(3,0 điểm)       “Tôi đạp xe ở đường Phan Đình Phù...

- Hướng dẫn giải

Phương pháp giải:

Giải chi tiết:

Học sinh trình bày suy nghĩ, quan điểm cá nhân, cần có lí lẽ, dẫn chứng xác đáng, phù hợp với chuẩn mực đạo đức xã hội. Gợi ý:

1. NHẬN THỨC VỀ HIỆN TƯỢNG ĐƯỢC NÊU TRONG ĐOẠN VĂN TRÍCH TỪ "MỘT NGƯỜI HÀ NỘI" - NGUYỄN KHẢI: 0,5 điểm

- Các sự việc: 

+ Nhân vật "tôi" đang đi xe trên đường, rất chậm rãi, bỗng bị một người trẻ tuổi hơn đâm xe phải. "Tôi" không những không được nhận lời xin lỗi mà còn bị chửi mắng lại. 

+ Lần khác, khi "tôi" hỏi đường đều nhận được thái độ thiếu thiện chí, thiện cảm của những người đi đường, người trả lời, người không, cứ giương mắt nhìn anh như nhìn con thú lạ hoặc kẻ nói sõng, hất cằm. 

- Phân tích sự việc: Thái độ của những người đi đường: thờ ơ, lạnh nhạt, dửng dưng, thậm chí tỏ ra khó chịu, phiền hà, khinh khỉnh khi người khác cần giúp đỡ; có lỗi, đâm xe vào người khác không xin lỗi lại cáu kỉnh, đổ lỗi cho người khác vì đi chậm, khiến họ đâm phải và vì "tôi" làm mất thời gian của họ?! Tất cả đều tỏ ra bận rộn, khó cảm thông, giúp đỡ người khác. 

=> Đó cách ứng xử không đúng với chuẩn mực, bị chi phối bởi lối sống mới.

2. BÀN LUẬN VỀ Ý KIẾN: 2,0 điểm

a/ Giải thích ý kiến: 0,5 điểm

- "Người văn minh": chỉ người có suy nghĩ, tầm nhìn, nhận thức tiến bộ, cư xử lịch sự, có văn hóa, đáng trân trọng. 

- Ý kiến có 2 vế:

+ Về 1: Phủ nhận các thái độ "mặt lạnh", hành vi "phớt tính, thờ ờ", "chỉ lắc, gật hoặc chỉ tay để thể hiện là người của thời đại công nghiệp, khẩn trương và tốc độ".

+ Vế 2: Đưa ra cách ứng xử có văn hóa "quan tâm, ân cần, nhã nhặn trong giao tiếp, ứng xử...". 

b/ Bàn luận về ý kiến: 1,5 điểm

- Giao tiếp là một nhu cầu tất yếu của con người nhằm trao đổi thông tin, ý nghĩ, tình cảm. Đồng thời, thông qua giao tiếp, mỗi con người tự bộc lộ chính mình và có thể hiểu phần nào tính cách của người khác.

- "Khuôn mặt lạnh", "phớt tính", "thờ ơ'", "lắc", "gật", "chỉ tay" là những thái độ, hành động bên ngoài, cố tạo ra cho mình một vị thế, một đẳng cấp khác, hơn người. (do bị ảnh hưởng bởi lối sống nhanh, sống gấp, những trào lưu bê ngoài tràn vào...)

Thực chất những cử chỉ, hành động đó chỉ làm cho người khác trở nên xa cách, không có thiện cảm với mình -> Đáng phê phán, loại trừ.

- "Quan tâm", "niềm nở", "ân cần", "nhã nhặn" là thái độ chân thành, xuất phát từ tấm lòng mỗi con người, là cách hành xử đẹp. Cần đối xử với người ngoài như với chính những người thân ruột thịt trong gia đình mình.

Thái độ ấy giúp con người với con người gần nhau hơn, các mối quan hệ trở nên tốt đẹp, từ đó hình thành lối sống văn minh một cách bản năng, như lẽ tự nhiên chứ không cần gượng ép -> Đáng ngợi ca.

3. BÀI HỌC NHẬN THỨC VÀ HÀNH ĐỘNG: 0,5 điểm

- Cần tạo lập cho mình thói quen ứng xử đúng chuẩn mực, văn minh, gìn giữ những nét đẹp truyền thống trong giao tiếp, tránh để bị những yếu tố xung quanh tác động, làm mai một.

- Sẵn sàng giúp đỡ mọi người với thái độ chân thành, vui vẻ...