và ý nghĩa biểu tượng của nó:

a/ Hình tượng xà nu đau thương nhưng vô cùng đẹp đẽ:

- Mở đầu trang viết, nhà văn dùng ngôn ngữ nghệ thuật để chạm khắc hình tượng cây xà nu từ hình khối, màu sắc, hương vị nổi bật nên trong đau thương của lửa đạn chiến tranh

  + “Cả rừng xà nu hàng vạn cây không cây nào không bị thương” ;

  + “Cây bị chặt đứt ngang nửa thân đổ ào ào như một trận bão” ;

  + “Chỗ vết thương nhựa ứa ra … thành từng cục máu lớn”.

  + “Có cây vứt thương loét ra năm mười hôm sau cây chết

Những dòng văn gây ấn tượng mạnh cho người đọc về sự khốc liệt của chiến tranh, nghệ thuật miêu tả, nhân hóa , so sánh đã hình tượng hóa, biểu đạt nỗi đau thương.

b/ Xà nu có sức sống mãnh liệt diệu kỳ, kiên cường trong bom đạn của kẻ thù:

- Trong rừng ít có loại cây nào sinh sôi nảy nở khỏe như xà nu. Đạn đại bác không thể giết nổi chúng

- Cạnh một cây ngã gục có bốn năm cây con mọc lên. Ngọn xanh rờn hình nhọn mũi tên lao thẳng lên bầu trời.

- Cành lá xum xuê như những con chim đã đủ lông mao lông vũ…

- Ba bốn năm nay ưỡn tâm ngực lên che trở cho dân làng

=> Xà nu hiện lên như một dũng sĩ thực thụ

c/ Hình tường xà nu được xây dựng như một nhân vật anh hùng, biểu tượng cho vẻ đẹp, sức sống kiên cường, bất diệt của con người Tây Nguyên:

- Nhà văn dùng thủ pháp nghệ thuật tượng trưng và nhân hóa để xây dựng cây xà nu, rừng xà nu như một nhân vật anh hùng.

+ Ngay mở đầu tác phẩm , Nguyễn Trung Thành đã đặt hình tượng rừng xà nu trong thế đối lập giữa sự sống và cái chêt, sự sinh tồn đang đứng trước thảm họa diệt vong. Cũng như làng Xô Man chịu nhiều đau thương mất mát. Trong những trận càn quét của kẻ thù

+ Xà nu khao khát sống, hào hứng phóng lên bầu trời rộng lớn đón ánh mặt trời như dân làng Xô Man yêu và khao khát tự do.

+ Xà nu có sức sống bền bỉ dẻo dai mãnh liệt “Cạnh một cây mới ngã gục đã có bốn năm cây con mọc lên" giống như các thế hệ làng Xô Man trong sự đàn áp dã man của kẻ thù khao khát sống. Người này ngã xuống người kia đứng lên nối tiếp nhau đánh giặc: Anh Quyết hi sinh có Tnú thay thế; Mai ngã xuống có Dít và bé Heng lớn lên. Phẩm chất của họ trong sạch như nhưa cây xà nu, sức sống cả họ bền bỉ dẻo dai kiên cường mãnh liệt như rừng xà nu. Họ yêu Đảng yêu nước như cây xà nu vươn lên tìm ánh sáng, ánh nắng mặt trời.

+ Các thế hệ làng Xô Man tương ứng với các thế hệ cây xà nu. “Cụ Mết ở trần ngực căng như một cây xà nu lớn”. Đây chính là cây xà nu cổ thụ hội tụ tất cả sức mạnh của rừng xà nu. Tnú cường tráng như một cây xà nu được toi luyện trong đau thương, trưởng thành mà “đạn đại bác không thể giết nổi chúng. Dít trưởng thành phóng lên rất nhanh tiếp ánh sáng khí trời, còn bé Heng là mầm xà nu mới nhú đang được các thế hệ tạo cho những tố chất cần thiết để sẵn sàng thay thế trong cuộc chiến căm go kéo dài.

b/ Nghệ thuật miêu tả:

- Trang văn đậm chất sử thi, lời văn trau chuốt giàu hình ảnh

- Sử dụng nghệ thuật miêu tả, so sánh, nhân hóa như một phương thức tu từ chủ đạo khiến xà nu trở thành hình ảnh ẩn dụ.

3/ Đánh giá:

- Xà nu không chỉ là cảnh sắc thiên nhiên hùng vĩ, cảnh tượng chiến trường bi trạng mà tượng trưng cho sức sống, tinh thần quật khởi , khí phách anh hùng của đồng bào Tây Nguyên và dân tộc Việt Nam. Đây là lý do Nguyễn Trung Thành chọn nhan đề cho tác phẩm là “Rừng xà nu"– một loại cây hùng vĩ, cao thượng, man dại và trong sạch”, mang đậm nét sử thi.